Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đồng Xuân”

Địa hình [[Đồng Xuân]] tương đối phức tạp, thấp dần từ tây sang đông với nhiều dãy núi và ngọn núi cao như [[Chư Hrem]] (1.238 m), [[Rung Gia]] (1.108 m), [[La Hiên]] (1.020 m)...Chảy trên địa bàn huyện có các con sông [[Sông Kỳ Lộ|Kỳ Lộ]], [[sông Cô]], [[sông Trà Bương]] và các [[suối nước khoáng nóng]] [[Trà Ô]], [[Triêm Đức]] và [[Cây Vừng]] ở [[Phú Mỡ]].

Huyện [[Đồng Xuân]] được thành lập từ năm 1611, cùng với huyện [[Tuy Hòa]] là 2 huyện đầu tiên của phủ [[Phú Yên]]. Cho đến năm 1954, huyện [[Đồng Xuân]] còn bao gồm cả [[Sông Cầu]] Năm 1957, chính quyền [[Sài Gòn]] thành lập quận [[Sông Cầu]] riêng. Sau ngày [[miền Nam]] hoàn toàn giải phóng, chính quyền cách mạng đổi quận [[Đồng Xuân]] thành huyện và lại nhập [[Đồng Xuân]] với [[Sông Cầu]] thành huyện [[Đồng Xuân]], gồm 9 xã: Xuân Cảnh, Xuân Lãnh, Xuân Lộc, Xuân Long, Xuân Phước, Xuân Quang, Xuân Sơn, Xuân Thịnh, Xuân Thọ và thị trấn Sông Cầu. Đến năm 1977, huyện [[Đồng Xuân]] lại nhập với huyện [[Tuy An]] thành huyện [[Xuân An]], nhưng chỉ sau 1 năm lại tách ra.

Ngày 10-3-1977, chuyển xã Phú Mỡ thuộc huyện Tây Sơn (nay là 2 huyện Sơn Hòa và Sông Hinh) về huyện Đồng Xuân quản lý, huyện [[Đồng Xuân]] lại nhập với huyện [[Tuy An]] thành huyện [[Xuân An]], nhưng chỉ sau 1 năm lại tách ra.

Ngày 27-6-1985, Hội đồng bộ trưởng đã có quyết định chia [[Đồng Xuân]] thành 2 đơn vị hành chính là huyện [[Đồng Xuân]] và huyện [[Sông Cầu]] như ngày nay. Huyện Đồng Xuân khi đó gồm có 10 xã: Đa Lộc, Phú Mỡ, Xuân Lãnh, Xuân Long, Xuân Phước, Xuân Quang 1, Xuân Quang 2, Xuân Quang 3, Xuân Sơn Bắc, Xuân Sơn Nam.

Về mặt lịch sử, tên gọi [[Đồng Xuân]] xuất hiện ở [[Phú Yên]] từ rất sớm cùng với việc thành lập phủ [[Phú Yên]]. Sang thế kỷ 18, vùng đất [[Đồng Xuân]] là nơi diễn ra những trận đánh giữa [[nhà Tây Sơn]] và [[nhà Nguyễn]] nhằm giành quyền quản lý vùng đất này. Cuối thế kỷ 19, tại vùng [[Bầu Bèn]], [[Suối Ché]] đã diễn ra một cuộc đấu tranh của người [[Kinh-Thượng]] chống lại thực dân [[Pháp]] không đi xâu nộp thuế. Nơi đây cũng là căn cứ địa của các cuộc khởi nghĩa do [[Nguyễn Hào Sự]] ([[Bá Sự]]) và [[Võ Trứ]] lãnh đạo. Sau khi người anh hùng ái quốc [[Lê Thành Phương]] -lãnh đạo phong trào [[Cần Vương]] bị địch bắt và giết hại, [[Nguyễn Hào Sự]] là một lãnh tụ của phong trào [[Cần Vương]] vẫn tiếp tục lãnh đạo nhân dân đánh [[Pháp]], đến năm 1892 ông bị [[Pháp]] bắt và xử chém tại xã [[An Dân]], [[Tuy An]]. Sau khi phong trào [[Cần Vương]] thất bại, phong trào chống [[Pháp]] ở [[Phú Yên]] lại bùng lên vào năm 1892 dưới sự lãnh đạo của [[Võ Trứ]] và [[Trần Cao Vân]] ở [[Đồng Xuân]]. Tại đây hai ông đã tập hợp lực lượng dưới lá cờ "Minh Trai chủ tể" tổ chức tấn công tỉnh lỵ [[Phú Yên]] là [[Sông Cầu]]. Mặc dù cuộc khởi nghĩa thất bại, [[Võ Trứ]] đã bị quân địch chém đầu ở cầu [[Tam Giang]], nhưng tấm gương yêu nước của ông cũng làm cho quân địch cũng phải kiêng nể.

