Mô hình này lần đầu được [[Barry Boehm]] đưa ra trong bài báo năm 1968 với tựa đề "A Spiral Model of Software Development and Enhance<ref>{{Chú thích web|url = http://dl.acm.org/citation.cfm?doid=12944.12948|title = A spiral model of software development and enhancement|first = Boehm B|date = August 1986|publisher = ACM SIGSOFT Software Engineering Notes|page = 14-24}}</ref>". Vào năm 1988, Boehm đã xuất bản một bài báo tương tự cho nhóm đối tượng độc giả rộng hơn. Những bài báo giới thiệu về sơ đồ được tái bản trong nhiều ấn phẩm tiếp theo nhằm thảo luận về mô hình xoắn ốc. Boehm đã đề xuất một mô hình xoắn ốc cung cấp một cách tiếp cận "định hướng rủi ro" để phát triển phần mềm. Mỗi cấp độ trong xoắn ốc liên quan đến việc lập kế hoạch, phân tích, phát hiện rủi ro, hoàn thiện hệ thống và tạo mẫu thêm. Về bản chất, nó mô tả sự phát triển của phần mềm qua các giai đoạn tiến hóa, mỗi giai đoạn được coi như một [[mô hình thác đổ]], được bắt đầu từ những cái khái quát nhất rồi đi dần đến chi tiết.
Dựa trên rủi ro của một dự án từ đó đưa ra một mô hình thích hợp cho việc thực hiện dự án. Như vậy, cộng dồn, thác nước, tạo mẫu, và các mô hình quá trình khác là trường hợp đặc biệt của mô hình xoắn ốc nó phù hợp với các mô hình rủi ro của dự án nhất định.
