Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Mạc Thái Tổ”

Trong sách ''[[Phương Đình Dư Địa chí]]'', học giả [[Nguyễn Văn Siêu]] đầu thời Nguyễn ở thế kỷ XIX, sau khi khảo cứu các sách địa lý [[Trung Quốc]] và [[Việt Nam]], đã kết luận: “Mấy động Như Tích thuộc châu Vĩnh An mới có từ niên hiệu [[Lê Thái Tổ|Thuận Thiên]]. [[Nhà Mạc]] trả lại cho [[Nhà Minh]] đất cũ đã lấn, không phải là cắt đất để đút lót vậy".”<ref>Viện Sử học (2007), sách đã dẫn, tr. 448-449.</ref>

Các sử gia ngày nay có quan điểm thống nhất với [[Nguyễn Văn Siêu]].<ref>Nhiều tác giả, sách đã dẫn, tr. 98.</ref> Về “nghi án” dâng đất cho ngoại bang của Mạc Đăng Dung, Trần Khuê (“Cần hiểu đúng Nguyễn Bỉnh Khiêm và Vương triều Mạc”, 1991) cũng có những phân tích chi tiết:

:''Tác giả [[Đại Việt sử ký toàn thư]] (do nhà [[Lê-Trịnh]] biên soạn bổ sung ở [[thế kỷ XVII]]) coi Nhà Mạc là “ngụy triều” nên không thèm chép riêng thành một kỷ và gọi một cách khinh bỉ là “Mạc thị”. [[Lê Quý Đôn]] thì xếp tất cả các vua Mạc vào loại “nghịch thần”. Sử quán triều Nguyễn thì càng khe khắt, khỏi bàn. Sử gia [[Trần Trọng Kim]] thì mạt sát hết lời... Tất nhiên khi chép về sự kiện vua quan [[Nhà Nguyễn]] lần lượt cắt đất ba tỉnh miền Đông, rồi ba tỉnh miền Tây Nam kỳ, rồi đầu hàng và dâng cả đất nước [[Đại Nam]] cho xâm lược Pháp, thì sử gia [[Trần Trọng Kim]] lại chuyển giọng khác.''

:''Sử gia coi đó không phải là chuyện “phản quốc” và “vô liêm sỉ”… mà là chuyện có thể thông cảm được. Vua [[Tự Đức]] vẫn là một đấng anh quân đáng kính phục vì dẫu sao ngài vẫn là một ông vua hay chữ và lại rất có hiếu với mẹ ngài.''

:''Về chuyện cắt đất cho [[Nhà Minh]], tác giả [[Đại Việt sử ký toàn thư]] có ghi hai lần.''

:''Thế là không rõ căn cứ vào tư liệu, văn bản nào mà sử gia Trần Trọng Kim bớt đi một động (An Lương) chép sai tên một động (Cổ Sâm thành Cổ Xung) và đặc biệt là thêm ra một châu (châu Khâm). Chưa cần phải kiểm tra, khảo cứu gì cũng lập lức thấy ngay sử gia [[Trần Trọng Kim]] đã bịa thêm ra cái gọi là “Khâm Châu”. Khâm Châu là đất thuộc [[Trung Quốc]] từ trước đời [[Nhà Tống]] và đến đời Minh, và đến tận ngày nay nó vẫn là đất của [[Trung Quốc]]; làm sao Mạc Đăng Dung lại có thể cắt đất dâng nộp phần đất không phải của nước mình?''

:''Về hai châu Quy Thuận cũng thế, học giả [[Đào Duy Anh]] đã chứng minh rằng tác giả [[Đại Việt sử ký toàn thư]] nhầm. Đó là hai châu của [[Trung Quốc]].''

:''[[Đào Duy Anh]] đã khảo chứng và chú giải như sau: “Minh sử quyển 321 chỉ chép: (Cướp ngôi rồi) qua một năm thì (Mạc Đăng Dung) sai sứ sang cống, đến thành [[Lạng Sơn]] bị đánh mà trở về chứ không chép việc Đăng Dung dâng đất hai châu Quy Thuận để tạ tội. Vả chăng hai châu Quy Thuận thì Nhà Tống đã chiếm từ thời Lý nước ta rồi.''

