Wikipedia

Pq

Tham gia ngày 23 tháng 7 năm 2008
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Pq (thảo luận | đóng góp)
67.106 sửa đổi
nKhông có tóm lược sửa đổi
Pq (thảo luận | đóng góp)
67.106 sửa đổi
nKhông có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
{{thời đại tiền sử}}
[[Tập tin:Fratelli Lumiere.jpg|nhỏ|phải|[[Anh em nhà Lumière]], cha đẻ của nghệ thuật điện ảnh]]
'''Thời đại đồ đồng''' là một thời kỳ trong sự phát triển của nền văn minh khi phần lớn công việc [[luyện kim]] tiên tiến (ít nhất là trong sử dụng có hệ thống và rộng rãi) bao gồm các kỹ thuật để nấu chảy [[đồng (nguyên tố)|đồng]] và [[thiếc]] từ các loại quặng lộ thiên sẵn có trong tự nhiên, và sau đó [[hợp kim|phối trộn]] các kim loại này với nhau để tạo ra [[đồng đỏ]] (đồng thiếc). Thời đại đồ đồng tạo thành một phần của [[hệ thống ba thời đại]] cho các [[tiền sử|xã hội tiền sử]]. Trong hệ thống đó, nó diễn ra sau [[thời đại đồ đá mới]] trong một số khu vực trên thế giới. Tại nhiều khu vực của [[châu Phi]] hạ [[Sahara]] thì thời đại đồ đá mới được kế tiếp là [[thời đại đồ sắt]] mà không có thời đại đồ đồng.
'''Điện ảnh''' là một khái niệm lớn bao gồm các bộ phim tạo bởi những khung hình chuyển động (''[[phim]]''); kỹ thuật ghi lại hình ảnh, âm thanh và ánh sáng để tạo thành một bộ phim (''[[kỹ thuật điện ảnh]]''); hình thức nghệ thuật liên quan đến việc tạo ra các bộ phim và cuối cùng ngành công nghiệp và thương mại liên quan đến các công đoạn làm, quảng bá và phân phối phim ảnh (''[[công nghiệp điện ảnh]]'').
== Nguồn gốc ==
Khu vực và thời gian phát minh ra của thời đại đồ đồng là gây tranh cãi, và nó có thể là kỹ thuật chế tạo đồng đỏ đã được phát hiện ra một cách độc lập tại nhiều khu vực. Các vật bằng đồng thanh chứa thiếc đã biết sớm nhất có từ khu vực ngày nay là [[Iran]] và [[Iraq]] có niên đại vào cuối [[thiên niên kỷ 4 TCN]], nhưng có các tuyên bố cho rằng có sự xuất hiện sớm hơn của đồng đỏ chứa thiếc tại [[Thái Lan]] vào [[thiên niên kỷ 5 TCN]]. [[Đồng đỏ asen]] đã được sản xuất tại [[Tiểu Á]] (Anatolia) và tại cả hai phía của dãy núi Kavkaz vào đầu [[thiên niên kỷ 3 TCN]]. Một số học giả xác định niên đại của một số cổ vật từ đồng đỏ asen của nền [[văn hóa Maykop]] tại [[Bắc Kavkaz]] tới tận giữa thiên niên kỷ 4 TCN, điều này làm chúng trở thành các loại đồ từ đồng đỏ cổ nhất đã biết, nhưng những người khác xác định niên đại của cùng các cổ vật này của nền văn hóa Maykop là giữa thiên niên kỷ 3 TCN.
 
== Cận Đông cổ đại ==
Trong [[tiếng Việt]], điện ảnh đôi khi còn được gọi là '''Xi-nê''', xuất phát từ ''"cinéma"'' (điện ảnh trong [[tiếng Pháp]]) vốn là từ rút gọn của ''"cinématographe"''. "Cinématographe" (xuất phát từ tiếng [[Hy Lạp]] ''κίνημα'' - ''kínēma'' có nghĩa là ''chuyển động'', còn ''γράφειν'' - ''gráphein'' có nghĩa là ''ghi lại'') là cái tên được [[Léon Bouly]] đặt cho chiếc máy ghi lại hình ảnh của ông trong đăng ký bằng sáng chế số 219 350 năm [[1892]], một trong những mốc sự kiện khai sinh ra ngành điện ảnh.
Thời đại đồ đồng tại [[Cận Đông]] được chia ra làm 3 thời kỳ chính (niên đại là xấp xỉ):
* EBA – Thời đại đồ đồng sớm (khoảng 3500 -2000 TCN)
* MBA - Thời đại đồ đồng giữa (khoảng 2000-1600 TCN)
* LBA - Thời đại đồ đồng muộn (khoảng 1600-1200 TCN)
Mỗi thời kỳ chính lại có thể chia ra thành các thể loại nhỏ hơn như EB I, EB II, MB IIa v.v.
 
Nghề luyện kim đã phát triển đầu tiên tại Tiểu Á, ngày nay là [[Thổ Nhĩ Kỳ]]. Các dãy núi trên cao nguyên Anatolia có các trầm tích giàu đồng và thiếc. Đồng cũng được khai thác tại [[Cyprus]], sa mạc [[Negev]], [[Iran]] và khu vực xung quanh [[vịnh Ba Tư]]. Đồng thông thường bị trộn lẫn với [[asen]], do nhu cầu tăng lên đối với thiếc nên đã tạo ra kết quả là sự hình thành của các hành trình buôn bán đường xa ở trong và ra ngoài Anatolia. Đồng tinh khiết cũng được nhập khẩu bằng các hành trình đường biển tới đại vương quốc [[Lưỡng Hà|Mesopotamia]].
Khi mới được phát minh, điện ảnh chỉ được coi là các bộ phim ghi lại cảnh sinh hoạt đời thường, nhưng chỉ ít lâu sau, các bộ phim đã được tạo ra với những ý đồ văn hóa nhất định và nhanh chóng trở thành một loại hình nghệ thuật quan trọng. Điện ảnh cũng trở thành một hình thức giải trí không thể thiếu trong đời sống thường nhật, đôi khi còn phát triển thành những hiện tượng văn hóa hoặc được sử dụng như các phương tiện tuyên truyền.
 
Thời đại đồ đồng sớm cho thấy có sự gia tăng của tiến trình [[đô thị hóa]] thành các dạng nhà nước thành bang có tổ chức và sự phát minh ra chữ viết ([[thời kỳ Uruk]] trong thiên niên kỷ 5 TCN). Trong thời đại đồ đồng giữa, sự di chuyển của con người đã thay đổi phần nào hình thái chính trị của khu vực Cận Đông ([[người Amorite]], [[người Hittite]], [[người Khurrite]], [[người Hyksos]] và có thể là cả [[người Israelite]]). Thời đại đồ đồng cuối được đặc trưng bằng các vương quốc hùng mạnh cạnh tranh lẫn nhau cùng các nước chư hầu của chúng ([[Assyria]], [[Babylonia]], [[Hittite]], [[Mitanni]]). Hàng loạt các tiếp xúc đã được thực hiện với nền [[văn hóa Aegea]] ([[Ahhiyawa]], [[Alashiya]]) trong đó buôn bán đồng đóng vai trò quan trọng. Thời kỳ này kết thúc bằng [[sụp đổ thời đại đồ đồng|sự sụp đổ]] lớn, ảnh hưởng mạnh tới cả phần lớn khu vực Đông [[Địa Trung Hải]] và [[Trung Đông]].
Xét trên phương diện [[nghệ thuật]], điện ảnh thường được gọi là '''nghệ thuật thứ bảy'''. Sáu nghệ thuật trước đó theo phân loại của [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel|Hegel]] là [[kiến trúc]], [[điêu khắc]], [[hội họa]], [[âm nhạc]], [[múa]] và [[thi ca]]. Điện ảnh được dùng để nói đến những bộ phim trình chiếu ở rạp, khác với những [[phim truyền hình]]. Vì lý do đó, từ "'''màn bạc'''" hay "'''màn ảnh lớn'''" cũng được dùng để chỉ điện ảnh (màn ảnh rạp chiếu phim có màu trắng), phân biệt với [[truyền hình]], được gọi là màn ảnh nhỏ.
 
