Khác biệt giữa bản sửa đổi của “René Descartes”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động
Dòng 25:
'''René Descartes''' (''"Rơ-nê Đề-các"'', [[1596]]–[[1650]]) là [[triết gia]], [[nhà khoa học]], [[nhà toán học]] người [[Pháp]], được một số người xem là cha đẻ của [[triết học]] hiện đại.
 
== Tiểu sử ==
Ông sinh tại
 
Sinh tại [[Den Haag|La Haye]], [[Touraine]] (trước đây là một tỉnh, nay gọi là một vùng của Pháp), Descartes là con của một gia đình quý tộc nhỏ, có truyền thống khoa bảng và là tín hữu [[Giáo hội Công giáo Rôma|Công giáo Rôma]]. Lên tám tuổi, ông được gửi theo học tại trường học của [[dòng Tên]] tại [[La Flèche]] ở [[Anjou]], ông học ở đây suốt 8 năm. Bên cạnh những môn học cổ điển, Descartes còn học toán ở các thầy theo [[trường phái Kinh viện]], một học phái chủ trương dùng lý luận của loài người để hiểu lý thuyết [[Kitô giáo]]. [[Giáo hội Công giáo Rôma|Thiên Chúa giáo La Mã]] có ảnh hưởng mạnh mẽ đến suốt cuộc đời Descartes. Sau khi ra trường, ông theo học luật tại [[Đại học Poitiers]], tốt nghiệp năm [[1616]]. Tuy vậy, ông chưa hề hành nghề luật; năm [[1618]] ông phục vụ cho Hoàng tử [[Maurice de Nassau]], nhà lãnh đạo của [[Liên hiệp các tỉnh Hà Lan]], với ý định theo đuổi một cuộc đời binh nghiệp. Những năm tiếp theo, Descartes phục vụ các quân đội khác, nhưng ông đã bắt đầu tập trung vào toán học và triết học. Ông hành hương sang đất Ý từ năm [[1623]] đến [[1624]], sau đó từ 1624 đến [[1628]], ông ở Pháp. Trong thời gian ở Pháp, Descartes chuyên tâm nghiên cứu triết học và làm các thí nghiệm về [[quang học]]. Năm [[1628]], sau khi bán hết tài sản ở Pháp, ông chuyển sang sống ở [[Hà Lan]], và sống hầu hết quãng đời còn lại ở xứ hoa [[tuylip]]. Descartes sống ở nhiều thành phố khác nhau của Hà Lan, như [[Amsterdam]], [[Deventer]], [[Utrecht (thành phố)|Utrecht]], và [[Leiden]].
 
Dường như trong năm đầu tiên ở Hà Lan, Descartes đã viết tác phẩm lớn đầu tiên, ''[[Essais philosophiques]]'' (Các tiểu luận triết học), xuất bản năm [[1637]]. Tác phẩm gồm bốn phần: một tiểu luận về [[hình học]], một về quang học, phần thứ ba về [[sao băng]], và ''Discours de la méthode'' (Bàn luận về phương pháp), trong đó ông trình bày các nghiên cứu triết học của mình. Sau đó lần lượt ra đời các tác phẩm khác, có thể kể ra ''[[Suy ngẫm về Triết học Tiên khởi|Meditationes de Prima Philosophia]]'' ([[Suy ngẫm về Triết học Tiên khởi]], năm [[1641]], viết lại năm [[1642]]) và ''[[Principia Philosophiae]]'' (Các nguyên lý triết học, năm [[1644]]). Cuốn sau này ông dành tặng cho Công chúa [[Elizabeth Stuart xứ Bohemia]], một người bạn thân thiết của ông ở Hà Lan. Năm [[1649]] Nữ hoàng [[Christina nước Thụy Điển]] mời Descartes đến giảng dạy cho bà về triết học tại triều đình ở [[Stockholm]]. Cái lạnh khắc nghiệt của xứ [[Bắc Âu]] đã làm ông mắc [[bệnh viêm phổi]] và qua đời năm [[1650]].