Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trúc Khê (nhà văn)”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n Thêm chi tiết
Dòng 16:
| footnotes =
}}
'''Trúc Khê''' ([[1901]]-[[1947]]), tên thật là '''Ngô Văn Triện'''; các bút danh khác là: ''Cấm Khê, Kim Phượng, Đỗ Giang, Khâm Trai, Ngô Sơn, Hạo Nhiên Đình''. Ông là [[nhà văn]], [[nhà báo]], [[nhà cách mạng]] [[Việt Nam]].
 
==Cuộc đời==
'''Trúc Khê''' sinh ngày 22 [[tháng 5]] năm [[1901]] trong một gia đình gốc nông dân và tiểu thủ công ở thôn Thị Cấm, xã Phương Canh, huyện Từ Liêm, phủ Hoài Đức, tỉnh [[Hà Đông]] (nay là xã [[Xuân Phương]], huyện [[Từ Liêm]], [[Hà Nội]]).
 
Năm lên 6 tuổi, ông học [[chữ Hán]] với một ông đồ ở trong làng. Năm 11 tuổi, ông học [[quốcQuốc ngữ]] ở trường [[Pháp]]-Việt và, tự học thêm [[tiếng Pháp]]., Đếnđồng nămthời 14vẫn tuổitiếp tục học ([[1915chữ Hán]]), dù sau này triều đình [[Huế]] đã bỏ thi khoa thicử. [[chữVừa Hán]]học, ôngvừa tiếpđi tụcchăn tựtrâu, học.đến Nămnăm 16-17 tuổi, ông đi làm thợ đan đăng ten rồi sang làm thợ đóng sách ở nhà in Thực Nghiệp, [[Hà Nội]] <ref>Theo Đăng Bẩy trong bài viết “Trúc Khê - danh sĩ Bắc Hà” in trong Tuyển tập Trúc Khê Ngô Văn Triện (tr. 1170).</ref>.
 
Năm 19 tuổi, bài viết đầu tay của ông: ''Cải lương hương tục'', được đăng trên tờ ''Trung Bắc tân văn'' năm [[1920]].
 
Năm [[1926]], ông vào làm trong ban biên tập của Thực nghiệp dân báo. Khoảng năm [[1927]], ông dự định tìm người đồng chí hướng thành lập đảng Tân Dân, chủ trương đánh đuổi [[thực dân Pháp]]. Nhưng rồi ôngkhi gặp [[Phạm Tuấn Tài]], ông vớitheo nhóm ''Nam Đồng thư xã''; rồi sau nữa, khi [[Việt Nam quốcQuốc dân đảngĐảng]] được thành lập, ông theo đảng phái này.
Năm [[1928]], Trúc Khê mở ''Trúc Khê thư cục'' ở trên gác nhà số 196 phố [[Hàng Bông]] ([[Hà Nội]]) để tự xuất bản sách của minh. Ông hoạt động chính trị cho đến năm [[1929]], thì bị nhà cầm quyền [[Pháp]] bắt giam ở [[Hỏa Lò]] ([[Hà Nội]]), nhận án 2 năm tù treo và 5 năm quản thúc.
 
Ra tù, ông theo hẳn nghề báo. Năm [[1933]], ông làm Chủ bút báo ''Bắc Hà''. Năm [[1934]], ông làm Chủ bút báo ''Thương mại''. Từ [[1935]], ông chuyên viết cho các báo ''Tiểu thuyết thứ bẩy'', ''Phổ thông bán nguyệt san'', ''Tao đàn''...Từ năm [[1941]], ông còn viết cho các báo ''Tri tân, Nước Nam, Đông Tây, Ích hữu, Dân báo, Khuyến học, Tri Tân, Quốc gia, Truyền bá, Đông phương nhật báo, v.v...''
Ra tù, ông theo hẳn nghề báo. Điểm lại trước sau ông đã viết cho các tờ: ''Thực nghiệp dân báo'' ([[1926]]-[[1928]]), ''Tạp chí văn học'' ([[1932]]-[[1933]]), làm Chủ bút báo ''Bắc Hà'' ([[1933]])...
 