Sắt đã bắt đầu được gia công vào cuối thời đại đồ đồng tại Anatolia. Sự chuyển tiếp thành thời đại đồ sắt vào khoảng năm 1200 TCN chủ yếu là do các thay đổi chính trị tại Cận Đông hơn là do các phát triển trong kỹ thuật luyện kim.
Trong tiếng Việt, các phim điện ảnh được gọi là "'''phim nhựa'''", phân biệt với [[phim video]]. Nhưng thực tế, [[phim (chất liệu)|phim nhựa]] không phải là chất liệu duy nhất của điện ảnh. Có những phim dùng chất liệu video đã được làm lại để trình chiếu ở rạp và ngược lại, một số phim truyền hình cũng sử dụng chất liệu phim nhựa. Đặc biệt với sự phát triển của [[kỹ thuật số]], có cả những phim điện ảnh và phim truyền hình đều dùng công nghệ này.
 
Dưới đây là giai đoạn của thời đại đồ đồng tại Cận Đông:
== Lịch sử ==
{| class="wikitable" style="width:550px;"
{{Chính|Lịch sử điện ảnh}}
|-
[[Tập tin:Sortieusinelumiere.jpg|nhỏ|phải|''[[La Sortie de l'usine Lumière à Lyon]]'', một trong những "bộ phim" đầu tiên của lịch sử điện ảnh]]
|rowspan=10|'''Thời đại đồ đồng''' <br /> (3300–1200 TCN)
Điện ảnh ra đời nhờ rất nhiều những tìm tòi và phát triển kĩ thuật vào nửa cuối [[thế kỉ 19]] tập trung vào việc ghi lại hình ảnh chuyển động, đó là những phát minh của [[Louis Le Prince]], [[Eadweard James Muybridge]], [[Étienne-Jules Marey]] hay [[Thomas Edison]]. Tuy vậy, các nhà sử học thường coi ngày khai sinh ra nghệ thuật điện ảnh là ngày [[28 tháng 12]] năm [[1895]], khi buổi chiếu phim chuyển động và có thu tiền đầu tiên được anh em [[Auguste và Louis Lumière]] tổ chức tại ''Salon Indien'' (Phòng Ấn Độ) nằm dưới tầng hầm của quán cà phê ''Grand Café'' ở [[Paris]], [[Pháp]]. Những khách vào xem buổi chiếu này phải trả 1 [[franc]] để xem chừng 10 đoạn phim ngắn dài 1 phút. Đoạn phim đầu tiên trong số này được Anh em Lumière (''lumière'' trong tiếng Pháp có nghĩa là [[ánh sáng]]) quay vào khoảng tháng 8 năm [[1894]] tại tầng trệt căn hộ của họ ở đường ''Saint Victor'' ([[Lyon]]), nay đã được đổi tên thành đường ''Premier Film'' (Bộ phim đầu tiên). Được biết tới nhiều nhất trong buổi chiếu này là đoạn phim ''[[La Sortie de l'usine Lumière à Lyon]]'' (''Buổi tan ca của nhà máy Lumière ở Lyon''), được quay vào mùa hè năm [[1895]], ghi lại cảnh các công nhân rời khỏi nhà máy của nhà Lumière ở Lyon. Do đây chỉ là những đoạn phim ghi lại cảnh sinh hoạt thường ngày nên nó gần với các bộ [[phim tài liệu]] hơn là [[phim điện ảnh]].
|rowspan=3|Thời đại đồ đồng sớm <br /> (3300–2200 TCN)
| Thời đại đồ đồng sớm I
| 3300–3000 TCN
|-
| Thời đại đồ đồng sớm II
| 3000–2700 TCN
|-
| Thời đại đồ đồng sớm III
| 2700–2200 TCN
|-
|rowspan=4| Thời đại đồ đồng giữa <br /> (2200–1550 TCN)
| Thời đại đồ đồng giữa I
| 2200–2000 TCN
|-
| Thời đại đồ đồng giữa II A
| 2000–1750 TCN
|-
| Thời đại đồ đồng giữa II B
| 1750–1650 TCN
|-
| Thời đại đồ đồng giữa II C
| 1650–1550 TCN
|-
|rowspan=3| Thời đại đồ đồng muộn <br /> (1550–1200 TCN)
| Thời đại đồ đồng muộn I
| 1550–1400 TCN
|-
| Thời đại đồ đồng muộn II A
| 1400–1300 TCN
|-
| Bronze Age collapse|[[Thời đại đồ đồng muộn II B]]
| 1300–1200 TCN
|}
 
== Ấn Độ ==
Sự ra đời của "cinématographe" nhanh chóng được công chúng đón nhận nhiệt tình. Ngay lập tức điện ảnh được thương mại hóa và [[công nghiệp điện ảnh]] ra đời. Mặc dù từ ngày [[11 tháng 1]] năm [[1888]], [[Louis Le Prince]] đã đăng ký bằng sáng chế về chiếc máy quay hoàn chỉnh có thể ghi lại những hình ảnh chuyển động, nhưng trong cuộc chiến thương mại đầu tiên liên quan đến điện ảnh, [[Thomas Edison]] mới là người chiến thắng và hầu như việc sản xuất máy quay đều nằm dưới nhãn hiệu ''Trust Edison'' cho đến tận năm [[1918]].
Thời đại đồ đồng tại [[tiểu lục địa Ấn Độ]] đã bắt đầu khoảng năm 3300 TCN với sự bắt đầu của [[văn minh sông Ấn]]. Các dân cư cổ đại của thung lũng sông Ấn (Indus), [[Harappa|người Harappa]], đã phát triển các kỹ thuật mới trong luyện kim và sản xuất đồng, đồng đỏ, [[chì]] và thiếc.
== Đông Á ==
=== Trung Quốc ===
{{Bài chính|Văn hóa Nhị Lý Đầu}}
 
Các cổ vật từ đồng đỏ đã được phát hiện tại khu vực khảo cổ của nền [[văn hóa Mã Gia Diêu]] (3100 TCN tới 2700 TCN) tại [[Trung Quốc]]. Tuy nhiên, nói chung người ta hay chấp nhận là thời kỳ đồ đồng của Trung Quốc đã bắt đầu vào khoảng năm 2100 TCN, trong thời kỳ [[nhà Hạ]].
Không chỉ dừng lại ở việc ghi lại chính xác các hình ảnh thực tế, các nhà làm phim bắt đầu tạo ra các [[kĩ xảo điện ảnh]] cho các bộ phim của mình, một trong những kĩ xảo đáng nhớ nhất là hình ảnh [[Mặt Trăng]] có khuôn mặt người trong bộ phim ''[[Le Voyage dans la lune]]'' (''Cuộc du hành lên Mặt Trăng'') do [[Georges Méliès]] thực hiện năm [[1902]].
[[Tập tin:Birth of a nation Aryan quote.jpg|nhỏ|phải|Một cảnh dẫn trong ''[[The Birth of a Nation]]'' của [[D.W. Griffith]]]]
Vào [[thập niên 1910]], đạo diễn [[Hoa Kỳ]] [[D.W.Griffith]] đã đưa điện ảnh tiến thêm một bước mới khi chuẩn hóa các thuật ngữ điện ảnh và các công đoạn làm phim cũng như cho ra đời bộ phim mang tính cách mạng về kỹ thuật dàn dựng và kịch bản ''[[The Birth of a Nation]]''.
 
