Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đài Bắc”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n →‎Du lịch: chính tả, replaced: thăm quan → tham quan
n replaced: → (4) using AWB
Dòng 76:
|l=Thành phố miền Bắc Đài Loan
}}
'''Đài Bắc''' ({{zh|t=臺北市|p=Táiběi Shì}}, [[Hán Việt]]: Đài Bắc thị; đọc theo ''IPA: tʰǎipèi'' trong [[tiếng Phổ thông]]) là thủ đô của [[Trung Hoa Dân Quốc]] (THDQ, thường gọi là "Đài Loan") và là thành phố trung tâm của một [[Vùng đô thị Đài Bắc-Cơ Long|vùng đô thị lớn nhất]] tại [[Đài Loan]]. Đài Bắc nằm ở đầu phía bắc của đảo chính và nằm bên [[sông Đạm Thủy]], cách thành phố cảng [[Thái Bình Dương]] [[Cơ Long]] 25&nbsp;km về phía đông bắc. Một thành phố ven biển khác, mà nay trở thành một quận của [[Tân Bắc]] là [[Đạm Thủy, Tân Bắc|Đạm Thủy]], nơi này cách Đài Bắc 20&nbsp;km về phía tây bắc và nằm ở cửa con sông cùng tên thuộc [[eo biển Đài Loan]]. Đài Bắc nằm trên hai thung lũng tương đối hẹp tạo bởi [[sông Cơ Long]] (基隆河) và [[sông Tân Điếm]] (新店溪), hai sông hợp lưu tạo thành [[sông Đạm Thủy]] và chảy dọc theo ranh giới phía tây của thành phố.<ref name="tcggeo">{{Chú thích web|url=http://english.taipei.gov.tw/TCG/index.jsp?categid=36&recordid=9152|tiêu đề=Taipei City Government: Home - I. Geographic Overview|nhà xuất bản=Taipei City Government|ngày tháng=2006-10-23|ngày truy cập=2009-08-04}}{{Dead link|date=July 2010}}</ref>
 
Dân số Đài Bắc ước tính là 2.618.772 người.<ref name="population">{{Chú thích web|url=http://sowf.moi.gov.tw/stat/month/m1-07.xls|tiêu đề=鄉鎮市區人口及按都會區統計|nhà xuất bản=Taiwan Ministry of Interior|ngày tháng=2009-12|ngày truy cập=2010-07-11}}</ref> Đài Bắc, [[Tân Bắc]], và [[Cơ Long]] tạo thành [[vùng đô thị Đài Bắc]] với dân số lên tới 7.047.559 người và là vùng đô thị đông dân thứ 40 trên thế giới.<ref>{{Chú thích web|url=http://eng.stat.gov.tw/ct.asp?xItem=4597&ctNode=1627|tiêu đề=Methods and Term Definitions|nhà xuất bản=Directorate General of Budget, Accounting and Statistics|ngày truy cập=2009-08-04}}</ref> Tuy nhiên, ba đơn vị này được quản lý bởi ba chính quyền địa phương khác nhau. "Đài Bắc" thỉnh thoảng được dùng để đề cập tới toàn bộ vùng đô thị, còn "thành phố Đài Bắc" sẽ chỉ dùng để đề cập tới thành phố. Thành phố Đài Bắc được [[Tân Bắc]] bao quanh tất cả các phía.
Dòng 93:
Nhà Thanh của Trung Quốc đã biến Taipeh-fu trở thành thủ phủ lâm thời của hòn đảo vào năm 1887 khi được tuyên bố là một tỉnh ([[tỉnh Đài Loan (Trung Hoa dân Quốc|tỉnh Phúc Kiến-Đài Loan]]). Taipeh chính thức trở thành thủ phủ của tỉnh vào năm 1894.
 