:''Hai châu Quy Thuận là châu Quy Hóa và châu Thuận An. Trung Quốc địa danh đại từ điển nói rằng châu Quy Hóa đời Tống trị sở ở tại huyện Nghi Sơn tỉnh [[Quảng Tây]]. [[Nhà Tống]] đặt châu ấy với đất Vật Dương do Nùng Trí Hội nộp. Châu Thuận An thì Nhà Tống đặt ở đất Vật Ác do [[Nùng Tôn Đản]] nộp, và các đất Lôi Hỏa, Kế Thành, Ôn Nhuận. Hai châu ấy về sau trở thành châu Quy Thuận tỉnh [[Quảng Tây”Tây]]”.''

:''...Còn sử gia [[Trần Trọng Kim]] thì vừa xuyên tạc, vừa buông lời mạt sát [[Nhà Mạc]] một cách thiếu thận trọng.''

:''Nếu Mạc Đăng Dung có mắc tội thì không phải là cái tội “cắt đất mà dâng cho người” mà “tội” của Mạc Đăng Dung là đã xâm lấn đất của người rồi không giữ nổi lại phải đem nộp trả lại đất dãđã lấn. Điều đáng buồn là những điều chép sai ngoa trong sử sách như vậy cứ được truyền thấm vào tim óc hết thế hệ này đến thế hệ khác và đáng sợ hơn nữa nó lại thấm cả vào ngòi bút của mấy nhà biên soạn sử của ta dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Ủy ban KHXH Việt Nam.''

Nhà nghiên cứu [[Huệ Thiên]] trong bài viết “Mạc Đăng Dung có dâng đất cho Nhà Minh hay không?” <ref>Huệ Thiên, “Mạc Đăng Dung có dâng đất cho Nhà Minh hay không?”, BáoBán nguyệt san Kiến thức ngàyNgày nay, phụ san của tạpTạp chí Văn, Hội nhàNhà văn thànhThành phố Hồ chíChí Minh, số 70, ra ngày 15/10/1991.</ref>:

:''Xưa nay sử chép rằng Thái Tổ Nhà Mạc là Mạc Đăng Dung đã cắt đất [[Đại Việt]] dâng cho [[Nhà Minh]] để bảo vệ ngôi báu, lưu lại tiếng xấu muôn đời. Sự thật có phải hoàn toàn đúng như thế không và nếu không thì điều ngoa truyền này bắt đầu từ đâu và với ai?''

:''... Đến năm Chính HoàHòa thứ 18 ([[1697]]) đời [[Lê Hi Tông]], [[Trịnh Căn]] ([[1633]]-[[1709]]) lại sai [[Lê Hi]] ([[1646]]-[[1702]]) tổ chức hiệu đính công trình của nhóm [[Phạm Công Trứ]] và chép thêm phần bản kỷ tục biên từ đời [[Lê Huyền Tông]] ([[1662]]-[[1671]]) đến hết đời [[Lê Gia Tông]] ([[1671]]-[[1675]]) để đưa khắc ván in mà “ban bố cho thiên hạ”. Phần chép thêm của [[Đại Việt sử ký toàn thư]] gồm 24 quyển. Đây chính là bộ Đại Việt toàn thư mà chúng ta đang sử dụng hiện nay.''

:''... Bằng quan điểm chính thống đến mức cực đoan, [[Phạm Công Trứ]] không những đã kiệt liệt lên án hành động “tiếm ngôi” của Mạc Đăng Dung mà còn không ngần ngại dùng cả thủ đoạn xuyên tạc sự thật để bôi nhọ nhân vật đã sáng lập ra [[Nhà Mạc]] nữa. Chứng cứ về sự xuyên tạc đó là đã hai lần ĐVSKTT chép việc Mạc Đăng Dung dâng đất cho [[Nhà Minh]].''

:''Lần đầu tiên bộ sử này ghi: “Năm [[Mậu Tí]] ([[1528]]) Mạc tiếm hiệu Minh Đức thứ 2 (…) Đăng Dung sai người sang Yên Kinh báo với Nhà Minh rằng là họ Mạc tạm trông coi việc nước, cai trị dân chúng. Nhà Minh không tin (…) Đăng Dung sợ [[Nhà Minh]] đem quân sang hỏi tội, bèn lập mưu cắt đất dâng nhân dân hai châu Quy, Thuận và hai hình người bằng vàng bạc cũng là châu báu của lạ, vật lạ, Nhà Minh thu nhận. Từ đấy Nam Bắc lại thông sứ đi lại” (ĐVSKTT, Tập IV –trang 121 - 122).''

:''Việc ghi chép này hoàn toàn sai sự thật. Quy, Thuận chính là Châu Quy HoáHóa và Châu Thuận An. Hai châu này thuộc về [[Trung Hoa]] vào thời [[Nhà Tống]] từ những năm 60 của [[thế kỷ XI]].''