[[Văn hóa Nhị Lý Đầu]], [[nhà Thương]] và [[Tam Tinh Đôi|văn hóa Tam Tinh Đôi]] của Trung Quốc sơ kì đã sử dụng đồng đỏ để làm các bình, chai, lọ từ đồng đỏ cho các lễ nghi cũng như các công cụ nông nghiệp và vũ khí [http://www.nga.gov/exhibitions/chbro_bron.shtm].
Những năm 1920 là giai đoạn hoạt động tích cực của các nhà điện ảnh thuộc [[trường phái Tiên phong]] (''avant-garde''), những người khai sinh ra [[điện ảnh thể nghiệm]] (''cinéma expérimental'') như [[Fernand Léger]], [[Man Ray]], [[Germaine Dulac]], [[Walter Ruttmann]] và nhiều người khác. Cho đến cuối [[thập niên 1920]], kỹ thuật thu âm đồng bộ chưa ra đời, vì vậy các bộ phim công chiếu đều không có âm thanh mà phải sử dụng các nghệ sĩ tạo âm thanh và tiếng động ngay tại nơi công chiếu. Những bộ phim như vậy được gọi là [[phim câm]], để dẫn dắt câu chuyện hoặc miêu tả các đoạn hội thoại người ta phải sử dụng các bảng chữ ([[tiếng Anh]]: ''intertitle'') xen vào giữa các cảnh phim. Để hiện thực hóa việc đồng bộ âm thanh và hình ảnh cho các bộ phim, người ta đã cố gắng áp dụng các kĩ thuật khác nhau, và bộ phim hoàn chỉnh "có tiếng" đầu tiên đã ra đời năm [[1927]], đó là bộ phim ''[[The Jazz Singer]]''.
=== Đông Nam Á ===
Tại [[Ban Chiang]], [[Thái Lan]] và [[Văn hóa Đồng Đậu|Vĩnh Phúc]], [[Việt Nam]] các cổ vật đồng đỏ đã được phát hiện có niên đại vào khoảng năm [[2100 TCN]] [http://www.museum.upenn.edu/new/research/Exp_Rese_Disc/Asia/banchiang/bronzelab/index.shtml]. Tại [[Nyaunggan]], [[Myanmar]], các công cụ bằng đồng đỏ đã được khai quật cùng với các cổ vật bằng đá và gốm sứ. Niên đại của chúng hiện nay còn khá rộng (3500 TCN - 500 TCN) [http://myanmartravelinformation.com/mti-archealogical-sites/nyaunggan.htm].
 
=== Bán đảo Triều Tiên ===
[[Thập niên 1930]] được đánh dấu bằng các bộ [[phim tuyên truyền]] của [[Đức Quốc xã]] trong đó phải kể tới ''[[Olympia (phim 1938)]]'' được đạo diễn [[Leni Riefenstahl]] thực hiện để quảng bá cho [[Thế vận hội mùa hè 1936]] tổ chức tại [[Berlin]] cũng như tuyên truyền hình ảnh của một nước Đức hùng mạnh. Bộ phim này đã mang đến những bước đột phá mới cho nghệ thuật điện ảnh như các góc quay lạ, quay cận cảnh và dựng phim. Cũng chính Leni Riefenstahl vào năm [[1936]] đã thực hiện bộ phim nổi tiếng ''[[Triumph des Willens]]'', một tác phẩm nhằm gây dựng hình ảnh cho [[Adolf Hitler]] và các lãnh đạo Đức Quốc xã, ''Triumph des Willens'' được coi là bộ phim tuyên truyền xuất sắc nhất trong lịch sử điện ảnh.
{{main|Thời kỳ đồ gốm Mumun}}
 
Văn hóa [[thời kỳ đồ gốm Mumun]] (Mô Vấn) giữa ở miền nam [[bán đảo Triều Tiên]] đã dần dần chấp nhận sản xuất đồ đồng đỏ (khoảng 700-600? TCN) sau thời kỳ khi các dao găm từ đồng đỏ kiểu Liêu Ninh và các cổ vật đồng đỏ khác đã được trao đổi tới tận phần sâu bên trong của miền nam bán đảo (khoảng 900-700 TCN). Các dao găm từ đồng đỏ đã tăng thêm thanh thế và uy quyền cho các nhân vật sử dụng chúng và được chôn cất cùng họ trong các khu vực chôn cất kiểu [[cự thạch]] của các nhân vật có địa vị cao tại các trung tâm ở ven biển miền nam bán đảo, chẳng hạn như khu vực khảo cổ [[Igeum-dong]] (Lê Cầm động) [http://www.gai.or.kr/]. Đồng đỏ là một yếu tố quan trọng trong các nghi lễ cũng như là đồ tùy táng cho tới tận khoảng năm [[100]].
Sau âm thanh, bước tiến lớn thứ hai về kỹ thuật điện ảnh là các bộ phim màu. Những bộ phim màu đầu tiên xuất hiện từ sau [[Thế chiến thứ hai]] nhưng phải đợi đến [[thập niên 1950]] các bộ phim màu mới bắt đầu phổ biến khi điện ảnh phải cạnh tranh với một phương tiện giải trí khác đang phát triển rất mạnh là [[truyền hình]] (vốn vẫn chỉ có hình ảnh đen trắng cho đến giữa [[thập niên 1960]]). Sau chiến tranh cũng là giai đoạn phát triển của nghệ thuật điện ảnh hiện đại với rất nhiều trào lưu điện ảnh khác nhau như [[chủ nghĩa Hiện thực mới]] (''neorealism'') của [[điện ảnh Ý]] với các đại diện tiêu biểu là [[Roberto Rossellini]], [[Vittorio De Sica]], trào lưu [[Làn sóng mới]] (''Nouvelle Vague'') của [[điện ảnh Pháp]] với [[François Truffaut]], [[Jean-Luc Godard]], cũng phải kể đến thế hệ đạo diễn mới của [[Hollywood]], thế hệ ''[[New Hollywood]]'' với các đạo diễn nổi tiếng như [[John Cassavetes]].
== Aegea ==
[[Tập tin:Copper Ingot Crete.jpg|nhỏ|200px|Thỏi đồng thanh thời kỳ đồ đồng tìm thấy tại [[Crete]].]]
Các nền văn minh thời đại đồ đồng tại [[Văn hóa Aegea|Aegea]] đã hình thành một mạng lưới [[thương mại]] phạm vi xa. Mạng lưới này nhập khẩu [[thiếc]] và than củi vào [[Cyprus]], tại đây đồng được khai thác và nấu chảy lẫn với thiếc để sản xuất đồng đỏ. Các đồ vật đồng đỏ sau đó được xuất khẩu đi xa và rộng, và nó hỗ trợ cho thương mại phát triển. Phân tích [[đồng vị]] thiếc trong một số đồ vật bằng đồng đỏ ở khu vực [[Địa Trung Hải]] chỉ ra rằng chúng đã đi từ đây xa tới tận [[Vương quốc Anh]] ngày nay.{{fact}}
 
Kiến thức về [[hàng hải]] cũng đã phát triển mạnh trong thời gian này, và đã đạt tới đỉnh cao không thể vượt qua của các kỹ năng cho đến khi phương pháp xác định [[kinh độ]] và [[vĩ độ]] được phát hiện (hay tái phát hiện) vào khoảng năm [[1750]], với ngoại lệ đáng chú ý là các thủy thủ [[Polynesia]].
Năm [[1965]], với sự ra đời của loại máy quay phổ thông [[super 8]] do hãng [[Kodak]] sản xuất, nền điện ảnh của các nghệ sĩ nghiệp dư ra đời. Những bộ phim được thực hiện nghiệp dư này được gọi là các bộ phim loại Z (''Z movie'', bắt nguồn từ tên gọi các bộ phim loại B - ''B movie'' kinh phí thấp của Hollywood), phim loại Z cũng được các đạo diễn nổi tiếng sử dụng như một cách thể hiện tư tưởng nghệ thuật của mình, trong số các đạo diễn đó có những người là trụ cột của điện ảnh Mỹ như [[Ed Wood]] hay [[Roger Corman]] (người đã phát hiện và đưa [[Francis Ford Coppola]], [[Martin Scorsese]] hay [[Peter Jackson]] trở thành các đạo diễn nổi tiếng).
 
