Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Lã hậu”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động |
|||
Dòng 1:
{{Thông tin nhân vật hoàng gia
| tên =
| tên gốc =
| title = [[Hán Cao
| tước hiệu = [Hoàng hậu; 皇后]<br>[Hoàng thái hậu; 皇太后]
| cỡ hình =
| chức vị = [[Nhiếp chính]] [[nhà Hán]]
| tại vị = [[195 TCN]] – [[180 TCN]]
| kiểu tại vị= Nhiếp chính
| nhiếp chính = [[Hán Huệ Đế]]<br>[[Lưu Cung|Hán Tiền Thiếu Đế]]<br>[[Lưu Hồng|
| type of regente= Quân chủ
| tên đầy đủ = Lã Trĩ (呂雉
| chức vị 1=[[Hoàng hậu]] [[nhà Hán]]
| tại vị 1= [[202 TCN]] – [[195 TCN]]
| tiền nhiệm 1= <font color="red">'''Hoàng hậu đầu tiên của nhà Hán'''</font>
| kế nhiệm 1= [[Hiếu Huệ Trương hoàng hậu|<font color="blue">Hiếu Huệ Trương
| chức vị 2= [[Hoàng thái hậu]] [[nhà Hán]]
| tại vị 2 = [[195 TCN]] - [[180 TCN]]
| tiền nhiệm 2= <font color="red">'''Hoàng thái hậu đầu tiên của nhà Hán'''</font>
| kế nhiệm 2= [[Bạc Cơ|<font color="blue">Văn Đế Bạc Thái hậu</font>]]
| hoàng tộc = [[Nhà Hán|Nhà Tây Hán]]
| thụy hiệu = <font color="grey">Hiếu Cao Hoàng hậu</font><br>(孝高皇后)
| phối ngẫu = [[Hán Cao Tổ]]<br>Lưu Bang
| con cái = [[Lỗ Nguyên Công chúa]]<br>
[[Hán Huệ Đế]]<br>Lưu Doanh | cha =
| sinh = [[241 TCN]]
| nơi sinh = [[Bái huyện]], [[Sơn Đông]]
Dòng 32:
| nơi an táng = Trường lăng (长陵)
}}
'''Hiếu Cao Hoàng hậu''' ([[chữ Hán]]:孝高皇后; [[241 TCN]] – [[180 TCN]]), còn gọi là '''Lã hậu''' (呂后), '''Lã Thái hậu''' (呂太后) hay '''Hán Cao hậu''' (漢高后), là nguyên phối [[Hoàng hậu]] của [[Hán Cao Tổ]] Lưu Bang, sinh mẫu của [[Hán Huệ Đế]] Lưu Doanh, tổ mẫu của [[Lưu Cung|Hán Tiền Thiếu Đế]] Lưu Cung và [[Lưu Hồng|Hán Hậu Thiếu Đế]] Lưu Hồng.
Bà là [[Hoàng hậu]] đầu tiên của [[nhà Hán]], cũng là [[Hoàng hậu]] chính thức đầu tiên trong lịch sử [[Trung Quốc]]. Sau khi [[Hán Cao Tổ]] băng hà, với tư cách là [[Hoàng hậu]], bà trở thành [[Hoàng thái hậu]] can dự triều chính dưới triều đại của [[Hán Huệ Đế]], cuối cùng là '''Lâm triều xưng chế''' dưới triều đại của [[Lưu Cung|Hán Tiền Thiếu Đế]] và [[Lưu Hồng|Hán Hậu Thiếu Đế]] ([[194 TCN]] - [[180 TCN]]), tổng cộng 15 năm.
Tuy là Hoàng tổ mẫu đầu tiên trong lịch sử, nhưng Lã Thái hậu chưa hề nhận danh vị [[Thái hoàng thái hậu]], mà vẫn chỉ dùng danh tôn Hoàng thái hậu. Với quy cách và quyền hành ngang với một Hoàng đế, gọi là ''"Lâm triều xưng chế"'', Lã hậu khống chế triều đình chính thức suốt 8 năm<ref>《汉书·高后纪第三》载：“惠帝崩，太子立为皇帝，年幼，太后临朝称制，大赦天下。……四年夏，少帝自知非皇后子，出怨言，皇太后幽之永巷。诏曰：‘凡有天下治万民者，盖之如天，容之如地；上有欢心以使百姓，百姓欣然以事其上，欢欣交通而天下治。今皇帝疾久不已，乃失惑昏乱，不能继嗣奉宗庙，守祭祀，不可属天下。其议代之。’群臣皆曰：‘皇太后为天下计，所以安宗庙社稷甚深。顿首奉诏。’五月丙辰，立恒山王弘为皇帝。……八年春，封中谒者张释卿为列侯。……秋七月辛巳，皇太后崩于未央宫。遗诏赐诸侯王各千金，将相列侯下至郎吏各有差。大赦天下。”</ref>. Thời kỳ trị vì của bà được liệt kê riêng biệt thành một giai đoạn trong lịch sử nhà Hán, được ghi chép sử sách thành một [[Bản Kỷ]] (本纪) trong bộ [[Sử ký Tư Mã Thiên]], vốn chỉ để chép truyện về các [[Hoàng đế]]. Từ khi [[Tần Thủy Hoàng]] thống nhất Trung hoa, lập nên [[Đế quốc]] tại Trung Nguyên, bà là người phụ nữ đầu tiên nắm giữ quyền lực tối cao, ngang ngửa với các [[Hoàng đế]].▼
▲Tuy là Hoàng tổ mẫu đầu tiên trong lịch sử, nhưng
Thời kỳ bà nắm quyền, đã sử dụng thuật [[Đạo giáo|Hoàng lão]] làm chính sách, phế bỏ [[Hiệp thư luật]] (挟书律), lại tìm trong dân gian các điển sách, thư tịch cổ nào cũng đều đem về cất giữ trong tàng thư các. Đoạn kết ''Lã hậu bản kỷ'' trong [[Sử ký Tư Mã Thiên|Sử Ký]] ghi nhận: ''"Thời Lã hậu cầm quyền tuy có làm đảo lộn cung đình nhà Hán, giết hại các hoàng tử nhà Hán nhưng không làm xáo trộn đời sống xã hội, ít dùng hình phạt với dân chúng, thiên hạ được bình yên, nhân dân lo cày cấy, ăn mặc no đủ"''<ref>[[Sử ký]] - Lã hậu bản kỷ: 政不出户，天下晏然；刑罚罕用，罪人是希；民务稼穑，衣食滋殖</ref>.▼
▲Thời kỳ bà nắm quyền, đã sử dụng thuật [[Đạo giáo|Hoàng lão]] làm chính sách, phế bỏ
Đối với văn hóa Trung Hoa, Lã hậu cùng [[Võ Tắc Thiên]] và [[Từ Hi thái hậu]] là những người phụ nữ chuyên chính nổi bật nhất [[lịch sử Trung Quốc]].▼
▲Đối với văn hóa [[Trung Hoa]],
== Thời trẻ ==
| |||