Mặt khác, từ năm [[1937]] đến [[1945]], ông đãcòn trước tác, dịch thuật và biên khảo khoảng 60 cuốn sách.▼
Năm [[1941]] đến [[1945]], ông tham gia phong trào truyền bá [[Quốc ngữ]] tại [[Hà Nội]].▼
Từ [[1935]], ông chuyên viết cho ''Tiểu thuyết thứ bẩy'', ''Phổ thông bán nguyệt san'', ''Tao đàn''.
 
Từ năm [[1941]], ông còn viết cho ''Tri tân, Nước Nam, Đông Tây, Ích hữu, Dân báo, Khuyến học, Tri Tân, Quốc gia, Truyền bá, Thương Mại, Đông phương nhật báo...''
 
▲Mặt khác, từ năm [[1937]] đến [[1945]], ông đã trước tác, dịch thuật và biên khảo khoảng 60 cuốn sách.
 
Ngoài ra, ông còn tham gia sáng lập hội ''Uẩn hoa'', ''Trúc Khê thư cục'' ([[1933]]).
 
▲Năm [[1941]] đến [[1945]], ông tham gia phong trào truyền bá Quốc ngữ tại [[Hà Nội]].
 
Năm [[1946]], [[Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến|Kháng chiến toàn quốc bùng nổ]], ông cùng gia đình lên ở Trại Ro, xã Nghĩa Hương, huyện Quốc Oai, tỉnh [[Hà Tây]] (nay thuộc [[Hà Nội]]). Ở đây, ông giao liên đưa lên chiến khu [[Việt Bắc]] tham gia kháng chiến chống Pháp, nhưng chưa kịp đi thì lâm bệnh nặng rồi mất (26 [[tháng 8]] năm [[1947]]) tại nơi đó, hưởng dương 46 tuổi.
Hàng 46 ⟶ 40:
 
==Tác phẩm chính==
Trong hơn 20 năm cầm bút Trúc Khê đã để lại gần 60 tác phẩm, không kể các bài bình luận, biên khảo đăng rải rác trên các báo. Theo thống kê chưa đầy đủ, ông đã sángCác tác vàphẩm dịch các tác phẩmchính saucó:
===Thơ'''===
*Chợ chiều
*Đò chiều▼
===Tiểu thuyết===
*Trăm lạng vàng (Nxb Tân Dân - Hà Nội, 1942)
*Nát ngọc (Nxb Tân Dân - Hà Nội, 1939)
*Hồn về
▲*Đò chiều
*Trăm lạng vàng (tiểu thuyết lịch sử)
 
===Truyện ký danh nhân===
*[[Hùng Vương]] diễn nghĩa▼
*[[Mai Thúc Loan]]
*[[Phạm Đình Trọng]] (Nxb Thanh Bình - Hà Nội, 1952)▼
*[[Cao Bá Quát]] (Nxb Tân Dân - Hà Nội, 1940)
*[[Nguyễn Trãi]] (Nxb Tân Dân - Hà Nội, 1941)
Hàng 62 ⟶ 57:
*[[Chu Mạnh Trinh]] (Nxb Cộng Lực - Hà Nội, 1942)
*[[Bùi Huy Bích]] (Nxb Tân Dân - Hà Nội, 1944), v.v...
▲*[[Phạm Đình Trọng]] (Nxb Thanh Bình - Hà Nội, 1952)
 
*[[Lý Bạch]]
*[[Đỗ Phủ]]
*[[Vũ Phạm Khải]], v.v...
===Biên khảo===
*Lịch sử khôi phục quốc quyền của ba nước Đông phương
*Thánh [[Gandhi]] với cuộc vận động độc lập ở [[Ấn Độ]].▼
*Lịch sử Nam tiến của dân tộc ta
▲*[[Hùng Vương]] diễn nghĩa
*Tình sử [[Việt Nam]] (2 tập. Nxb Tân Dân - Hà Nội, 1941), v.v...
*Vấn đề cải cách lễ tục [[Việt Nam]]
 