[[Văn minh Minoa]] với nền tảng ở [[Knossos]] dường như đã phối hợp và bảo vệ thương mại thời đại đồ đồng của mình.
Bước tiến mới nhất của điện ảnh vào cuối [[thế kỉ 20]] là sự áp dụng [[kỹ thuật số]] vào điện ảnh, từ việc sử dụng các máy quay kỹ thuật số đến việc dàn dựng các kỹ xảo điện ảnh và âm thanh trên [[máy tính]].
 
Một thiếu hụt chủ chốt trong thời kỳ này là không có các phương pháp [[kế toán]] như ngày nay. Một số tác giả cho rằng các đế quốc cổ đại đã thiên lệch trong việc đánh giá sai tầm quan trọng của các lương thực, thực phẩm thông dụng, cơ bản và thiên về mua bán các đồ vật quý hiếm. Vì thế chúng đã bị tàn lụi do nạn đói kém, được tạo ra do thương mại mà không tính tới mặt kinh tế.
== Phân loại phim ==
{{Xem thêm|Phim}}
Có rất nhiều cơ sở để phân loại phim, đơn giản như phân loại theo quốc gia sản xuất, theo đạo diễn, theo diễn viên, tiêu đề,... Nhưng thông thường người ta phân loại theo [[thể loại phim]], [[dòng phim]], độ dài và kỹ thuật thực hiện.
 
Thời đại đồ đồng đã kết thúc trong khu vực này như thế nào vẫn còn đang được nghiên cứu. Có chứng cứ cho thấy sự quản lý của [[Hy Lạp Mycenaea|người Mycenae]] đối với thương mại trong khu vực diễn ra sau sự suy thoái của văn minh Minoa. Các chứng cứ cũng hỗ trợ cho giả thuyết rằng một vài [[quốc gia vệ tinh]] của Minoa đã mất phần lớn dân số của mình do nạn hạn hán đói kém và/hoặc bệnh dịch hạch, và nó chỉ ra rằng mạng lưới thương mại có thể đã bị phá vỡ ở một số điểm, điều đó ngăn cản tiến trình thuận lợi của thương mại mà trước đây đã phần nào giúp giảm nhẹ các loại hạn hán, đói kém này cũng như ngăn cản một số loại bệnh tật (do dinh dưỡng). Người ta cũng biết rằng khu vực sản xuất nhiều lương thực của đế quốc Minoa, vùng phía bắc [[biển Đen]], cũng đột ngột mất một lượng đáng kể dân cư của mình, và vì thế có lẽ cũng làm sút giảm phần nào công việc trồng trọt trong khu vực.
=== Quốc gia sản xuất ===
* Điện ảnh thế giới thường được phân thành 6 khu vực là:
** [[Điện ảnh châu Á]]
** [[Điện ảnh châu Âu]]
** [[Điện ảnh châu Phi]]
** [[Điện ảnh Úc]]
** [[Điện ảnh Bắc Mỹ]]
** [[Điện ảnh Mỹ Latinh]]
 
Nghiên cứu gần đây đã nghi ngờ thuyết cho rằng sự kiệt quệ của các cánh rừng tại [[Cyprus]] đã gây ra sự kết thúc của thời đại đồ đồng. Các cánh rừng ở Cyprus được biết là tồn tại đến nhiều năm sau này, và các thực nghiệm đã chỉ ra rằng sản xuất [[than củi]] ở quy mô cần thiết cho sản xuất đồng thanh ở cuối thời đại đồ đồng chỉ có thể làm kiệt quệ chúng trong không ít hơn 50 năm sau đó.
* Người ta cũng có thể phân khu vực theo ngôn ngữ sử dụng như [[tiếng Anh]], [[tiếng Tây Ban Nha]] hoặc [[tiếng Hoa]]. Một cách phân loại khác cũng thường được sử dụng là theo các nền điện ảnh có số lượng phim lớn như [[Hollywood]] (của [[Hoa Kỳ]]), [[Bollywood]] (của [[Ấn Độ]]) hay [[điện ảnh Hồng Kông]].
 
Một thuyết khác cho rằng các công cụ [[sắt]] đã trở nên phổ biến hơn, sự biện hộ chính cho buôn bán thiếc đã kết thúc và mạng lưới thương mại đã giảm sút các hoạt động của một thời nó đã từng có. Các thuộc địa riêng lẻ của đế quốc Minoa sau đó hứng chịu khô hạn, đói kém, chiến tranh hay một số sự kết hợp của các yếu tố này và vì thế họ đã không thể sử dụng các nguồn ở xa trong đế quốc, mà nếu dựa vào đó họ có thể dễ dàng hồi phục.
=== Thời gian ===
Đây là cách phân loại ban đầu của các bộ phim, khi đó phim được phân loại theo chiều dài của cuộn phim được trình chiếu. Có thể phân biệt các bộ phim thành:
* [[Phim ngắn]]: Phim có độ dài ít hơn 60 [[phút]] hay tương đương 1600 [[mét]] [[phim 35 mm]] ở tốc độ 24 hình trên giây.
* [[Phim dài]]: Phim có độ dài nhiều hơn 60 phút. Độ dài thông thường của các phim dài là 90 phút. Một số bộ phim nổi tiếng có thời gian rất dài như ''[[Cuốn theo chiều gió]]'' (''Gone with the wind'', dài 222 phút) hay ''[[Chúa tể của những chiếc nhẫn: Sự trở về của nhà vua]]'' (''The Lord of the Rings: The Return of the King'', dài 200 phút).
 
