Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chile”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
|||
Dòng 77:
Trước khi người Tây Ban Nha di dân tới đây thế kỷ XVI, phần phía bắc Chile nằm dưới sự thống trị của đế chế [[Đế chế Inca|Inca]] trong khi người bản địa [[Mapuche]] sinh sống ở khu vực miền trung và nam Chile. Chile tuyên bố độc lập khỏi Tây Ban Nha từ ngày 12 tháng 2 năm 1818. Trong [[Chiến tranh Thái Bình Dương]] (1879–83), Chile đánh bại [[Peru]] và [[Bolivia]] và giành được lãnh thổ phía bắc như hiện nay. Thập niên 1880 người Mapuche bị chinh phục hoàn toàn.<ref name=factbook/> Dù cho không phải chịu những cuộc đảo chính và các chính phủ chuyên quyền như các nước Nam Mỹ khác nhưng Chile phải trải qua giai đoạn 17 năm độc tài quân sự (1973–1990) trong đó đã làm hơn 3000 người chết và mất tích.<ref name="BBC-Chile"/>
Ngày nay, Chile là một trong những quốc gia ổn định và thịnh vượng nhất [[Nam Mỹ]].<ref name="BBC-Chile"/> Đây là quốc gia dẫn đầu châu Mỹ La tinh về [[chỉ số phát triển con người]], sức cạnh tranh, chất lượng cuộc sống, sự ổn định chính trị, thu nhập bình quân đầu người, toàn cầu hóa, tự do kinh tế, [[chỉ số nhận thức tham nhũng]] và tỉ lệ hộ nghèo tương đối thấp.<ref>{{Chú thích web|url=http://hdrstats.undp.org/indicators/25.html|tiêu đề=Human and income poverty: developing countries|work=UNDP|ngày truy cập = ngày 19 tháng 5 năm 2008}}</ref> Quốc gia này cũng đứng ở vị trị cao trong các bảng xếp hạng về [[tự do báo chí]] và phát triển dân chủ. Tuy nhiên theo [[Hệ số Gini|Chỉ số Gini]] thì Chile cũng gặp phải sự bất bình đẳng về thu nhập.<ref name="casen">{{Chú thích web|url=http://www.mideplan.cl/final/bajar.php?path=casen2006regional&id=Imp_Distrib.pdf|tiêu đề=Encuesta Casen|work=Mideplan|năm=2007}}</ref> Tháng 5 năm 2010, Chile gia nhập [[Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế|OECD]].<ref>{{Chú thích web|url=http://www.oecd.org/document/11/0,3343,en_33873108_39418658_45115147_1_1_1_1,00.html|nhà xuất bản=OECD.org|tiêu đề=Chile's accession to the OECD|ngày=ngày 7 tháng 5 năm 2010|ngày truy cập = ngày 7 tháng 5 năm 2010}}</ref> Chile là thành viên sáng lập của [[Liên Hiệp Quốc]] và [[Liên minh các Quốc gia Nam Mỹ]].
==Từ nguyên==
| |||