Ngày 5-10-1930 tại thôn [[Đồng Bé]], xã [[Xuân Long]] chi bộ Đảng cộng sản đầu tiên của [[Phú Yên]] được thành lập và đến tháng 1-1931 Tỉnh ủy lâm thời của [[Phú Yên]] được thành lập tại [[La Hai]]. Trong kháng chiến chống thực dân [[Pháp]], quân và dân huyện [[Đồng Xuân]] đã phối hợp với các đơn vị bạn tham gia đánh địch nhiều trận thắng lợi, góp phần đập tan [[chiến dịch Atlante]] của địch. Trong kháng chiến chống [[Hoa Kỳ|Mỹ]], [[Đồng Xuân]] đã lập nhiều chiến công vang dội, làm phá sản nhiều âm mưu chiến dịch của địch như: Đánh bại [[chiến dịch Hải Yến]] của địch (năm 1952), tập kích vào trung tâm biệt kích [[Đồng Tre]], tiền đồn [[Xuân Phước]]...Trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc huyện [[Đồng Xuân]] được phong tặng danh hiệu [[Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân]].

[[Đồng Xuân]] là một trong những địa phương của [[Phú Yên]] có phong trào đấu tranh chống ngoại xâm vẻ vang nhất. Hiện nay trên địa bàn [[Đồng Xuân]] vẫn còn lưu giữ nhiều dấu tích của phong trào [[Cần Vương]], như căn cứ chống [[Pháp]] của ông [[Nguyễn Hào Sự]] ở núi [[Thạch Long Cương]] ([[hòn Ông]]) xã [[Phú Mỡ]], hang [[Võ Trứ]] ở xã [[Xuân Lãnh]]. Dấu tích về việc thành lập tổ chức Đảng cộng sản ở [[Phú Yên]] là ngôi nhà của đồng chí [[Phan Lưu Thanh]], nơi đã tổ chức hội nghị toàn thể đảng viên, tuyên bố thành lập chi bộ Đảng cộng sản đầu tiên của [[Phú Yên]]. Tại hội nghị này đồng chí [[Phan Lưu Thanh]] được cử làm Bí thư chi bộ.

Là một huyện miền núi, có nhiều núi cao với địa hình hiểm trở nên cảnh quan du lịch ở [[Đồng Xuân]] không nhiều. Phong cảnh thơ mộng nhất ở [[Đồng Xuân]] là [[hồ chứa nước Phú Xuân]] nằm ở xã [[Xuân Phước]] cách thị trấn [[La Hai]] khoảng 10 km về phía nam. Ngoài ra cảnh đẹp ở [[Đồng Xuân]] thường nằm dọc theo các con [[sông Kỳ Lộ]] và [[sông Trà Bương]]. Cũng chính vì vậy nên các câu chuyện huyền thoại và truyền thuyết của [[Đồng Xuân]] thường có liên quan đến các ngọn núi và các con sông.

{{Sơsơ khai HànhPhú chính Việt NamYên}}