Một nhóm giả thuyết khác lại coi Knossos là nguyên nhân. [[Phun trào Thera]] đã diễn ra vào thời gian này, khoảng 40 dặm về phía bắc Crete. Một số học giả còn cho rằng [[sóng thần]] (tsunami) từ Thera đã phá hủy các thành thị của người Crete. Những người khác cho rằng có lẽ sóng thần đã phá hủy các tàu thuyền hải quân của người Crete tại bến cảng quê hương của chúng, điều này sau đó đã dẫn tới thất bại trong các trận thủy chiến quyết định; vì thế trong sự kiện [[niên đại Minoa|LMIB/LMII]] (khoảng 1450 TCN) các thành phố của [[Crete]] đã bị đốt cháy và [[văn minh Mycenae]] đã chiếm đóng Knossos. Nếu phun trào núi lửa đã diễn ra vào cuối thế kỷ 17 TCN (như phần lớn các nhà niên đại học nghĩ vậy), thì các hiệu ứng trực tiếp của chúng thuộc về thời kỳ đồ đồng giữa tới sự chuyển tiếp sang thời kỳ đồ đồng cuối, mà không thuộc về thời kỳ kết thúc của thời kỳ đồ đồng cuối; nhưng có thể nó đã gây ra sự không ổn định để dẫn tới sự sụp đổ đầu tiên của Knossos và sau đó là của xã hội thời đại đồ đồng nói chung. Một trong các giả thuyết lại nhìn vào vai trò của giới chuyên môn Crete trong việc quản lý đế quốc thời kỳ hậu Thera. Nếu giới chuyên môn đã tập trung tại Crete, thì [[Hy Lạp Mycenae|người Mycenae]] có thể đã mắc những sai lầm về mặt chính trị và thương mại mang tính quyết định khi quản lý đế quốc Crete.
=== Thể loại ===
{{Chính|Thể loại điện ảnh}}
Điện ảnh cũng có thể được phân loại theo các thể loại tùy theo ý đồ nghệ thuật của biên kịch và đạo diễn khi thực hiện phim. Một bộ phim có thể được đặt vào nhiều thể loai khác nhau tùy theo cách phân tích, ví dụ như [[phim khoa học giả tưởng]], [[phim hài]], [[phim kinh dị]], [[phim hình sự]], [[phim chiến tranh]], [[phim ca nhạc]],... Một ví dụ là bộ phim nổi tiếng ''[[Sự im lặng của bầy cừu (phim)|Sự im lặng của bầy cừu]]'' (''The Silence of the Lambs'', đoạt 5 [[Giải Oscar]] quan trọng nhất năm [[1991]]) có thể coi là một phim kinh dị hoặc một phim hình sự.
 
Các phát hiện khảo cổ học gần đây, bao gồm cả các phát hiện trên đảo Thera (ngày nay gọi là Santorini), cho thấy trung tâm của nền văn minh Minoa vào thời điểm phun trào núi lửa trên thực tế đã nằm trên đảo này hơn là ở Crete. Một số người nghĩ rằng nó chính là Atlantis theo truyền thuyết (bản đồ vẽ trên tường của một cung điện của người Minoa tại Crete mô tả hòn đảo tương tự như những gì đã được Plato mô tả và có lẽ tương tự như hình dạng của Thera trước khi nó bị nổ tung). Theo giả thuyết này, sự mất đi đầy thê thảm của trung tâm chính trị, hành chính và kinh tế này do phun trào cũng như các tổn thất gây ra bởi sóng thần cho các vùng ven biển của Crete đã làm trầm trọng thêm sự thoái trào của nhà nước Minoa. Một thực thể chính trị suy yếu với nền kinh tế cùng tiềm lực quân sự suy giảm cũng như sự giàu có theo truyền thuyết có thể đã trở nên dễ bị tổn thương trước các thế lực đối địch.
Thể loại phim cũng có thể dựa trên tư tưởng nghệ thuật của các bộ phim. Theo đó ta có phim thuộc trào lưu [[Làn sóng mới]] (''Nouvelle Vague'') của [[điện ảnh Pháp]], phim theo [[chủ nghĩa Hiện thực mới]] (''neorealism'') của [[điện ảnh Ý]],..
 
Mỗi một giả thuyết này đều có có sức thuyết phục nhất định và các khía cạnh của tất cả chúng có thể có một số điểm đáng tin cậy trong việc miêu tả sự kết thúc thời đại đồ đồng tại khu vực này.
=== Kỹ thuật thực hiện ===
== Châu Âu ==
{{Chính|Kỹ thuật điện ảnh}}
{{main|Châu Âu thời đại đồ đồng}}
Một bộ phim có thể phân loại theo kỹ thuật thực hiện.
=== Trung Âu ===
[[Tập tin:Bronze age weapons Romania.jpg|nhỏ|phải|Vũ khí và đồ trang sức thời đại đồ đồng]]
Tại [[Trung Âu]], nền [[văn hóa Únětice]] thời đại đồ đồng sớm (khoảng [[1800 TCN]]-[[1600 TCN]]) bao gồm hàng loạt các nhóm nhỏ như [[văn hóa Straubingen|Straubingen]], [[văn hóa Adlerberg|Adlerberg]] và [[văn hóa Hatvan|Hatvan]]. Một số trong đó rất giàu các đồ chôn cất, chẳng hạn một khu vực nằm gần [[Leubingen]] với các đồ mộ táng được làm thủ công từ [[vàng]], chỉ ra sự phân tầng xã hội khá mạnh trong nền văn hóa Únětice. Nhìn chung, các nghĩa địa của thời kỳ này là hiếm và có kích thước nhỏ. Tiếp theo nền văn hóa Únětice là nền [[văn hóa Tumulus]] (văn hóa nấm mộ) trong thời đại đồ đồng giữa (khoảng [[1600 TCN]]-[[1200 TCN]]), được đặc trưng bằng các chôn cất trong các [[nấm nộ]] (tumulus). Tại khu vực [[sông Körös]] ở miền đông [[Hungary]], thời đại đồ đồng sớm có cùng khi ra đời của nền [[văn hóa Mako]], tiếp theo là các nền văn hóa [[văn hóa Ottomany|Ottomany]] và [[văn hóa Gyulavarsand|Gyulavarsand]].
 
Nền văn hóa [[bình đựng hài cốt]] thời kỳ cuối thời đại đồ đồng, (khoảng [[1300 TCN]]-[[700 TCN]]) được đặc trưng bằng các ngôi mộ chôn cất theo kiểu hỏa táng. Nó bao gồm [[văn hóa Lausitz]] ở miền đông [[Đức]] và [[Ba Lan]] ([[1300 TCN]]-[[500 TCN]]) được kéo dài tới [[thời đại đồ sắt]]. Thời đại đồ đồng ở Trung Âu được kế tiếp là [[văn hóa Hallstatt]] của thời đại đồ sắt ([[700 TCN]]-[[450 TCN]]).
=== Đối tượng xem ===
* Nhãn G (General Audiences): Phim cho phép phổ biến rộng rãi
* Nhãn PG (Parental Guidance suggested): Có thể không thích hợp với trẻ em
* Nhãn PG-15 (Parents Strongly Cautioned): Không nên dành cho trẻ dưới 13 tuổi
* Nhãn R (Restricted): Dưới 17 tuổi phải có cha mẹ hoặc người lớn đi cùng
* Nhãn NC-17: Không dành cho người vị thành niên
 
[[Danh sách các khu vực khảo cổ|Các khu vực khảo cổ]] quan trọng có:
== Quá trình làm phim ==
* [[Biskupin]] ([[Ba Lan]])
{{Chính|Quá trình làm phim}}
* [[Nebra]] ([[Đức]])
Việc thực hiện một bộ phim tùy thuộc rất nhiều vào thể loại phim, dòng phim, ý đồ nghệ thuật hoặc thương mại của biên kịch, đạo diễn và nhà sản xuất. Tuy vậy quá trình làm phim cũng có thể chia làm năm công đoạn chính:
* [[Vráble]] ([[Slovakia]])
* Phát triển kịch bản: Bao gồm xây dựng cốt truyện, lời thoại và phân cảnh
* Zug-Sumpf, [[bang Zug|Zug]], [[Thụy Sỹ]]
* Tiền sản xuất: Lựa chọn diễn viên (''casting''), xây dựng bối cảnh, trường quay, đạo cụ, phục trang
=== Bắc Âu ===
* Sản xuất: Quay thử, quay chính thức, thu âm đồng bộ
{{main|Bắc Âu thời đại đồ đồng}}
* Hậu kỳ: dựng phim, âm thanh, thực hiện các kỹ xảo trên phim và bằng máy vi tính, chiếu thử
* Phân phối: Quảng cáo, phân phối phim cho các rạp, thêm phụ đề, phát hành DVD và chiếu trên truyền hình, phát hành các sản phẩm phụ (áo phông, áp phích, trò chơi điện tử chủ đề,...)
 