*Khảo về Đạo giáo
*Khảo về các nguồn gốc các thể thơ từ Trung Quốc
*Ba Lan phục hưng, v.v...
===Tạp văn===
*Hồn quê I, II
===Dịch thuật===
*[[Kinh Thi]] (Nxb Cộng lực)
*Tình sử [[Trung Hoa]] (2 tập. Nxb Tân Dân - Hà Nội, 1940-1941) ▼
▲*Thánh [[Gandhi]] với cuộc vận động độc lập ở [[Ấn Độ]].
*Đồng mệnh điểu
*Ngọc Lê hồn
*Hán sở tranh hùng
*Tôn Ngô binh pháp
*[[Maxime Gorki]]
*Ẩm băng văn tập▼
*[[Lĩnh Nam chích quái]]
▲*Tình sử (Nxb Tân Dân - Hà Nội, 1940-1941)
▲*Mắng kẻ bàng quan (Ẩm băng văn tập)
*[[Truyền kỳ mạn lục]] (Nxb Tân Dân - Hà Nội, 1943)
*[[Tang thương ngẫu lục]] (Nxb Tân Dân - Hà Nội, 1943)
*[[Nguyễn Trãi|Ức Trai]] thi văn tập]] (Nxb Lê Cường - Hà Nội, 1945)
*Mắng kẻ bàng quan
*Phụ nữ [[Đức]]-[[Ý]]
*[[Ba Lan]] phục hưng sử
*[[Bao Công]] kỳ án (Nxb Thực Nghiệp - Hà Nội, 1925)
*[[Lý Bạch|Lý]] [[Đỗ Phủ|Đỗ]] (Nxb Cộng Lực - Hà Nội, 1944), v.v...
*Tùy Đường diễn nghĩa
 
*[[Mãn Thanh]] nhập đế
*Sách thuốc Hoàng đế nội kinh tố vấn, v.v...
===Truyện thiếu nhi===
*Ông Hổ (Nxb Tân Dân - Hà Nội, 1942)
*Phạm Tử Hư lên chầu trời...<ref> Xem thư mục đầy đủ trong ''Tuyển tập Trúc Khê Ngô Văn Triện'', tr. 1154-1157.</ref>
*Lên trời...
 
==Nhận xét==
===Tác giả===
NhắcNói đến Trúc Khê, Lữ Huy Nguyên có lần đã bộc bạch như sau:
:''...Tôi vẫn cứ muốn tin rằng nhà văn Trúc Khê đang hiện diện giữa chúng ta, chân đi giày [[Gia Định]], áo the khăn xếp, bộ quốc phục mà ông vẫn thường vận những ngày làm báo ''Tiểu thuyết thứ bảy'' hay ''Phổ thông bán nguyệt san''. Con người phong nhã, lịch thiệp, nghiêm túc, đạo đức ấy không nghiện thứ gì...''
Trong Lời bạt in trong tập thơ [[Lý Bạch]] do Trúc Khê dịch, Lữ Huy Nguyên cũng đã viết:
Hàng 98 ⟶ 104:
 
