Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tùy Văn Đế”

Họ Dương có xuất thân từ Hoằng Nông ([[w:zh:弘農楊氏|弘農楊氏Hoằng Nông Dương thị]])<ref name="Goodman2010">{{cite book|author=Howard L. Goodman|title=Xun Xu and the Politics of Precision in Third-Century Ad China|url=https://books.google.com/books?id=dLu4J6ffgWEC&pg=PA81&dq=hongnong+yang&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi59o_Nj7HNAhWEPz4KHVadA0gQ6AEIIjAB#v=onepage&q=hongnong%20yang&f=false|year=2010|publisher=BRILL|isbn=90-04-18337-X|pages=81–}}</ref><ref>{{cite book|title=Bulletin|url=https://books.google.com/books?id=rA0iAQAAMAAJ&q=hung+nung+yang&dq=hung+nung+yang&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj5naikjrHNAhWPQD4KHc_yBIEQ6AEIHDAA|year=1992|publisher=The Museum|page=154}}</ref><ref name="Chen2006 2">{{cite book|author=Jo-Shui Chen|title=Liu Tsung-yüan and Intellectual Change in T'ang China, 773-819|url=https://books.google.com/books?id=jnKdhb6Ct0oC&pg=PA195&dq=hung+nung+yang&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj5naikjrHNAhWPQD4KHc_yBIEQ6AEIIDAB#v=onepage&q=hung%20nung%20yang&f=false|date=2 November 2006|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-03010-6|pages=195–}}</ref><ref name="Bol1994">{{cite book|author=Peter Bol|title="This Culture of Ours": Intellectual Transitions in T?ang and Sung China|url=https://books.google.com/books?id=Vs9MBxcHUSQC&pg=PA505&dq=hung+nung+yang&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj5naikjrHNAhWPQD4KHc_yBIEQ6AEIJjAC#v=onepage&q=hung%20nung%20yang&f=false|date=1 August 1994|publisher=Stanford University Press|isbn=978-0-8047-6575-6|pages=505–}}</ref><ref>{{cite book|title=Asia Major|url=https://books.google.com/books?id=vbK5AAAAIAAJ&q=hung+nung+yang&dq=hung+nung+yang&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj5naikjrHNAhWPQD4KHc_yBIEQ6AEINjAF|year=1995|publisher=Institute of History and Philology of the Academia Sinica|page=57}}</ref> weređược assertedcoi aslà ancestorstổ bytiên thecủa Suicác Emperorshoàng likeđế thenhà LongxiTùy, Li'stương weretự assertednhư ashọ ancestorsLý ofở theLũng Hữu được coi như tổ tiên của các hoàng đế Tangnhà EmperorsĐường.<ref name="Guisso1978">{{cite book|author=R. W. L. Guisso|title=Wu Tse-T'len and the politics of legitimation in T'ang China|url=https://books.google.com/books?id=KgxyAAAAMAAJ&q=lung+hsi+chao+chun+t%27ang&dq=lung+hsi+chao+chun+t%27ang&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjZ-LjX-rDNAhWKPD4KHdnaCWcQ6AEIQDAG|date=December 1978|publisher=Western Washington|isbn=978-0-914584-90-2|page=242}}</ref> Tổ tiên nhiều đời là tướng quân nhà Hán [[Dương Chấn]]. Cháu 8 đời của Dương Chấn tên là [[Dương Huyễn]] làm tướng phục vụ cho chính quyền nước Yên ([[Tiền Yên]] và sau đó là [[Hậu Yên]]) thời [[Ngũ Hồ Thập lục quốc]], đến chức Thái thú Bắc Bình, chuyển sang họ [[Tiên Ti]] Phổ Lục Như, và con cháu ông này tiếp tục làm quan cho [[Bắc Ngụy]], nước đã thống nhất miền bắc sau loạn Ngũ Hồ. Con của Dương Huyễn, tổ thứ 5 của Dương Kiên là Dương Nguyên Thọ<ref name=Tuythu>[http://zh.wikisource.org/wiki/%E9%9A%8B%E6%9B%B8/%E5%8D%B701 Tùy thư, quyển 1: Cao Tổ thượng]</ref> thời [[Bắc Ngụy]], là quan [[Tư mã]] trấn [[Vũ Xuyên]]<ref name=Tuythu />, cùng với ông cố [[Vũ Văn Thái]], người sáng lập ra nhà [[Bắc Chu]], đều là quân nhân của trấn này. Nguyên Thọ sinh Huệ Hỗ, Hỗ sinh Liệt, Liệt sinh Trinh, Trinh sinh Trung, tức là cha của Phổ Lục Như Kiên.

