|
Rizal không đặt tiêu đề cho bài thơ này. Năm1897, người bạn của ông là Mariano Ponce tại Hồng Kông đã in bài thơ với tiêu đề "''Mi Ultimo Pensamiento".'' Cha Mariano Dacanay, người đã nhận được một bản sao của bài thơ, ông công bố trong phát hành lần đầu trên ''La Independencia'' ra ngày 25 tháng 9 năm 1898 với tiêu đề "''Ultimo Adiós '<nowiki/>'' ". Sau đó, bài thơ được phổ biến với tiêu đề tiếng Tây Ban Nha là "''Mi Ultimo Adiós ''' ", nghĩa tiếng Anh là “''<nowiki/>'My Last Farewell''”, nghĩa tiếng Việt là “''Lời tạm biệt cuối cùng của tôi''”.
.
''<nowiki/><nowiki/>''
Xin tạm biệt, Tổ quốc thân yêu của con, nơi có ánh mặt trời ve vuốt,
Chuỗi ngọc của Biển Đông, Thiên đường đã mất của chúng con!
Con sung sướng dâng Người cả Cuộc đời con buồn thương và đau xót;
Dù nó có rực rỡ hơn, tươi tắn hơn và đẹp tuyệt trần,
Con vẫn hiến dâng Người, để hạnh phúc của Người nhiều nhất.
.
Trên các ''<nowiki/>''chiến trường, trong ác liệt đấu tranh,
Không do dự, khổ đau, người ta hiến dâng Người cuộc sống của mình;
B''<nowiki/>''ất kể ở đâu: bên cây bách, cây nguyệt quế hay bông huệ trắng,
Giá treo cổ hay chỗ hoang vu, do xung đột hay vì đạo phải hy sinh,
Đều như nhau, nếu có yêu cầu của Quê hương, Đất nước.
.
Con chết khi thấy ánh bình minh trên bầu trời bắt đầu hiển hiện
Báo ngày mới đến rồi, sau đêm trường ảm đạm, tối tăm;
Nếu Người cần thuốc màu để nhuộm rực hồng buổi sớm,
Xin lấy máu của con đúng khi nó vừa tuôn
Điểm tô ánh phản quang tia sáng của Người mới rạng.
.
Ước mơ của con, khi đang tuổi thiếu niên,
Ước mơ của con khi đã trưởng thành, tràn đầy sức trẻ,
Được gặp Người, chuỗi ngọc sáng của Biển Đông,
Đôi mắt của Người khô lệ, vầng trán mịn căng
Không vẻ đau buồn, không nếp nhăn và vết nhơ xấu hổ.
.
Những khát khao bỏng cháy của con, những mơ uớc của đời này,
Có sức khỏe thét lên cho linh hồn sớm nhanh siêu thoát!
Xin chào Người! Đẹp làm sao, khi ngã xuống để Người cất cánh bay,
Chết để dâng cuộc sống cho Người, chết dưới bầu trời của Người xanh thẳm,
Trên mảnh đất thần bí của Người, mãi mãi giấc ngủ say.
.
Nếu có một ngày, Người thấy trên nấm mộ của con,
Một bông hoa giản dị, khiêm nhường giữa rậm rì lớp cỏ
Xin Người hãy đưa nó lên môi và hôn linh hồn của con bé nhỏ,
Con cảm thấy trên trán con đang lạnh lẽo giữa nấm mồ,
Ấm áp hơi thở của Người, luồng âu yếm Người cho.
.
Hãy để mặt trăng nhìn thấy con trong ánh sáng thanh bình, êm ả,
Hãy để bình minh gửi ánh sáng rực rỡ, thoáng qua,
Hãy để tiếng than van, tiếng rì rào của gió,
Nếu một con chim đậu xuống nghỉ ngơi trên thánh giá của con,
Hãy để cho chim hót một bài ca hòa bình trên mộ.
.