Nhật Bản chiếm đóng Đài Loan vào năm 1895 theo [[Hiệp ước Shimonoseki]] sau [[Chiến tranh Thanh-Nhật]] lần thứ nhất. Đài Loan trở thành [[Đài Loan thuộc Nhật|thuộc địa]] của [[đế quốc Nhật Bản]] với Taihoku (trước đây là Taipeh-fu) vẫn là thủ phủ của nó. Thành phố được quản lý dưới tỉnh Taihoku. Các nhà cai trị [[người Nhật]] ở Đài Loan đã bắt tay vào một chương trình [[quy hoạch đô thị]] tiên tiến với các tuyến đường sắt rộng lớn. Một số địa danh của Đài Bắc và các tổ chức văn hóa có từ thời kỳ này.
 
Sau khi [[Nhật Bản đầu hàng]] [[Hoa Kỳ]] năm 1945, quyền kiểm soát Đài Loan đã được trao cho Trung Hoa Dân Quốc (Trung Hoa Dân Quốc). Sau khi mất [[Trung Quốc đại lục]] vào tay [[Đảng Cộng sản Trung Quốc]] trong [[Nội chiến Trung Quốc]], các nhà cầm quyền của [[Trung Quốc Quốc dân Đảng|Quốc dân Đảng]] đã di dời Chính phủ Trung Hoa Dân Quốc tới Đài Loan và tuyên bố Đài Bắc là thủ đô lâm thời của Trung Hoa Dân Quốc vào tháng 12 năm 1949. Giới cầm quyền Quốc dân Đảng của Đài Loan coi thành phố này là thủ phủ của [[tỉnh Đài Loan|Tỉnh Đài Loan (Trung Hoa Dân Quốc)]] và sự kiểm soát của họ theo lệnh của Tổng lệnh số 1.
 
Năm 1990, Đài Bắc chứng kiến cuộc biểu tình của sinh viên Wild Lily, sự kiện đã chuyển xã hội Đài Loan từ chế độ độc đảng sang chế độ [[dân chủ]] đa đảng vào năm 1996. Thành phố này đã từng là trụ sở của chính phủ quốc gia được bầu cử dân chủ của Đài Loan.
 
=== Ban đầu ===
Khu vực mà nay là bồn địa Đài Bắc trước thế kỷ XVIII từng là nơi cư trú của các bộ tộc [[người Ketagalan]].<ref>{{Chú thích web|url=http://english.taipei.gov.tw/TCG/index.jsp?recordid=109|tiêu đề=History|nhà xuất bản=Taipei City Government|ngày tháng=2004-03-29|ngày truy cập=2009-08-11 |url lưu trữ = http://web.archive.org/web/20050507005944/http://english.taipei.gov.tw/TCG/index.jsp?recordid=109 |ngày lưu trữ = ngày 7 tháng 5 năm 2005}}</ref> [[Người Hán]] chủ yếu đến từ [[Phúc Kiến]] bắt đầu định cư tại bồn địa Đài Bắc vào năm 1709.<ref name="kelly">{{chú thích sách|last=Kelly|first=Robert|title=Taiwan|publisher=Lonely Planet Publications|year=2007|page=46|isbn=1741045487|url=http://books.google.com/books?id=yKUQE-xdQhsC&pg=PA46|accessdate=2009-07-27}}</ref><ref name="tcghistory">{{Chú thích web|url=http://english.taipei.gov.tw/TCG/index.jsp?recordid=108|tiêu đề=History of Taipei|nhà xuất bản=Taipei City Government|ngày truy cập=2009-08-11}}{{Dead link|date=July 2010}}</ref>
 
