Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Núi Rushmore”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 1:
:*Ban nhạc rock thập niên 1960, xem [[Mount Rushmore]] [[(ban nhạc)]]
{{Infobox protected area
| name = Núi Rushmore - Khu
| iucn_category = V
| photo = Dean_Franklin_-_06.04.03_Mount_Rushmore_Monument_(by-sa)-3_new.jpg
Dòng 21:
| governing_body = [[Trung tâm Dịch vụ Công viên Quốc gia]] ([[National Park Service]])
}}
'''Núi Rushmore - Khu Tưởng niệm Quốc gia''' là một [[tác phẩm điêu khắc]] được tạc vào khối đá [[granite]] trên núi Rushmore, gần thành phố [[Keystone]], bang [[South Dakota]], [[Hoa Kỳ]]. Là tác phẩm của [[Gutzon Borglum]] và sau này là con trai ông, [[Lincoln Borglum]], Núi Rushmore thể hiện bốn gương mặt [[Tổng thống Hoa Kỳ]] với chiều cao {{convert|60|ft|m|adj=on}}, từ trái sang phải lần lượt là [[George Washington]], [[Thomas Jefferson]], [[Theodore Roosevelt]] và [[Abraham Lincoln]].<ref>[http://www.mountrushmoreinfo.com/Mount Rushmore National Memorial]. December 6, 2005.60 SD Web Traveler, Inc. Retrieved April 7, 2006.</ref> Toàn thể khu tưởng niệm bao phủ trên diện tích {{convert|1278.45|acre|km2|sigfig=3}}<ref>McGeveran, William A. Jr. ''et al.'' (2004). ''The Word Almanac and Book of Facts 2004''. New York: World Almanac Education Group, Inc. ISBN 0-88687-910-8.</ref> và cao {{convert|5725|ft|m}} so với mực nước biển.<ref name=peakbagger>[http://www.peakbagger.com/peak.aspx?pid=6234 Mount Rushmore, South Dakota] (November 1, 2004). Peakbagger.com. Retrieved March 13, 2006.</ref>
Người ta cho rằng nhà sử học bang [[South Dakota]], [[Doane Robinson]], là người đưa ra ý tưởng tạc chân dung của những người nổi tiếng tại vùng [[Black Hills]] thuộc bang South Dakota để thúc đẩy ngành du lịch trong vùng phát triển. Ban đầu Robinson muốn tạc tượng ở vùng [[Needles (Black Hills)|Needles]]; tuy nhiên, Gutzon Borglum không đồng ý mà lại chọn vùng núi lớn hơn, núi Rushmore. Borglum cũng quyết định nên tạc tượng liên quan đến quốc gia, đồng thời chọn chân dung bốn vị tổng thống để tạc vào núi. Sau khi đảm bảo khoản ngân sách liên bang, việc xây dựng khu tưởng niệm bắt đầu vào năm 1927 và hoàn thành chân dung bốn vị tổng thống vào khoảng thời gian từ năm 1934 đến năm 1939. Khi Gutzon Borglum qua đời vào tháng 3 năm 1941, con trai của ông là Lincoln Borglum đã đảm nhiệm công việc của cha. Mặc dù ý tưởng ban đầu là tạc tượng bốn vị tổng thống từ đầu đến thắt lưng, nhưng do thiếu kinh phí nên công việc chạm khắc chấm dứt vào năm 1941.
[[Trung tâm Dịch vụ Công viên Quốc gia]] bắt đầu quản lý khu tưởng niệm vào năm 1933 khi công trình còn đang dang dở và vẫn quản lý cho đến tận hôm nay. Hàng năm tại đây thu hút khoảng 2 triệu khách đến thăm.<ref name=NPSfacts>{{cite web |url=http://www.nps.gov/moru/faqs.htm |title=Mount Rushmore National Memorial Frequently Asked Questions |publisher=National Park Service |accessdate=December 2, 2009}}</ref>
== Lịch sử ==
{{Xem thêm|Xây dựng trên Núi Rushmore}}
[[File:Six Grandfathers.jpg|thumb||200px|Mount Rushmore prior to construction, photographed around 1905.]]