Hãy để mặt trời thiêu đốt, bay hơi đi những trận mưa rào
Và nó trở về bầu trời tinh khiết, có tiếng hét hò của con ở phía sau;
Hãy để một người bạn nước mắt rơi về đời con yểu mệnh,
Khi cầu nguyện cho con trong những buổi chiều yên tĩnh,
Ôi, Tổ quốc của con, xin hãy nguyện cầu: trong Chúa, con có thể nghỉ ngơi!
.
Xin Người cho tất cả những kẻ không may bị chết,
Cho tất cả những ai đã trải qua đau khổ tột cùng,
Cho bà mẹ nghèo của chúng con đã khóc trong chua xót,
Cho những đứa trẻ mồ côi, kẻ góa bụa, kẻ bị tra tấn, gông cùm,
Khi ấy Người sẽ thấy việc cuối cùng của mình: chuộc tội.
.
Khi màn đêm tăm tối bao phủ khắp nghĩa trang
Chỉ người chết vẫn còn đang trong giờ cầu nguyện,
Đừng làm phiền họ nghỉ ngơi, cũng đừng cho là lạ lẫm,
Nếu Người nghe tiếng hát thánh ca hoặc có tiếng đàn,
Đất nước kính yêu, đó là con, vì Người con cất cao tiếng hát.
.
Khi nấm mộ của con, tất cả đã lãng quên
Không có cây thánh giá trên mồ, không hòn đá nhỏ nhoi đánh dấu,
Xin để nó cho người cấy cày dùng cuốc san ra,
Và tro của con chẳng bao lâu sẽ trở về cát bụi,
Xin để cứ để nắm tro phủ trái đất của Người.
.
Sẽ chẳng hề chi, khi con bị rơi vào quên lãng
Cả không khí, trời xanh, thung lũng của Người, con sẽ vượt qua.
Bên tai Người, con có những ghi nhớ rõ ràng, sôi động,
Là tiếng thì thầm, tiếng hát, lời than, là hương thơm, sắc màu và ánh sáng,
Con sẽ luôn giữ vững một đức tin thực chất của mình.
.
Đất nước thần tượng của con, nỗi buồn trong đau xót của con,
thân yêu, hãy nghe con từ biệt Người lần cuối.
Con gửi lại cho Người tất cả: cha mẹ con, người yêu dấu của con,
Con sẽ đi đến nơi không nô lệ, không tử hình và không bạo chúa,
Nơi mà đức tin không bị giết, chỉ có Chúa trị vì.
.
Xin tạm biệt, cha mẹ, anh em, những mảnh của hồn tôi,
Bè bạn thuở ấu thơ, trong ngôi nhà giờ đây bị mất,
Xin cảm tạ, bây giờ tôi nghỉ ngơi sau những ngày mỏi mệt;
Xin tạm biệt, cô gái ngoại quốc ngọt ngào, bạn của tôi, niềm hạnh phúc của tôi,
Xin tạm biệt, tất cả những người tôi yêu. Chết chỉ là yên nghỉ.
.
''(Bản dịch của Nhà văn '''Phạm Thanh Cải''' từ phiên bản tiếng Anh '''MY THE LAST FAREWELL)'''''
== Xem thêm ==
* [[Philippines]]
* [[Đông Nam Á]]
* [[Cách mạng Philippines]]
<!-- Tạm thời bỏ ra, mời xem thảo luận
==Tham khảo==
{{Đông Nam Á}}
{{ASEANtham khảo}}
-->
{{thời gian sống|sinh=1861|mất=1896|tên=José Rizal}}
{{thể loại Commons|José Rizal}}
{{thời gian sống|sinh=1861|mất=1896}}
==Tham khảo==
{{DEFAULTSORT:Rizal, Jose}}
{{tham khảo}}
[[Thể loại:Nhà thơ Philippines]]
[[Thể loại:Nhà cách mạng Philippines]]
| 