Vào cuối thế kỷ XIX, khu vực Đài Bắc là nơi định cư chủ yếu của người Hán ở miền bắc Đài Loan và trở thành một thương cảng giao thương với hải ngoại. [[Đạm Thủy, Tân Bắc|Đạm Thủy]], nơi mà nay cách Đài Bắc khoảng 20&nbsp;km về phía tây bắc đã được hưởng lợi nhiều từ việc bùng nổ thương mại quốc tế, đặc biệt là xuất khẩu [[chè]]. Năm 1875, phần phía bắc của Đài Loan được tách ra khỏi phủ Đài Loan ({{zh|c=臺灣府}}) và hợp nhất thành phủ Đài Bắc mới của chính quyền [[nhà Thanh]].<ref name="marsh1">{{chú thích sách|last=Marsh|first=Robert|title=The Great Transformation|publisher=M. E. Sharpe|year=1996|page=84|url=http://books.google.com/books?id=2p15NToHH2oC&pg=PA85|isbn=1563247887|accessdate=2009-07-27}}</ref> Được thành lập bên cạnh các thị trấn hưng thịnh là [[Vạn Hoa, Đài Bắc|Vạn Hoa]], [[Đại Long Động]], và [[Đại Đạo Trình]], phủ lị mới được gọi là Thành Nội ({{zh|c=城內}}), và tri phủ được xây dựng nên. Từ năm 1875 (dưới triều nhà Thanh) cho đến khi người Nhật kiểm soát vào năm 1895, Đài Bắc là một phần của huyện Đạm Thủy của phủ Đài Bắc và là phủ lị.
 
Năm 1885, khi Đài Loan được tuyên bố là một tỉnh, thành Đài Bắc trở thành tỉnh lị. Đài Bắc duy trì vị thế là tỉnh lị tạm thời trước khi được chính thức hóa vào năm 1894. Tất cả dấu tích còn lại từ thành phố từ thời nhà Thanh là Bắc Môn. Tây Môn và tòa thành đã bị người Nhật phá hủy trong khi Nam Môn, Tiểu Nam Môn và Đông Môn đã bị thay đổi rất nhiều trong thời kỳ Quốc Dân đảng và mất đi nhiều đặc điểm ban đầu.
Dòng 120:
Đài Bắc được mở rộng trên thực tế trong các thập kỷ sau năm 1949, và được [[Hành chính viện]] chính thức thông qua vào ngày 30 tháng 12 năm 1966, Đài Bắc được tuyên bố là một thành phố trực thuộc trung ương đặc biệt từ ngày 1 tháng 7 năm 1967 và có vị trí hành chính ngang với tỉnh.<ref name="tcghistory" /> Trong các năm sau, thành phố Đài Bắc tiếp tục mở rộng với việc sáp nhập [[Sỹ Lâm]], [[Bắc Đầu]], [[Nội Hồ]], [[Nam Cảng]], [[Cảnh Mỹ, Đài Bắc|Cảnh Mỹ]], và [[Mộc Sách]]. Vào lúc này, tổng diện tích thành phố đã tăng lên gấp bốn lần và dân số tăng lên 1,56 triệu người.<ref name="tcghistory" />
 
Dân số thành phố đạt tới một triệu vào đầu thập kỷ 1960, và tăng nhanh chóng sau năm 1967, vượt qua mốc 2 triệu vào giữa thập kỷ 1970. Mặc dù vậy dân số tại thành phố đần dần tăng chậm lại sau đó<ref name="marsh2" /> — dân số thành phố tương đối ổn định từ giữa thập kỷ 1990 và Đài Bắc vẫn duy trì là một trong những vùng đô thị đông dân nhất thế giới, và dân số tiếp tục tăng tại các khu vực xung quanh thành phố, đặc biệt là dọc theo hành lang giữa Đài Bắc và [[Cơ Long]].
 
Năm 1990, 16 quận của thành phố Đài Bắc được tổ chức lại thành 12 quận như ngày nay.<ref name="yearbook">{{chú thích sách|title=Republic of China Yearbook|publisher=Kwang Hwa Publishing Co.|year=2002|page=120|isbn=9579227357}}</ref> Các cuộc biểu tình dân chủ hàng loạt năm đó tại quảng trường xung quanh Đài tưởng niệm Tưởng Giới Thạch đã dẫn đến một sự chuyển tiếp trên toàn đảo sang nền dân chủ đa đảng, nơi các nhà lập pháp được lựa chọn thông qua các cuộc bầu cử phổ biến theo lịch trình thường xuyên, trong nhiệm kỳ tổng thống của [[Lý Đăng Huy]].
 
