|
}}
'''Trang Tĩnh Hoàng quý phi''' ([[chữ Hán]]: 莊靜皇貴妃; [[2 tháng 4]], [[1837]] - [[26 tháng 12]], [[1890]]), xuấtthường thânđược [[Mãngọi Châu|Thalà Tha'''Lệ Lạp thị]]phi''' (他他拉氏麗妃), thuộclà [[Mãnphi Châutần]] [[Bátrất kỳ|Chínhđược Hồngsủng kỳ]], là một [[phi tần]]ái của [[Thanh Văn Tông]] Hàm Phong Đế.
== Xuất thân ==
Trang Tĩnh Hoàng quýLệ phi sinh ngày [[27 tháng 2]] (âm lịch) năm Đạo Quang thứ 17, xuất thân từ [[Tha Tha Lạp thị]] (他他拉氏), là con gái của Chủ sự [[Khánh Hải (Tha Tha Lạp thị)|Khánh Hải]] (慶海). TrướcHiện mắtchưa vềcó tư liệu giarõ tộcràng củavề bàgia vẫntộc còn không rõ ràng,và Kỳ tịch làcủa gìbà, một số trang mạng ghi rằngnhận bà là [[Mãn Châu]] [[Bát kỳ|Chính Hồng kỳ]], tuy nhiên khôngchưa có tư liệu để đối chứng. NhưngCó điều, vì bà đã tham gia Bát Kỳ tuyển tú để nhập cung, nên có thể chắc chắn rằng bà không phảixuất làthân từ tầng lớp [[Bao y]].
MộtSử sốsách suykhông đoánghi dựarõ trênnăm tìnhtháng hìnhTha cóTha đượcLạp vềthị Trangnhập Tĩnhcung, Hoàngnhiều quýsử phi,gia cho rằng bà nhập cung cùng đợt Bát Kỳ [[tuyển tú]] với Trinh tần (sau là [[HiếuTừ TrinhAn HiểnThái Hậu|Từ An Hoàng hoàngthái hậu]]), Lan Quý nhân (sau là [[HiếuTừ KhâmHi HiểnThái hoànghậu|Từ Hi Hoàng thái hậu]]) cùngvà Anh Quý nhân (sau là [[Anh tần]]);. cảTrừ baTrinh đềutần xuấtlà thânnhân từtuyển nhánhđược bênchọn củacho dòngngôi dõivị thế[[Hoàng giahậu]], hoặcba giavị tộcphi thuộctần hàngcòn trunglại thượngđều đẳng quan liêu. Từđược sơ phong vị [[Quý nhân]] rấtdo tươngcả đồngba vớiđều cảxuất bathân vịtừ trênnhánh (trừbên Trinhcủa tầndòng dodõi làthế dựgia bịhoặc tuyểngia Hoàngtộc hậu),thuộc thìhàng trung thượng đẳng quan liêu. Do vậy nhận định gia thế của TrangTha TĩnhTha HoàngLạp quý phithị tương đươngđối không tồi, có thể trong nhà từng có người làm quan tolớn.
== Đại Thanh tần phi ==
Năm Hàm Phong thứ 2 ([[1852]]), [[mùa xuân]], Tha Tha Lạp thị trải qua quá trình tuyển tú, được sơ phong làm '''Lệ Quý nhân''' (麗貴人). Cùng năm, ngày [[9 tháng 5]] (âm lịch), Lệ Quý nhân cùng với Lan Quý nhân Diệp Hách Na Lạp thị nhập cung. Phong hiệu ''"Lệ"'', theoTheo hồ sơ của [[Nội vụ phủ]], có Mãn văn là 「Yangsangga」, ý là ''"Tiếu lệ"'', ''"Diễm lệ"''. Tương truyền, bà được xem là người con gái diễm lệ nhất hậu cung Hàm Phong Đế. Ngày [[9 tháng 5]] (âm lịch) cùng năm, bà và Lan Quý nhân Diệp Hách Na Lạp thị nhập cung.
Năm Hàm Phong thứ 4 ([[1584|1854]]), ngày [[24 tháng 12]] (âm lịch), chiếubà dụđược tấn lập bà làmphong '''Lệ tần''' (麗嬪), chưa kịp làm lễ. Sang năm ([[1855]]), ngày [[7 tháng 5]] (âm lịch), giờ Dần, hạ sinh Hoàng trưởng nữ, tức [[Vinh An Cố Luân công chúa|Vinh An Cố Luân Công chúa]]. Ngày [[9 tháng 5]], chiếu tấn '''Lệ phi''' (麗妃). Ngày [[28 tháng 12]] (âm lịch) đó, lấy Đại học sĩ [[Văn Khánh]] (文慶) làm Chính sứ, Lễ bộ Thượng thư [[Lân Khôi]] (麟魁) làm Phó sứ, hành lễ tấn phong cho Lệ phi.