[[File:MtRushmore sculpting.jpg|thumb|200px|The carving of Mount Rushmore involved the use of [[dynamite]], followed by the process of "honeycombing".<ref>{{cite web|url=http://www.nps.gov/archive/moru/park_history/carving_hist/workers.htm|archiveurl=http://web.archive.org/web/20080801031839/http://www.nps.gov/archive/moru/park_history/carving_hist/workers.htm|archivedate=2008-08-01 |title=Honeycombing process explained from |publisher=nps.gov |date=2004-06-14 |accessdate=2010-03-20}}</ref> About 450,000 tons of rock were blasted off the mountainside.<ref>{{cite web|url=http://www.nature.nps.gov/geology/parks/moru/|title=Geology Fieldnotes |publisher=nps.gov |date=2005-01-04 |accessdate=2010-10-22}}</ref>]]
Ban đầu ngọn núi tên là [[Lakota people|Lakota]] [[Sioux]], nghĩa là ''Sáu vị cha già'', sau này được đổi tên theo [[Charles E. Rushmore]], một vị luật sư lỗi lạc ở [[New York]] qua chuyến thám hiểm năm 1885.<ref>Belanger, Ian A. ''et al.'' {{Wayback|url=http://t3.preservice.org/T0211461/history/|title="Mt. Rushmore — presidents on the rocks"|date=20060514075853}}</ref> Ban đầu, dự án tạc tượng ở núi Rushmore nhằm kích thích ngành du lịch tại vùng [[Black Hills]] thuộc bang [[South Dakota]]. Sau những cuộc đàm phán kéo dài giữa đoàn đại biểu [[Quốc hội Hoa Kỳ|Quốc hội]] và Tổng thống [[Calvin Coolidge]], Quốc hội đã thông qua dự án trên. Công việc chạm khắc bắt đầu vào năm 1927 và kết thúc vào năm 1941 với vài ca chấn thương nhưng không ai tử nạn.<ref name=NPSfacts/>
Mang tên ''Sáu vị cha già'', ngọn núi là một phần trong chuyến đi tôn giáo đến đỉnh [[Harney Peak]], dẫn đầu là vị tù trưởng của bộ lạc [[Lakota]], [[Black Elk]]. Sau một loạt [[Indian Wars#Plains|chiến dịch quân sự]] từ năm 1876 đến năm 1877, Hoa Kỳ đã chiếm lĩnh vùng đất này mặc dù vẫn còn những tranh cãi dựa trên [[Treaty of Fort Laramie (1868)|Hiệp ước Fort Laramie]] năm 1868 (xem mục "[[#Controversy|Tranh cãi]]" dưới đây). Với cư dân da trắng Hoa Kỳ, ngọn núi này có nhiều tên gọi như Núi Cougar, Núi Sugarloaf, Núi Slaughterhouse và Vách đá Keystone. Ngọn núi mang tên Núi Rushmore qua một chuyến thám hiểm thăm dò của Charles Rushmore, David Swanzey (chồng của [[Carrie Ingalls]]) và Bill Challis.<ref name=KAHS>Keystone Area Historical Society [http://www.keystonechamber.com/kahs/characters.html Keystone Characters]. Retrieved October 3, 2006.</ref>
Năm 1923, nhà sử học [[Doane Robinson]] đưa ra ý tưởng tạc tượng trên Núi Rushmore nhằm khuyến khích phát triển [[Tourism in the United States|du lịch]] ở bang South Dakota. Năm 1924, Robinson thuyết phục nhà điêu khắc [[Gutzon Borglum]] đến thăm vùng Black Hills nhằm đảm bảo hoàn thành công việc điêu khắc. Borglum đã từng tham gia điêu khắc tác phẩm [[Stone Mountain#Carving|Đài Tưởng niệm Hiệp hội]] ([[Confederate Memorial Carving]]), một đài tưởng niệm [[chạm nổi nông]] ([[bas-relief]] khổng lồ dành cho các vị lãnh đạo [[Confederate States of America|Hiệp hội]] ở vùng núi [[Stone Mountain]] thuộc bang [[Georgia (U.S. state)|Georgia]], nhưng các quan chức của bang lại không đồng ý.<ref name=Carving>{{cite web |url=http://www.pbs.org/wgbh/amex/rushmore/peopleevents/e_stonemtn.html |title="People & Events: The Carving of Stone Mountain" |work= American Experience |publisher= PBS |accessdate=17 March 2010}}</ref> Kế hoạch ban đầu là sẽ tiến hành tạc tượng trên những cột đá [[granite]] tên là [[Needles (Black Hills)|Needles]]. Tuy nhiên, Borglum nhận thấy rằng những cột đá Needles đang bị xói mòn và không thể tạc tượng trên đó. Ông đã chọn Núi Rushmore với diện tích lớn hơn và vì vách núi quay về hướng Đông Nam nên nhận được nhiều ánh sáng mặt trời nhất. Borglum, sau khi nhìn thấy Núi Rushmore, đã phát biểu như sau: "Nước Mỹ sẽ diễu hành theo đường chân trời ấy".<ref name="autogenerated1">[http://web.archive.org/web/20061010135902/http://www.nps.gov/archive/moru/park_history/carving_hist/carving_history.htm Carving History] (October 2, 2004). National Park Service.</ref> [[United States Congress|Quốc hội]] cho phép bắt đầu Chiến dịch Khu tưởng niệm Quốc gia - Núi Rushmore vào ngày 3 tháng 3 năm 1925.<ref name=autogenerated1/> Tổng thống yêu cầu ngoài bức tượng của Washington thì cũng cần phác thảo chân dung hai vị tổng thống Đảng Cộng hòa và một vị Tổng thống Đảng Dân chủ.<ref name=Fite>Fite, Gilbert C. ''Mount Rushmore'' (May 2003). ISBN 0-9646798-5-X, the standard scholarly study.</ref>
[[File:Mount Rushmore2.jpg|thumb|left|150px|Construction of Mount Rushmore.]]
== Biểu trưng ==
| |||