== Địa lý ==
Dòng 329:
! Thang tuổi !! Nam !! Nữ
|-
| 0–4 || 73680 || 69574
|-
| 5–9 || 57701 || 53004
Dòng 386:
{|
|-
| style="vertical-align:top; width:65%;"|
*[[Academia Sinica]] (1928/1949)
*[[Đại học quốc lập Đài Loan]] (1928)
Dòng 414:
|}
 
[[Đại học quốc lập Đài Loan]] (NTU hoặc Tai-Da) được thành lập năm 1928 trong thời kỳ [[Đài Loan thuộc Nhật]]. NTU đã sản sinh nhiều nhà lãnh đạo chính trị và xã hội ở Đài Loan. Cả hai phong trào pan-blue và pan-green ở Đài Loan đều bắt nguồn từ NTU. Trường có sáu cơ sở ở khu vực vùng đô thị Đài Bắc (bao gồm cả [[Tân Bắc]]) và hai cơ sở bổ sung tại [[Nam Đầu (huyện)|Nam Đầu]]. Trường đại học quản lý các trang trại, rừng và bệnh viện cho mục đích giáo dục và nghiên cứu. Cơ sở chính nằm ở quận Da-An của Đài Bắc, nơi có hầu hết các tòa nhà bộ phận và tất cả các tòa nhà hành chính. Trường Cao đẳng Luật và Đại học Y khoa nằm gần [[dinh Tổng thống (Đài Loan)|phủ Tổng thống]]. Bệnh viện Đại học Quốc gia Đài Loan là một trung tâm nghiên cứu y tế quốc tế hàng đầu.
 
Đại học Sư phạm Quốc gia Đài Loan (NTNU hoặc Shi-Da) cũng ra đời từ thời thuộc địa Nhật Bản. Được thành lập với cái tên trường Cao đẳng Taihoku vào năm 1922 và được tổ chức như một cơ sở đào tạo giáo viên của Quốc dân Đảng vào năm 1946, NTNU đã phát triển thành một trường đại học quốc tế toàn diện. Trường đại học tự hào có các chương trình đặc biệt mạnh mẽ trong nhân văn và giáo dục quốc tế. Trên toàn thế giới, nó có lẽ được biết đến như là nhà của Trung tâm đào tạo ][[tiếng Quan thoại]], một chương trình cung cấp đào tạo tiếng Quan thoại mỗi năm cho hơn một nghìn sinh viên từ các quốc gia trên toàn thế giới. Cơ sở chính, ở quận Da'an của Đài Bắc gần ga tàu điện ngầm, được biết đến với kiến ​​trúc lịch sử. Khu vực chợ Shida xung quanh khuôn viên này lấy tên từ portmanteau của trường.
Dòng 458:
Khu mua sắm sôi động xung quanh ga chính Đài Bắc bao gồm Chợ ngầm Đài Bắc và cửa hàng bách hóa Shin Kong Mitsukoshi tại tòa nhà Shin Kong Life. Các điểm mua sắm phổ biến khác bao gồm Trung tâm Thương mại Metro Zhongshan, Phố Dihua, Quảng trường Số Quảng Châu và Core Pacific City. Công viên giải trí Miramar được biết đến với trò chơi đu quay Ferris và rạp hát IMAX.
 
Đài Bắc duy trì một hệ thống rộng lớn gồm các công viên, không gian xanh và bảo tồn thiên nhiên. Các công viên và khu vực lâm nghiệp đáng chú ý trong và xung quanh thành phố bao gồm Công viên Quốc gia Yangmingshan, Sở thú Đài Bắc và Công viên Rừng Da-an. Công viên quốc gia Yangmingshan (nằm cách trung tâm thành phố 10 &nbsp;km (6,2 &nbsp;mi) về phía bắc) nổi tiếng với [[hoa anh đào]], [[suối nước nóng]] và mỏ lưu huỳnh. Đây là nhà của nhà văn nổi tiếng [[Lâm Ngữ Đường]], nơi cư trú mùa hè của Tưởng Giới Thạch, nơi cư trú của các nhà ngoại giao nước ngoài, [[Đại học Văn hóa Trung Quốc]], nơi gặp gỡ của Quốc hội Trung Quốc hiện đang bị trì hoãn và Lưu trữ Đảng Kuomintang. Sở thú Đài Bắc được thành lập vào năm 1914 và có diện tích 165 ha cho khu bảo tồn động vật.
 