Sách văn viết:
Nhĩ kỳ chỉ thừa mậu điển. Duẫn chiêu tượng phục chi nghi. Thức nhạ phồn li. Vĩnh hà long quang chi dự. Khâm tai.|||Sách văn Lệ phi Tha Tha Lạp thị}}
Hàm Phong Đế đối với Lệ phi vô cùng sủng ái, ông dành thời gian bên Lệ phi nhiều hơn bất kỳ phi tần nào khác. Tương truyền, Lan Quý nhân Diệp Hách Na Lạp thị được Hàm Phong triệu hạnh, mang thai hoàng tử Tải Thuần chỉ vì duyên cớ Lệ phi vừa sinh dục, không được hầu tẩm trong vòng 100 ngày<ref>Seagrave (1992), p. 36.</ref>.
Năm Hàm Phong thứ 10 ([[1860]]), Lệ phi cùng Hàm Phong, Hoàng hậu và các phi tần khác chạy trốn đến [[Nhiệt Hà]] khi liên quân Anh - Pháp chiếm đóng Bắc Kinh trong [[Chiến tranh nha phiến lần thứ hai|trận chiến Nha phiến lần 2]]. Năm thứ 11 ([[1861]]) [[tháng 7]], Hàm Phong Đế băng hà, [[Đồng Trị Đế]] nối ngôi. Ngày [[10 tháng 10]] (âm lịch), Đồng Trị Đế tấn tôn Lệ phi Tha Tha Lạp thị làm '''Lệ Hoàng Quý phi''' (麗皇貴妃)<ref>又谕、皇考大行皇帝妃嫔。承侍宫闱。恪恭淑慎。均宜加崇位号。以表尊荣。丽妃侍奉皇考有年。诞育大公主。谨尊封为丽皇贵妃。婉嫔晋封为婉妃。祺嫔晋封为祺妃。玫嫔晋封为玫妃。璷贵人晋封为璷嫔。容贵人晋封为容嫔。璹贵人晋封为璹嫔。玉贵人晋封为玉嫔。吉贵人晋封为吉嫔。禧贵人晋封为禧嫔。庆贵人晋封为庆嫔。所有应行事宜。著该衙门察例具奏。</ref>. Năm Đồng Trị thứ 13 ([[1874]]), ngày [[16 tháng 11]] (âm lịch), vâng mệnh [[Từ An Hoàng thái hậu]] cùng [[Từ Hi Hoàng thái hậu]] ý chỉ, tấn tôn Lệ Hoàng quý phi Tha Tha Lạp thị làm '''Lệ Hoàng quý thái phi''' (麗皇貴太妃)<ref>又谕、朕奉慈安端裕康庆皇太后慈禧端佑康颐皇太后懿旨。丽皇贵妃等位。侍奉文宗显皇帝。均称淑慎。丽皇贵妃着封为丽皇贵太妃。婉妃着封为婉贵妃。祺妃着封为祺贵妃。玫妃着封为玫贵妃。璷嫔着封为璷妃。吉嫔着封为吉妃。禧嫔着封为禧妃。庆嫔着封为庆妃。</ref>.
== Tương quan ==
Có thể thấy, Trang Tĩnh Hoàng quý phi cả đời gần như vô sủng, nhưngTheo phim ảnh thế kỉ trước, nhất là [[Thùy liêm thính chính (1983)|Thùy liêm thính chính]] (垂帘听政) của [[Lưu Hiểu Khánh]] , lạiLệ phi được mô tả bà trở thànhlà đệ nhất sủng phi, thiện ca vũmúa tuyệt đẹp, cùngthường Hiếuxuyên Khâmtranh Hiểnsủng hoàngvới hậuÝ đốiQuý phi Diệp Hách Na Lạp nghịchthị. Sau khi Hàm Phong Đế băng hà, phimhoàng môtử tả[[Đồng TrangTrị|Tải TĩnhThuần]] Hoàngđăng quýcơ (tức Đồng Trị Đế), Ý Quý phi bịđược Hiếutôn Khâmlàm Hiển[[Hoàng hoàngthái hậu ]], từ đó xử phạt Lệ phi tàn khóckhốc, liêngiống hệ với hình phạt mànhư [[ LữVõ Tắc Thiên|Võ hậu]] đã làm với sủng phi [[ ThíchTiêu phuThục phi|Tiêu nhânthị]] của chồng. ThựcTuy tếnhiên, thực tế Trang Tĩnh Hoàng quý phi cùngvà HiếuTừ KhâmHi Hiển hoàngThái hậu tương đối hòa hợp, Vinh An Cố Luân côngCông chúa rất được Hiếulưỡng Khâmcung Hiển hoàngthái hậu vô cùng sủng ái , xem như con ruột. Bên cạnh đó, từ khi Hàm Phong Đế băng, Trang Tĩnh Hoàng quý phi được thăng liên tiếp lên làm Hoàng quý thái phi, đãithập ngộphần cũngthiện tínhđãi. làNếu cóTừ địaHi vị, nếu Hiếu Khâm Hiển hoàngThái hậu thực sự hận bà như phim ảnh mô tả , cùng bà đối nghịch,thì lạikhông cólý thểnào để bà sống an nhàn nhận lấyvới danh vị cao sang như vậy. Cái chết của Trang Tĩnh Hoàng quý phi , qua đời đơn giản là tuổi già bệnh nặng. Theo Y án của Thanh cung, Trang Tĩnh Hoàng quý phi từ lâu trong thân thể đã có nhiệt, thường xuyên bị cảm mạo, đến ngày chuyển mùa thì lập tức bị bệnh. ▼Trang Tĩnh Hoàng quý phi nhập cung sau đợt tuyển tú năm Hàm Phong thứ 2, ngoại trừ Trinh tần Nữu Hỗ Lộc thị đã chỉ định làm Hoàng hậu, thì [[Anh tần]] Y Nhĩ Căn Giác La thị cùng nhập cung với Trinh tần đã rất được sủng hạnh, lập tức từ Quý nhân lên Tần, Trang Tĩnh Hoàng quý phi cùng Hiếu Khâm Hiển hoàng hậu vào cung sau tất nhiên sẽ chịu sủng hạnh muộn hơn.