Tại miền bắc Đức, [[Đan Mạch]], [[Thụy Điển]] và [[Na Uy]], các cư dân thời đại đồ đồng đã sản xuất nhiều vật tạo tác cổ rất khác biệt và đẹp, chẳng hạn các cặp nhạc khí bằng đồng thanh, gọi là lur, giống như các cặp [[sừng]], được phát hiện trong các đầm lầy ở Đan Mạch. Một số nhà ngôn ngữ học tin rằng [[ngôn ngữ tiền Ấn-Âu]] có lẽ đã được đưa vào khu vực này vào khoảng [[thế kỷ 20 TCN]], và cuối cùng nó trở thành tổ tiên của các loại [[tiếng Đức]]. Điều này có thể khớp với sự tiến hóa của thời đại đồ đồng ở Scandinavia thành [[thời đại đồ sắt tiền La Mã]] ở Đức (có thể nhất).
Các công đoạn kể trên được thực hiện bởi một đội ngũ làm phim bao gồm các vị trí chính sau:
* [[Nhà sản xuất phim]]
* [[Đạo diễn]]
* [[Biên kịch]]
* [[Diễn viên]]
* Kỹ thuật viên:
** [[Quay phim]]
** [[Kỹ thuật âm thanh]]
** [[Đạo cụ]] và [[Phục trang]]
** Dựng phim
 
Theo [[Oscar Montelius]] thì thời đại đồ đồng trong khu vực này được chia thành các thời kỳ I-VI. Tại các khu vực khác, thời gian tương ứng với thời kỳ Montelius V của khu vực này đã thuộc về [[thời đại đồ sắt]].
== Đánh giá chất lượng phim ==
=== Phê bình điện ảnh ===
{{Chính|Phê bình điện ảnh}}
Phê bình điện ảnh là quá trình phân tích và đánh giá chất lượng các sản phẩm điện ảnh. Công việc này thường do các nhà phê bình phim chuyên nghiệp hoặc các nhà báo chuyên về điện ảnh thực hiện. Các bài phê bình có thể được giới thiệu trên báo, tạp chí hoặc các phương tiện truyền thông khác sau khi các nhà phê bình và nhà báo xem buổi chiếu thử. Ý kiến phê bình các bộ phim mới sẽ có ảnh hưởng lớn tới thị hiếu của công chúng. Thông thường các bộ phim được giới phê bình ca ngợi sẽ thu hút nhiều khán giả hoặc ngược lại. Tuy nhiên điều này không phải bao giờ cũng đúng, đôi khi các bài phê bình lại có tác dụng ngược lại, người xem có thể lại hào hứng mua vé các bộ phim bị giới phê bình chỉ trích kịch liệt hoặc hờ hững với những bộ phim nghệ thuật được giới phê bình ca ngợi.
 
=== Quần đảo Anh & Ireland ===
=== Liên hoan phim và giải thưởng điện ảnh ===
Tại quần đảo Anh, thời đại đồ đồng được coi là thời kỳ từ khoảng [[2100 TCN]] tới [[700 TCN]]. Quá trình [[di cư]] đã đem những người dân mới từ lục địa tới quần đảo. Nghiên cứu đồng vị trên men răng gần đây trên các thi thể tìm thấy trong các mồ mả thuộc thời đại đồ đồng sớm ở gần [[Stonehenge]] chỉ ra rằng ít nhất thì một số người di cư đã tới đây từ khu vực ngày nay thuộc [[Thụy Sỹ]]. [[Văn hóa cốc vại|Người Beaker]] (beaker từ tiếng Anh có nghĩa là cốc vại hay chén tống, một loại cốc được tìm thấy nhiều trong các khu vực khảo cổ thuộc thời đại này ở Tây Âu) đã thể hiện các hành vi khác biệt so với người thuộc [[thời đại đồ đá mới]] sớm và các thay đổi văn hóa là đáng kể. Sự hòa nhập này được coi là hòa bình do nhiều khu vực [[henge]] (một kiểu công trình kiến trúc tiền sử) sớm dường như đã được những người mới đến chấp nhận ngay. Nền [[văn hóa Wessex]] đã phát triển tại miền nam Anh vào thời gian này. Ngoài ra, khí hậu cũng đang dần xấu đi, với khí hậu trước đây ấm và khô hơn thì trong thời gian của thời đại đồ đồng nó đã trở thành ẩm ướt hơn, buộc dân cư phải rời xa các khu vực dễ phòng thủ trên các ngọn đồi để tiến vào các [[thung lũng]] màu mỡ. Các trại nuôi gia súc lớn đã phát triển tại các vùng đất thấp, dường như đã đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh tế và thúc đẩy chặt phá rừng. [[Văn hóa Deverel-Rimbury]] bắt đầu nổi lên vào nửa sau của 'Thời đại đồ đồng giữa' (khoảng [[1400 TCN]]-[[1100 TCN]]) để khai thác các điều kiện này. [[Cornwall]] đã từng là nguồn cung cấp chính về [[thiếc]] cho phần lớn khu vực Tây Âu và đồng đã được khai thác và tách ra từ các khu vực như mỏ [[Great Orme]] ở miền bắc [[Wales]]. Các nhóm xã hội dường như là mang tính chất bộ lạc, nhưng với độ phức tạp tăng lên và tôn ti thứ bậc đã trở thành thấy được.
{{Chính|Liên hoan phim|Giải thưởng điện ảnh}}
Một cách đánh giá chất lượng phim khác là thông qua các [[giải thưởng điện ảnh]] và [[liên hoan phim]].
Ngoài ra, việc chôn cất người chết (cho đến trước thời kỳ này thường là mộ chôn tập thể) đã trở thành cá thể hơn. Ví dụ, trong khi ở thời đại đồ đá mới người ta sử dụng các ụ đá hình tháp có chia khoang hay các gò đất dài để chôn người chết, thì ở 'thời đại đồ đồng sớm' người ta đã chôn cất những người chết trong các nấm mộ riêng biệt (được biết và đánh dấu trên các bản đồ chi tiết tại Anh như là các tumulus), hay đôi khi là trong các mộ đá được che phủ bằng các ụ đá hình tháp.
 
Lượng lớn nhất các đồ vật bằng đồng thanh được tìm thấy tại [[Anh]] đã được phát hiện tại [[East Cambridgeshire]], trong đó các đồ vật quan trọng nhất được phát hiện tại [[Isleham]] (trên 6.500 đồ vật).
Giải thưởng điện ảnh được trao bởi các hội nghề nghiệp liên quan đến điện ảnh (thường là Viện hàn lâm nghệ thuật điện ảnh hoặc Hội Điện ảnh) bằng việc bỏ phiếu kín để chọn ra những người xứng đáng. Giải thưởng điện ảnh nổi tiếng nhất thế giới có lẽ là [[Giải Oscar]] được trao bởi [[Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh]] (''Academy of Motion Picture Arts and Sciences'', viết tắt là ''AMPAS'') ([[Hoa Kỳ]]). Ngoài ra hầu như các nền điện ảnh phát triển đều có giải thưởng điện ảnh khá uy tín, ví dụ ở Pháp là [[Giải César]], ở Hồng Kông là [[Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông]].
=== Ireland ===
Thời đại đồ đồng tại [[Ireland]] được khởi đầu vào khoảng năm 2000 TCN khi đồng đã được nấu chảy lẫn với thiếc để sản xuất rìu phẳng kiểu [[Ballybeg]] và các công việc liên quan tới kim loại khác. Thời kỳ trước đó được biết đến với tên gọi [[Thời đại đồng đỏ]] (sử dụng đồng gần như nguyên chất) và được đặc trưng bằng việc sản xuất các loại [[rìu]] phẳng, [[dao găm]], [[kích (vũ khí)|kích]] và [[dùi]] bằng đồng. Thời đại đồ đồng được chia ra thành 3 giai đoạn là [[Thời đại đồ đồng sớm]] (khoảng 2000 TCN-1500 TCN); [[Thời đại đồ đồng giữa]] (khoảng 1500 TCN-1200 TCN) và [[Thời đại đồ đồng muộn]] (khoảng 1200 TCN-500 TCN). Ireland cũng được biết tới vì một lượng lớn các ngôi mộ chôn cất thuộc thời đại đồ đồng sớm.
 