:''...Lần thứ hai mà ĐVSKTT ghi chép về việc “dâng đất” của Mạc Đăng Dung là như sau: “Canh“[[Canh Tí]] ([[1540]]) Mạc Đại Chính năm thứ 11 (…) mùa đông, tháng 11, Mạc Đăng Dung (…) dâng tờ biểu xin hàng, biên hết đất đai, quân dân quan chức trong nước để xin xử phân, nộp các động Tê Phù, Lim Lạc, Cổ Sâm, Liêu Cát, An Lương, La Phù của Châu Vĩnh An trấn Yên Quảng xin cho nội thuộc, lệ vào Khâm Châu…”(ĐVSKTT, tập IV, trang 131-132). Đây là tư liệu chính mà các sách lịch sử về sau của ta luôn nhắc đến để kết tội Mạc Đăng Dung. Trước hết cần nói rõ là số lượng và tên gọi các động ghi trong các sách có chỗ đại đồng tiểu dị. Chẳng hạn Lê Thành Khôi thì căn cứ vào ĐVSKTT mà chép là 6 động, nhưng lại ghi Cổ Sâm thành Cổ Xung (Le Viet Nam Histore etcin lisation, Leseditions deminuít, Paris, 1955, P.263); [[Trần Trọng Kim]] chỉ chép 5 động - không có An Lương ([[Việt Nam]]), Trương Hữu Quýnh, Nguyễn Phan Quang và Nguyễn Cảnh Minh thì ghi 5 động là: Tư Lẫm, Kim Lạc, Cổ Sâm, Liêu Cát và La Phù (sđd-92, tập 1, Hà Nội, 1971, trang 75). Thực ra, sự việc chỉ liên quan đến 4 động là Tư Lẫm, Cổ Sâm, Liễu Cát, La Phù và có chăng thì chỉ việc Mạc Đăng Dung trả đất chứ không hề có việc Mạc Đăng Dung dâng đất của [[Đại Việt]] cho Nhà Minh. Sự thực bốn động nêu trên đều thuộc trấn Như Tích vốn là đất [[Trung Hoa]i ít nhất từ đời Tống. Trấn này nằm cách Khâm Châu ([[Quảng Đông]]) 160 dặm về phía Tâytây và cách Châu Vĩnh An của [[Đại Việt]] 20 dặm. Đây là một vùng núi cao, địa thế hiểm trở. Đầu đời Tống các động này dã đặt các chức động trưởng để trông coi và sang đời Minh, niên hiệu Hồng Vũ năm đầu ([[1368]]), vua Minh lại đặt chức Tuần Titi ở Như Tích để thống lĩnh các động này một cách chặt chẽ hơn. Như đã trình bày về hai châu Quy, Thuận, các động trưởng dọc biên giới Việt –Trung- Trung thường tuỳtùy theo tình hình thực tế mà thay đổi thái độ thần phục đối với [[Trung Hoa]] hoặc [[Đại Việt]].''

:''...Vậy là ngay một số ghi chép trong ĐVSKTT như đã trích dẫn trên cũng đủ cho thấy hoàn toàn không có chuyện Mạc Đăng Dung cắt đất của [[Đại Việt]] để dâng cho [[Nhà Minh]]. Có chăng chỉ là các sử thần Lê-Trịnh vì mục đích chính trị đã xuyên tạc sự thật lịch sử để hạ nhục [[Nhà Mạc]] mà thôi.''

Trong bài “Sách lược ngoại giao của Nhà Mạc” (Tạp chí Cửa biển, số 75/2004), tác giả Ngô Đăng Lợi đã trích dẫn sách “Khâm Châu chí” của [[Trung Quốc]] cho rằng: “Bảy động Chiêm Lăng, Thi La, Tư Lặc, Liêu Cát, Cổ Lâm, Tư Sẫm, La Phù (tức là những xứ đất dọc biên giới Việt –Trung– Trung mà Nhà Minh đòi Nhà Mạc phải trả lại) nguyên là đất quận Thi La, Chiêm Lãng, Như Tích đời Tuyên Đức [[Nhà Minh]], bọn Hoàng Kim Quảng, trưởng động Tư Lẫm làm phản chiếm cứ Tư Lẫm, La Phù, Cổ Sâm, Liêu Cát, nhân đó uy hiếp cả động Tư Lặc cùng tuần ty kênh Phật Đào gồm 9 thôn, đăng dài hơn 200 dặm phụ về nước An Nam…”