Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cố định đạm”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n →‎top: clean up, replaced: → (4) using AWB
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
'''Cố định đạm''' hay(thường được gọi là '''cố định nitơ''') là mộtquá trình là quá trình màbiến đổi nitơ tự do (N<sub>2</sub>) trong [[khí quyển]] đượcthành chuyểncác đổihợp thànhchất [[amoni]]có (NH4<sup>+</sup>)nitơ.<ref name=postgate>{{chú thích sách |author=Postgate, J. |year=1998 |title=Nitrogen Fixation, 3rd Edition |publisher=Cambridge University Press, Cambridge UK}}</ref> Nitơ trong khí quyển hoặc phân tử khí nitơ (N<subref>2</sub>){{Chú tươngthích đối [[trơ]], tức là nó không dễ dàng phản ứng với các [[hóa chất]] khác để tạo ra hợp chất mớiweb|url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/nitrogen%20fixation|title=Nitrogen Quá trình cố định phân giải các phân tử nitơ dạng hai nguyên tử (N<sub>2fixation|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=}}</subref>) thành các [[nguyên tử]].
 
Sản phẩm ban đầu của quá trình này rất đa dạng: có thể là muối NH<sub>3</sub>, từ đó tạo nên [[amoni]] (NH<small><sub>4</sub></small><sup>+</sup>) hoặc nhiều hợp chất khác. Điều này rất quan trọng vì nitơ tự do trong khí quyển là khí [[trơ]], rất khó phản ứng với các [[hóa chất]] khác để tạo ra hợp chất mới, trong khi nguyên tố nitơ vô cùng cần thiết cho toàn bộ các loài [[thực vật]], [[động vật]] cũng như nhiều dạng sống khác để tạo nên các hợp chất có vai trò sống còn cho mọi sinh vật như [[nucleotide]] trong [[Axit nucleic|DNA và RNA]] và các [[axit amin]] trong [[protein]], ATP v.v.
Cố định đạm trong tự nhiên và tổng hợp, là quá trình cần thiết cho tất cả các hình thái của sự sống bởi vì nitơ là cần thiết để [[sinh tổng hợp]] các yếu tố cấu tạo cơ bản của [[thực vật]], [[động vật]] và các hình thái sự sống khác; ví dụ, [[nucleotide]] trong [[Axit nucleic|DNA và RNA]] và các [[axit amin]] trong [[protein]]. Do đó, cố định đạm cần thiết trong [[nông nghiệp]] và [[sản xuất phân bón]]. Đây cũng là một quá trình quan trọng trong sản xuất [[thuốc nổ]] (ví dụ như [[thuốc súng]], thuốc nổ [[TNT]], v.v). Cố định đạm tự nhiên trong không khí là nhờ [[tia sét]].<ref>{{chú thích sách|last=Slosson|first=Edwin|title=Creative Chemistry|year=1919|publisher=The Century Co.|location=New York|pages=19–37}}</ref><ref>{{chú thích web | url = http://www.biology.ed.ac.uk/archive/jdeacon/microbes/nitrogen.htm | tiêu đề = Biological Sciences home | author = | ngày = | ngày truy cập = 27 tháng 9 năm 2015 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>
 
Quá trìnhcố định nitơ trong tự nhiên thường diễn ra theo nhiều con đường khác nhau:
Cố định đạm cũng gồm những dạng chuyển đổi sinh học khác của nitơ, chẳng hạn như chuyển đổi sang [[nitơ điôxit]] (NO<sub>2</sub>). [[Vi sinh vật]] có thể cố định được nitơ là những [[sinh vật nhân sơ]] (cả [[vi khuẩn]] và [[vi khuẩn cổ]]) gọi chung là các [[vi khuẩn cố định đạm]] (diazotroph). Một số [[thực vật bậc cao]], và một số động vật ([[mối]]), đã có những hình thức [[cộng sinh]] với các vi khuẩn (diazotroph) này.
 
# Con đường lí - hoá do tia chớp và phản ứng quang hoá.
# Con đường sinh học do các vi sinh vật đặc biệt.
 
Con đường thứ nhất còn được gọi là "con đường phi sinh học";con đường thứ hai gọi là con đường sinh học.
 
== Cố định nitơ phi sinh học ==
[[Tập tin:Lightning Pritzerbe 01 (MK).jpg|nhỏ|Tia chớp tổng hợp nên hợp chất nitơ.]]
Nitơ có thể được cố định bằng cách kết hợp với ôxy thành dạng NOx (nitrogen oxides),nsau đó kết hợp với nước nitric hoặc axit nitric thấm vào đất, nơi nó tạo ra nitrat, được sử dụng để trồng cây. Nitơ trong khí quyển rất ổn định và không phản ứng do có liên kết ba giữa các nguyên tử trong phân tử N2. [7] Sét tạo ra đủ năng lượng và nhiệt để phá vỡ liên kết này [7] cho phép các nguyên tử nitơ phản ứng với oxy tạo thành NOx. Điều này tự nó không thể được sử dụng bởi thực vật, nhưng vì phân tử này nguội đi, nó phản ứng với nhiều oxy hơn để tạo thành NO2. [8] Phân tử này lần lượt phản ứng với nước để tạo ra HNO3 (axit nitric) mà thực vật có thể sử dụng được.
 
<ref>{{Chú thích web|url=https://www.britannica.com/science/nitrogen-fixation|title=Nitrogen fixation|last=The Editors of Encyclopaedia Britannica|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=}}</ref>
 
==Chú thích==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Cố_định_đạm”