Về phương diện hành chính, Tùy Văn Đế cải cách cơ cấu hành chính, sángáp tạodụng rachế mộtđộ quytam tỉnh lục bộ và cơ cấu ''tinh giản'', cải cách phùthải hợpbỏ vớiquan yêutham, cầumạnh củadạn thờithực thếthi, có cái bỏ đi, có cái được mới, có lợi cho việc tăng cường chế độ [[chính trị]] tập quyền trung ương [[phong kiến]]. NhàChính Tùysách tàncủa nhưng chế độ không tàn, cóông ảnh hưởng sâu sắc đến hình thức chính quyền phong kiến ở những đời sau. Chế độ tam tỉnh lục bộ và cơ cấu ''tinh giản'' do Tùy Văn Đế sáng lập, cải cách thải bỏ quan tham, mạnh dạn thực thi, có cái bỏ đi, có cái được cây mới, đã được [[nhà Đường]] sau đó tuân theo áp dụng.

Tùy Văn Đế đã bãi bỏ chế độ ''Cửu phẩm Trung chính'', áp dụng chế độ đề cử và khoa cử cùng kết hợp trong việc tuyển chọn quan lại, đã đặt cơ sở cho chế độ khoa cử được áp dụng trong suốt hơn một ngàn năm sau này. Ông đã mạnh dạn thu hút những nhân tài địa chủ thứ tộc vào cơ cấu chính quyền, tăng thêm sức mạnh quyền lực của Triềutriều đình, kết thúc thời kì [[địa chủ]] [[cường hào]] lũng đoạn chính quyền đã tồn tại hàng trăm năm. Ông lấy bản thân mình làm gương, nghiêm túc quản lý quan lại, nên rất được lòng dân, làm cho chính quyền thực sự lớn mạnh.

Về kinh tế - xã hội, Tùy Văn Đế đã áp dụng hàng loạt những biện pháp hữu hiệu, thúc đẩy nền kinh tế xã hội phát triển với tốc độ cao. Văn đế thực hành chế độ quân điền, đã nâng cao tinh thần tích cực sản xuất của nông dân. Ông thực hành giảm bớt bóc lột và kiểm tra hộ khẩu, càng có tác dụng to lớn đối với việc phát triển kinh tế và tăn cường quốc lực. Sử sách ghi nhận thời Khai Hoàng, giá gạo rẻ chưa từng thấy, lương thực nhiều đến mức chất kho không hết, mục nát rất nhiều. Năm Trinh Quán thứ 11 [[nhà Đường]] (637), [[Mã Chu]] nói với [[Đường Thái Tông]]<ref>''[[Tư trị thông giám]]'', [[:zh:s:資治通鑑/卷195|quyển 195]]</ref>:

* {{cite book | last = Wright | first = Arthur F. | authorlink = Arthur F. Wright | chapter = The Sui dynasty (581–617) | pages = 48–149 | title = The Cambridge History of China, Volume 3: Sui and T'ang China, 589–906, Part I | editor-last = Twitchett | editor-first = Dennis | publisher = Cambridge University Press | location = Cambridge | year = 1979 | isbn = 978-0-521-21446-9 | chapterurl = https://books.google.com/books?id=ReCvuwAACAAJ&lpg=PP1&pg=PA48#v=onepage&q&f=false | ref = harv }}