===Tác phẩm===
Trúc Khê không lấy văn chương làm mục đích. Mục đích của ông là làm sao cho “ích nước lợi dân”. Ông khảo cứu, dịch thuật, biên soạn…đều nhằm mục đích ấy…Lòng yêu nước của ông là việc nâng cao dân trí. Nói sao cho dân hiểu, gợi sao cho dân tự nghĩ…để tự đứng dậy giải phóng mình. Vì lẽ đó, mặc dù ông tạ thế ở tuổi 46, nhưng cũng đã làm được nhiều việc. Những nhận xét của ông về văn chương, về thời thế, về [[lịch sử]]...đến nay vẫn còn nhiều ý nghĩa...<ref>Theo Vũ Quần Phương, Lời giới thiệu cho bộ sách ''Tuyển tập Trúc Khê Ngô Văn Triện'', tr. 13.</ref>
Trong bộ sách ''Nhà văn hiện đại'', [[Vũ Ngọc Phan]] xếp Trúc Khê vào ''Những nhà viết ký sự & truyện ký''. Đề cập đến hai tác phẩm của Trúc Khê là ''Cao Bá Quát'' và ''Nguyễn Trãi'', Vũ Ngọc Phan có lời nhận xét chung rằng:
:''Quyển Cao Bá Quát là một quyển truyện ký có giá trị. Soạn giả đã sưu tầm công phu.Và tác phẩm này thiết thực thế nào thì quyển ''Nguyễn Trãi'' có nhiều hoang đường thế ấy...Chép chuyện anh hùng hào kiệt, ta không nên xen lẫn những sự hoang đường vào, vì những sự hoang đường chỉ làm giảm sự vẻ vang của người anh hùng thôi. Xét mặt khác, tác giả đã để cho cái vai [[Nguyễn Trãi]] bị chìm đắm trong nhiều đoạn khá dài. Khiến người ta tưởng đây là một quyển chép chuyện [[Lê Lợi]] mà Nguyễn Trãi chỉ là một vai phụ <ref>Vũ Ngọc Phan, ''Nhà văn hiện đại'' (trọn bộ), tr. 552 và 554.</ref>.
 
NhàNói về sự nghiệp văn chương của Trúc Khê, nhà nghiên cứu Văn Tâm trong ''Từ điển Văn học'' (bộ mới), có lời nhận xét khái quát như sau:
:''Trúc Khê dịch thơ chưa thật đặc sắc, nhưng cố gắng bám sát nguyên tác; biên khảo với tinh thần cấp tiến... Một bộ phận đáng chú ý trong sự nghiệp văn học của ông là những truyện ký danh nhân. Tất nhiên, không tránh khỏi hạn chế về nội dung tư tưởng &và hình thức nghệ thuật; nhưng với quan điểm tiến bộ, vốn Hán học sâu rộng, và bút pháp cũng khá nhuần nhị; ông truyền đạt tư liệu lịch sử có hệ thống, việt được một số trang khá hấp dẫn với những lời bình đúng mực.''
:''Vốn có lòng yêu nước, cho nên ông đã viết một số phẩm theo thể loại này cốt để đề cao tinh thần dân tộc như chính ông có lần bộc lộ: "Tiểu thuyết lịch sử...phải làm cho người đọc sinh lòng nhớ mến nước cũ, có mối cảm tình thắm thiết với chủng tộc, giang sơn"<ref> Lược theo ''Từ điển Văn học'' (bộ mới) , tr. 1828.</ref>.
 
== Tài liệuSách tham khảo==▼
*[[Vũ Ngọc Phan]] , ''Nhà văn hiện đại (trọn bộ)''. Nxb Sống mới, [[Sài Gòn]], 1960.▼
*Văn Tâm, mục từ “Trúc Khê” in trong ''Từ điển Văn học'' (bộ mới). Nxb Thế giới, 2004.▼
*Nguyễn Q. Thắng &- Nguyễn Bá Thế, ''Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam'', Nxb KHXH, 1992.▼
*Tuyển tập Trúc Khê Ngô Văn Triện. Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin, 2003.
==Chú thích==
{{reflist}}
 
▲== Tài liệu tham khảo==
▲*[[Vũ Ngọc Phan]] , ''Nhà văn hiện đại (trọn bộ)''. Nxb Sống mới, [[Sài Gòn]], 1960.
▲*''Từ điển Văn học'' (bộ mới). Nxb Thế giới, 2004.
▲*Nguyễn Q. Thắng & Nguyễn Bá Thế, ''Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam'', Nxb KHXH, 1992.
 
==Liên kết ngoài==
{{wikisource tác giả|Trúc Khê}}
Hàng 121 ⟶ 125:
[[Thể loại:Nhà văn Việt Nam thời Pháp thuộc]]
[[Thể loại:Nhà báo Việt Nam]]
[[Thể loại:Người chủ báo]]
{{Thời gian sống|sinh=1901|mất=1947}}
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Trúc_Khê_(nhà_văn)”