Một trong các cổ vật đặc trưng của thời kỳ đồng đỏ/đồng thanh tại Ireland là rìu phẳng. Có 5 kiểu rìu phẳng chính là [[Lough Ravel]] (khoảng 2200 TCN), [[Ballybeg]] (khoảng 2000 TCN), [[Killaha]] (khoảng 2000 TCN), [[Ballyvalley]] (khoảng 2000-1600 TCN), [[Derryniggin]] (khoảng 1600 TCN) và một loạt các thỏi kim loại trong hình dạng như rìu
Bên cạnh các giải thưởng điện ảnh, một số tổ chức còn đứng ra mở các liên hoan phim, trong đó các bộ phim mới được chiếu giới thiệu và một ban giám khảo được lập ra để đánh giá các tác phẩm dự giải. Trong số các liên hoan phim phải kể tới [[Liên hoan phim Cannes]] (Pháp), [[Liên hoan phim Berlin]] (Đức), [[Liên hoan phim Venezia]] (Ý) và [[Liên hoan phim Sundance]] (Mỹ).
== Châu Mỹ ==
 
=== CôngAndes nghiệpthời điệnđại ảnhđồ đồng ===
[[Tập tin:Andean_Bronze_Age_Bottle.jpg|nhỏ|Một chiếc bình đồng thanh vùng Andes, do các nghệ nhân [[người Chimú]] làm ra, khoảng năm [[1300]].]]
{{Chính|Công nghiệp điện ảnh}}
Thời đại đồ đồng tại khu vực [[Andes]] của [[Nam Mỹ]] được cho là bắt đầu vào khoảng năm [[900 TCN]] khi các nghệ nhân [[Chavin]] phát hiện ra cách phối trộn đồng với thiếc. Các đồ vật đầu tiên được sản xuất ra chủ yếu là các đồ vật thiết thực, như rìu, dao hay các công cụ nông nghiệp. Tuy nhiên, sau này, khi người Chavin trở nên có kinh nghiệm hơn trong công nghệ sản xuất đồng thanh thì họ đã sản xuất nhiều đồ vật hoa mỹ và nhiều trang trí cho các mục đích chính trị, tôn giáo và các nghi lễ khác, cũng như các vật dụng thông thường, do công việc trang trí vàng, bạc và đồng đã từng là một truyền thống phát triển cao của người Chavin.
Ngay sau khi ra đời, việc thực hiện và trình chiếu các bộ phim đã trở thành một lĩnh vực giải trí mang lại rất nhiều lợi nhuận. Anh em nhà Lumière khi khai sinh ra nền điện ảnh hiện đại cũng đã đánh dấu sự ra đời của ngành công nghiệp điện ảnh khi tiến hành thu tiền khán giả vào xem những bộ phim đầu tiên của hai người ở ''Grand Café''. Các hãng phim cũng được thành lập ngày một nhiều còn các diễn viên điện ảnh thì nhanh chóng trở thành các ngôi sao với rất nhiều người hâm mộ. Năm [[1917]], vua hề [[Charlie Chaplin]] đã được ký hợp đồng với mức lương kỷ lục thời đó là 1 triệu [[USD]] một năm.
== Thư mục ==
 
* Eogan, George (1983) ''The hoards of the Irish later Bronze Age'', Dublin : University College, 331p., ISBN 0-901120-77-4
Hiện nay cũng giống như nhiều lĩnh vực khác, [[Hoa Kỳ]] là quốc gia có nền công nghiệp điện ảnh phát triển nhất với kinh đô của nó ở [[Hollywood]] thuộc tiểu bang [[California]]. Một bộ phim Hollywood có thể được đầu tư tới 200 triệu [[USD]] để rồi thu về gần 2 tỷ USD như ''[[Titanic (phim 1997)|Titanic]]''. Tuy nhiên khu vực sản xuất nhiều phim nhất phải kể tới [[Mumbai]], kinh đô [[Bollywood]] của [[Ấn Độ]].
* Hall, David and Coles, John (1994) ''Fenland survey : an essay in landscape and persistence'', Archaeological report '''1''', London : English Heritage, 170 p., ISBN 1-85074-477-7
 
* Pernicka, E., Eibner, C., Öztunah, Ö., Wagener, G.A. (2003) "Early Bronze Age Metallurgy in the Northeast Aegean", In: Wagner, G.A., Pernicka, E. and Uerpmann, H-P. (eds), ''Troia and the Troad : scientific approaches'', Natural science in archaeology, Berlin; London : Springer, ISBN 3-540-43711-8, p.&nbsp;143–172
=== Các hãng phim lớn ===
* Waddell, John (1998) ''The prehistoric archaeology of Ireland'', Galway University Press, 433 p., ISBN 1-901421-10-4
Hiện nay [[Hollywood]] có 6 hãng phim lớn (''The Big Six'') nơi cho ra đời hầu hết các bộ phim kinh phí lớn của điện ảnh Mỹ. Đó là các hãng:
* Siklosy et al. (2009): Bronze Age volcanic event recorded in stalagmites by combined isotope and trace element studies. Rapid Communications in Mass Spectrometry, 23/6, 801-808. [DOI: 10.1002/rcm.3943] http://www3.interscience.wiley.com/journal/122202090/abstract
* [[Fox Entertainment Group]] (trong đó có xưởng phim [[Twentieth Century Fox]])
* [[Paramount Motion Pictures Group]] (trong đó có xưởng phim [[Paramount Pictures]] và [[DreamWorks SKG]])
* [[Sony Pictures Entertainment]] (trong đó có xưởng phim [[Columbia Pictures]] và [[Metro-Goldwyn-Mayer]])
* [[NBC Universal]] (trong đó có xưởng phim [[Universal Studios]])
* [[Time Warner]] (trong đó có xưởng phim [[Warner Bros. Pictures]], [[New Line Cinema]] và [[HBO]])
* [[Buena Vista Motion Pictures Group]] (trong đó có xưởng phim [[Walt Disney Pictures]])
 
Ở Hollywood cũng còn một số hãng phim độc lập như [[Lucasfilm, Ltd.]] của [[George Lucas]] hay [[Amblin Entertainment]] của [[Steven Spielberg]]. Ở các thị trường phim lớn khác, các hãng phim thường có quy mô nhỏ hớn và các bộ phim vì thế cũng có kinh phí đầu tư thấp hơn nhiều so với các tác phẩm của Hollywood. Ở [[Pháp]] có thể kể tới [[Canal+]], [[Pathé]] hoặc [[Gaumont]] (hãng phim lâu đời nhất thế giới còn hoạt động). Còn hai hãng lớn ở [[Hồng Kông]] là [[Thiệu Thị]] và [[Gia Hòa]].
 