Bitan được biết đến với chèo thuyền và thể thao dưới nước. [[Đạm Thủy, Tân Bắc]] là một thị trấn nghỉ mát bên bờ biển nổi tiếng. Các bãi biển có thể đến ở một số hướng từ Đài Bắc.
Dòng 465:
Đài Bắc có một loạt các ngôi đền thờ [[Phật giáo]], [[Đạo giáo]] và Khổng giáo. Chùa Long Sơn (Đài Bắc)|Chùa Long Sơn]], được xây dựng vào năm 1738 và nằm ở quận [[Vạn Hoa, Đài Bắc|Vạn Hoa]], thể hiện một ví dụ về những ảnh hưởng về kiến ​​trúc [[Hoa Nam]] thường thấy trên các địa danh cũ ở Đài Loan.
 
Đường Nam Thắng được gọi là "Đường lên thiên đàng" do sự tập trung cao độ của các đền thờ, nhà thờ và nhà thờ Hồi giáo. Những ngôi đền nổi tiếng khác bao gồm Đền Baoan nằm ở Dalongdong, một di tích lịch sử quốc gia và Đền thần thành phố Xiahai, nằm trong cộng đồng Dadaocheng cũ, được xây dựng với kiến ​​trúc tương tự như những ngôi đền ở phía nam [[Phúc Kiến]]. Đền Khổng Tử Đài Bắc có dấu vết lịch sử từ năm 1879 trong thời nhà Thanh và cũng kết hợp kiến ​​trúc theo phong cách miền nam Phúc Kiến.
 
Bên cạnh những ngôi đền lớn, những ngôi đền nhỏ ngoài trời cho các vị thần địa phương là rất phổ biến và có thể được nhìn thấy ở hai bên đường, công viên và khu phố. Nhiều ngôi nhà và doanh nghiệp cũng có thể thiết lập những ngôi đền nhỏ bằng nến, tượng nhỏ và lễ vật. Một số nhà hàng, chẳng hạn, có thể lập một ngôi đền nhỏ cho Thần bếp để thành công trong kinh doanh nhà hàng.
Dòng 503:
Sân bóng chày Tianmu là địa điểm bóng chày lớn ở Đài Bắc.
 
Sân vận động thành phố Đài Bắc là một sân vận động đa năng đã tổ chức các sự kiện [[điền kinh]] và [[bóng đá]], cũng như các buổi hòa nhạc. Được xây dựng lần đầu tiên vào năm 1956, nó đã bị phá hủy và xây dựng lại vào năm 2009.
 
===Bóng chày trẻ===
Dòng 532:
====Bán vé====
Năm 1994, với sự phát triển nhanh chóng của Đài Bắc, một cuốn sách trắng về chính sách giao thông đã thể hiện mục tiêu mạnh mẽ là "tạo ra một hệ thống giao thông văn minh cho người dân Đài Bắc". Năm 1999, họ đã chọn tập đoàn Mitac, mà Thales-Transport Systems là một phần. Thales sau đó đã được chọn một lần nữa vào năm 2005 để triển khai nâng cấp mạng lưới giao thông công cộng của Đài Bắc với giải pháp thu giá vé tự động hoàn toàn và không tiếp xúc, tích hợp 116 trạm tàu ​​điện ngầm, 5.000 xe buýt và 92 bãi đỗ xe.
 
 
== Các thành phố kết nghĩa và các quan hệ khu vực ==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Đài_Bắc”