Thẳng đến năm Hàm Phong thứ 4, vào tháng 2 thì Hiếu Khâm Hiển hoàng hậu đã tấn phong lên Tần, trong khi đó Trang Tĩnh Hoàng quý phi phải đợi đến cuối năm, cùng với [[Uyển Quý nhân]] xuất thân là cung nữ đồng thời tấn phong, mà lúc này Trang Tĩnh Hoàng quý phi đã có thai. Một phi tần có thai, lại bị tấn phong muộn hơn một người chưa có thai như Hiếu Khâm Hiển hoàng hậu, lại cùng một phi tần xuất thân cung nữ chịu chung đãi ngộ, có thể thấy Trang Tĩnh Hoàng quý phi không được Hàm Phong Đế sủng ái lắm.
Đến rồi năm Hàm Phong thứ 5, Trang Tĩnh Hoàng quý phi hạ sinh Hoàng trưởng nữ Vinh An Cố Luân công chúa, liền sau đó phong lên làm Lệ phi. Đây cơ bản là ''"Sinh dục Hoàng nữ"'' đãi ngộ. Không lâu sau, Hiếu Khâm Hiển hoàng hậu sinh ra Đồng Trị Đế, là con trai duy nhất, nên từ Tần thẳng đến Quý phi, đãi ngộ vượt lên trên hẳn Trang Tĩnh Hoàng quý phi. Bên cạnh đó, Hàm Phong Đế những năm cuối nạp nhiều phi tần chuyên sủng, Trang Tĩnh Hoàng quý phi tuy có địa vị là mẹ đẻ của Hoàng trưởng nữ, nhưng về cơ bản biểu hiện ra rằng bà đã chịu thất sủng cho đến khi trở thành góa phụ.
▲Có thể thấy, Trang Tĩnh Hoàng quý phi cả đời gần như vô sủng, nhưng phim ảnh thế kỉ trước, nhất là [[Thùy liêm thính chính (1983)|Thùy liêm thính chính]] (垂帘听政) của [[Lưu Hiểu Khánh]] lại mô tả bà trở thành đệ nhất sủng phi, thiện ca vũ, cùng Hiếu Khâm Hiển hoàng hậu đối nghịch. Sau khi Hàm Phong Đế băng, phim mô tả Trang Tĩnh Hoàng quý phi bị Hiếu Khâm Hiển hoàng hậu xử phạt tàn khóc, liên hệ với hình phạt mà [[Lữ hậu]] làm với [[Thích phu nhân]]. Thực tế, Trang Tĩnh Hoàng quý phi cùng Hiếu Khâm Hiển hoàng hậu tương đối hòa hợp, Vinh An Cố Luân công chúa rất được Hiếu Khâm Hiển hoàng hậu sủng ái. Bên cạnh đó, từ khi Hàm Phong Đế băng, Trang Tĩnh Hoàng quý phi được thăng liên tiếp lên làm Hoàng quý thái phi, đãi ngộ cũng tính là có địa vị, nếu Hiếu Khâm Hiển hoàng hậu thực sự hận bà như phim ảnh mô tả, cùng bà đối nghịch, lại có thể để bà an nhàn nhận lấy danh vị cao sang như vậy. Cái chết của Trang Tĩnh Hoàng quý phi, đơn giản là tuổi già bệnh nặng. Theo Y án của Thanh cung, Trang Tĩnh Hoàng quý phi từ lâu trong thân thể đã có nhiệt, thường xuyên bị cảm mạo, đến ngày chuyển mùa thì lập tức bị bệnh.
== Xem thêm ==
|