=== Phát hành ===
Trong giai đoạn đầu, sau khi được sản xuất, các bộ phim thường được chiếu trong các rạp hát (để tiện cho việc bố trí dàn nhạc công tạo âm thanh cho phim). Rạp chiếu phim thực sự đầu tien được xây dựng tại [[Pittsburgh]] thuộc tiểu bang [[Pennsylvania]], [[Hoa Kỳ]] năm [[1905]]. Chỉ vài năm sau đó, hàng nghìn rạp chiếu tương tự được ra đời từ việc cải tạo lại các rạp hát có sẵn. Những rạp loại này tại Mỹ thường được gọi là một ''nickelodeon'', xuất phát từ việc vé vào xem thường có giá 1 ''nickel'' (tương đương 5 xu).
 
Hiện nay khi mua vé vào rạp khán giả thường được xem một phim, nhưng trước [[thập niên 1970]], thường một buổi chiếu bao gồm hai phim, một phim chất lượng và kinh phí cao (phim loại A - ''A movie'') và một phim chất lượng thấp hơn (phim loại B - ''B movie''). Thay thế cho các phim loại B, hiện nay người ta sẽ chiếu các đoạn quảng cáo ngắn hoặc các đoạn giới thiệu (''trailer'') về các phim sắp phát hành.
 
Từ sau Thế chiến thứ hai, các rạp chiếu phải cạnh tranh quyết liệt với [[truyền hình]] vốn dễ dàng đưa các bộ phim đến số lượng công chúng lớn hơn nhiều. Sự phát triển các phương tiện lưu trữ thông tin như băng từ [[VHS]], [[CD]] và [[DVD]] cũng làm nhiều người không đến rạp để thưởng thức phim mới mà họ mua hoặc thuê các CD, DVD phim này về nhà. Mới đây nhất, [[Internet]] đã trở thành công cụ trao đổi phim ảnh (cả hợp pháp và bất hợp pháp) cực kì tiện lợi khiến cho các rạp chiếu phim ngày càng gặp nhiều đối thủ trên lĩnh vực thu hút khán giả. Theo một nghiên cứu năm [[2000]] của ngân hàng [[ABN AMRO]] thì chỉ có 26% thu nhập của các hãng phim Hollywood đến từ tiền bán vé, 46% đến từ việc bán và cho thuê băng đĩa và 28% đến từ truyền hình.
 
== Tham khảo ==
 
== Xem thêm ==
* [[Phim]]
 
== Tham khảo ==
{{refbegin}}
* {{cite book|author=Acker, Ally|title=Reel Women: Pioneers of the Cinema, 1896 to the Present|location=New York|publisher=Continuum|year=1991|isbn=0826404995}}
* {{cite book|author=Basten, Fred E.|title=Glorious Technicolor: The Movies' Magic Rainbow|location=Cranbury, NJ|publisher=AS Barnes & Company|year=1980|isbn=0498023176}}
* {{cite video |people=Basten, Fred E. (writer); Peter Jones (director and writer); Angela Lansbury (narrator)|date=1998 |title=Glorious Technicolor |url=http://imdb.com/title/tt0274530/ |medium=Documentary |publisher=Turner Classic Movies }}
* {{cite book|author=Casetti, Francesco|title=Theories of Cinema, 1945-1995|location=Austin, TX|publisher=University of Texas Press|year=1999|isbn=0292712073}}
* {{cite book|author=Cook, Pam|title=The Cinema Book, Third Edition|location=London|publisher=British Film Institute|year=2007|isbn=9781844571932}}
* {{cite book|author=Faber, Liz, & Walters, Helen|title=Animation Unlimited: Innovative Short Films Since 1940|location=London|publisher=Laurence King, in association with Harper Design International |year=2003|isbn=1856693465}}
* {{cite book|author=Hagener, Malte, & Töteberg, Michael|title=Film: An International Bibliography|location=Stuttgart|publisher=Metzler|year=2002|isbn=3476015238 }}
* {{cite book|author=Hill, John, & Gibson, Pamela Church|title=The Oxford Guide to Film Studies|location=Oxford; New York|publisher=Oxford University Press|year=1998|isbn=0198711247}}
* {{cite book|author=King, Geoff|title=New Hollywood Cinema: An Introduction|location=New York|publisher=Columbia University Press|year=2002|isbn=0231127596}}
* {{cite book|author=Ledoux, Trish, & Ranney, Doug, & Patten, Fred|title=Complete Anime Guide: Japanese Animation Film Directory and Resource Guide|location=Issaquah, WA|publisher=Tiger Mountain Press|year=1997|isbn=0964954257}}
* {{cite book|author=Merritt, Greg|title=Celluloid Mavericks: A History of American Independent Film|location=New York|publisher=Thunder's Mouth Press|year=2000|isbn=1560252324 }}
* {{cite book|author=Nowell-Smith, Geoffrey|title=The Oxford History of World Cinema|location=Oxford; New York|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=0198742428}}
* {{cite book|author=Rocchio, Vincent F.|title=Reel Racism: Confronting Hollywood's Construction of Afro-American Culture|location=Boulder, CO|publisher=Westview Press|year=2000|isbn=0813367107}}
* {{cite journal|author=[[Paul Schrader|Schrader, Paul]]|month=Spring|year = 1972| title = Notes on Film Noir| journal = Film Comment| volume = 8| issue = 1| pages= 8–13| issn=0015-119X }}
* {{cite video |people=Schultz, John (writer and director); James Earl Jones (narrator)|date=1995 |title=The Making of 'Jurassic Park' |url=http://imdb.com/title/tt0256908/ |medium=Documentary |publisher=Amblin Entertainment }}
* {{cite book|author=Thackway, Melissa|title=Africa Shoots Back: Alternative Perspectives in Sub-Saharan Francophone African Film|location=Bloomington, IL|publisher=Indiana University Press|year=2003|isbn=0852555768}}
* {{cite book|author=Vogel, Amos|authorlink=Amos Vogel|title=[[Film as a Subversive Art]]|location=New York|publisher=Random House|year=1974|isbn=0394490789 }}
{{refend}}
 
== Liên kết ngoài ==
{{Wikisource1911Enc|Bronze Age|Thời đại đồ đồng}}
{{Commons}}
{{Commonscat|Bronze Age}}
{{Wikiquote}}
* [http://www.allmoviegeocities.com/Athens/Crete/4162/ AllChỉ Moviemục Guide]Web -về Dữthời liệuđại vềđồ mọiđồng mặttại củachâu điệnÂu] ảnh
* [http://antiquity.ac.uk/ProjGall/nezafati%20et%20al/index.html Thiếc cổ đại: Câu hỏi cũ và câu trả lời mới]
* [http://www.filmsite.org Film Site] - Giới thiệu các bộ phim kinh điển
* [http://www.pretanicworld.com/Bronze_Age.html Pretanic World – Thời đại đồ đồng tại Vương quốc Anh]
* [http://imdb.com/ The Internet Movie Database (IMDb)] - Thông tin về các bộ phim, diễn viên, đạo diễn
* [http://www.rottentomatoespretanicworld.com Rottentomatoes/Bronze_Age_Ireland.com]html Pretanic World - MọiThời thứđại liênđồ quanđồng đếntại điện ảnhIreland]
* [http://www.bronze-age-craft.com Khảo cổ học thực nghiệm và phục chế bảo tàng thời đại đồ đồng]
* [http://dictionary.bachkhoatoanthu.gov.vn/Default.aspx?param=1484aWQ9MzU1NDkmZ3JvdXBpZD0xOCZraW5kPSZrZXl3b3JkPQ==&page=1 Điện ảnh trên Bách khoa toàn thư Việt Nam]
 
{{Điện ảnh thế giới}}
 
{{Commonscat|Cinema}}
 
{{Hệ thống ba thời đại}}
[[Thể loại:Điện ảnh| ]]
 
[[Thể loại:Thời đại đồ đồng| ]]
{{Liên kết chọn lọc|fr}}
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Thành_viên:Pq”