Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tùy Văn Đế”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 7:
| cỡ hình = 250px
| ghi chú hình = Tùy Văn Đế qua nét vẽ của [[Diêm Lập Bản]], họa sĩ đời [[nhà Đường]]
| chức vị = [[Hoàng đế]] [[nhà Tùy|Đại Tùy]]
| tại vị = [[4 tháng 3]] năm,[[581]] – [[13 tháng 8]] năm [[604]] <br />{{số năm theo năm và ngày |
581|3|4|604|8|13}}<timeline>
ImageSize = width:200 height:50
PlotArea = width:170 height:30 left:14 bottom:20
Hàng 32 ⟶ 33:
| kiểu tên đầy đủ = Tên thật
| thông tin niên hiệu = ẩn
| niên hiệu = [[niên hiệu| ]]
*Khai Hoàng (开皇; [[581]] - [[600]])
*Nhân Thọ (仁寿; [[601]] - [[604]])
Hàng 39 ⟶ 40:
| miếu hiệu = [[Cao Tổ]] (高祖)
| thụy hiệu = Văn Hoàng đế (文皇帝)
| cha = [[Dương Trung (NamTùy BắcThái triềuTổ)|Dương Trung]]
| mẹ = [[Lữ Cổ Đào]]
| sinh = [[21 tháng 7]], [[541]]
Hàng 56 ⟶ 57:
Ông tổ Dương Kiên là người [[Hoằng Nông]], [[Hoa Âm]] (nay là huyện [[Hoa Âm]], tỉnh [[Thiểm Tây]]). Tổ thứ 5 là Dương Nguyên Thọ<ref name=Tuythu>[http://zh.wikisource.org/wiki/%E9%9A%8B%E6%9B%B8/%E5%8D%B701 Tùy thư, quyển 1: Cao Tổ thượng]</ref> thời [[Bắc Ngụy]], là quan [[Tư mã]] trấn [[Vũ Xuyên]]<ref name=Tuythu />, cùng với ông cố [[Vũ Văn Thái]], người sáng lập ra nhà [[Bắc Chu]], đều là quân nhân của trấn này.
 
Cha Dương Kiên là [[Dương Trung (Nam Bắc triều)|Dương Trung]]<ref name=Tuythu />, bộ tướng của [[Vũ Văn Thái]], bộ thuộc [[Độc Cô Tín]], vì có công lớn nên được phong làm một trong 12 đại tướng quân trong triều, được [[Tây Ngụy Cung Đế]] ban họ ''Phổ Lục Như Thị'' (普六茹氏), sau khi [[Bắc Chu]] dựng nước, phong là ''Tùy quốc công'' (随国公), nhậm chức Trụ quốc Đại tướng quân, [[thụy hiệu]] là ''Hoàn'' (桓). Mẹ ông là [[Lữ Cổ Đào]] (呂苦桃), sinh ra ông đêm ngày Quý Sửu, tháng 6 âm lịch năm Đại Thống thứ 7<ref name=Tuythu /> thời [[Tây Ngụy Văn Đế]] (tức năm [[541]]), tại [[Phùng Nhược tự]] (般若寺), [[Phùng Dực]] (馮翊).
 
Dương Kiên tên thường gọi theo kiểu [[Tiên Ti]] là '''Na La Diên''' (那羅延). Mới 16 tuổi, Dương Kiên đã giữ chức ''Phiêu kị Đại tướng quân'' (骠骑大将军), thêm [[Khai phủ]]<ref name=Tuythu />. Thời [[Bắc Chu Vũ Đế]] Vũ Văn Ung, Dương Kiên được nối tước ''Tùy quốc công''<ref name=Tuythu /> của cha. Trước sau dã nắm giữ các chức trọng yếu: ''Thượng trụ quốc'' (柱国), [[Tùy Châu]] [[Thứ sử]] (随州刺史). Đến tuổi trưởng thành, ông cưới con gái của [[Độc Cô Tín]] là [[Độc Cô Già La]].
Hàng 63 ⟶ 64:
Tình hình chính sự nhà Bắc Chu bỗng nhiên có biến động, thay đổi rất nhanh khiến Dương Kiên có cơ hội nắm quyền bính. Nhân Bắc Chu Vũ Đế không may đột ngột lâm bệnh mất khi đang sung sức ([[578]]), [[Bắc Chu Tuyên Đế]] Vũ Văn Uân lên thay lại sa vào hưởng lạc. Tuyên Đế cưới con gái lớn của Dương Kiên là [[Dương Lệ Hoa]] làm [[Hoàng hậu]], vì thế địa vị của Dương Kiên lại tăng lên đáng kể, đủ sức khiến Dương Kiên bắt đầu nắm lấy quyền điều hành triều đình.
 
Tuyên Đế truỵ lạc và lười nhác, mới 20 tuổi đã nhường ngôi cho con lên làm [[Thái thượng hoàng]], phó mặc việc triều đình cho Dương Kiên để hưởng thụ. [[Bắc Chu Tĩnh Đế]] Vũ Văn Diễn 6 tuổi lên ngôi, Dương Kiên vì là ông ngoại nên được nắm quyền phụ chính, đôn đốc tất cả chính sự trong triều đình. Không bao lâu, Thượng hoàng chết yểu khi mới 21 tuổi ([[581]]), Dương Kiên nắm toàn quyền, giả mạo nghi thức làm '''Tả Đại thừa tướng''', tước '''Tùy vương''' (隋王), các quan lại đều vâng theo.
 
Để mua chuộc lòng người, củng cố và phát triển địa vị bản thân, Dương Kiên đã cải cách các luật lệ quá hà khắc của thời [[Bắc Chu Tuyên Đế]], pháp lệnh rõ ràng, rất tiết kiệm, nên rất được lòng các quan trong triều và nhân dân. Đồng thời cũng tiêu diệt các lực lượng đối kháng như [[Uất Trì Huýnh]], diệt các chư hầu hoàng tộc [[Bắc Chu]]. Cuối cùng vào [[tháng hai|tháng 2]] năm [[581]] chính thức diễn ra màn kịch nhường ngôi, buộc [[Bắc Chu Tĩnh Đế|Tĩnh Đế]] thoái vị, Dương Kiên lên ngôi lập ra [[nhà Tùy]], đặt niên hiệu là '''Khai Hoàng''' (开皇).
Hàng 71 ⟶ 72:
Năm Khai Hoàng thứ 7 ([[587]]), Tùy Văn Đế tiêu diệt [[Hậu Lương (Nam triều)|Hậu Lương]] ở phía Nam.
 
Năm Khai Hoàng thứ 8 ([[588]]), vua phong cho con trai thứ là Tấn vương [[Tùy Dạng Đế|Dương Quảng]] làm Thống soái, đem theo 50 vạn đại quân tiến xuống phía nam, chỉ trong thời gian 4 tháng (đầu năm 589) đã tiêu diệt [[nhà Trần (Trung Quốc)|nhà Nam Trần]] thối nát, bắt Trần Hậu Chủ [[Trần Thúc Bảo]], lại một lần nữa thực hiện được việc thống nhất toàn cõi đất nước chia cắt kể từ năm 304 (thời [[Ngũ Hồ thập lục quốc|Ngũ Hồ Thập lục quốc]]).
 
Sau khi sáng lập [[nhà Tùy]], Dương Kiên áp dụng một loạt biện pháp tăng cường quyền hạn [[phong kiến]] trung ương.