|
== Xuất thân cao quý ==
PhếHoàng hậu xuất thân cao quý từ đại gia tộc [[Bột Nhi Chỉ Cân|Bát Nhĩ Tề Cát Đặc]], còn phiên gọi ['''Bác Nhĩ Tế Cẩm thị'''; 博尔济锦氏], xuất thân từ bộ tộc [[Khoa Nhĩ Thấm]], [[Mông Cổ]]. Đây nguyên là một dòng họ nhiều đời làm [[Bối lặc]] ở vùng đất Khoa Nhĩ Thẩm, ngày nay là khu vực tỉnh [[Nội Mông Cổ]]. Dòng dõi Khoa Nhĩ Thấm Bát Nhĩ Tề Cát Đặc thị nguyên là hậu duệ trực hệ của [[Chuyết Xích Cáp Tát Nhi]], em trai cùng mẹ của [[Thành Cát Tư Hãn]]. Theo [[Thanh nội bí thư viện Mông Cổ văn đương án hối biên hán dịch]] (清内秘书院蒙古文档案汇编汉译), bà có tên là '''Ngạch Nhĩ Đức Ni Bổn Ba''' (额尔德尼本巴<sup>Erdeni Bumba</sup>), trong đó [Erdeni] có nghĩa là trân bảo, còn [Bumba] là một loại [[bình]] sử dụng trong [[Phật giáo Tây Tạng]].
Tổ phụ của BátHoàng Nhĩ Tề Cát Đặc thịhậu là Trung thân vương [[Trại Tang]] (宰桑) - thân sinh phụ của [[Chiêu Thánh Hoàng thái hậu]], mẹ sinh của [[Thuận Trị Đế]]. Sau khi Thuận Trị Đế lên ngôi, Khoa Nhĩ Thẩm bộ tộc được thiện đãi, chia ra làm nhiều phân nhánh và thừa hưởng các tước [Hòa Thạc Thân vương; 和硕亲王] thế tập truyền đời. Cha của BátHoàng Nhĩ Tế Cát Đặc thịhậu là là Trác Lễ Khắc Đồ Thân vương [[Ngô Khắc Thiện]] (吴克善), anh trai cùng mẹ của Chiêu Thánh Hoàng tháiThái hậu, được cai quản vùng [[Horqin Tả Dực Trung]] và tạo nên một phân nhánh lớn ở đây. Ngoài ra, một người em trai của cha bà, [[Mãn Châu Tập Lễ]] (满珠习礼), chính là tổ phụ của [[Hiếu Huệ Chương hoàng hậu]].
Theo vai vế gia tộc, Bát Nhĩ Tề Cát Đặc thịbà là cháu gọi Thái hậu làbằng cô, là biểu tỷ của Thuận Trị Đế. Ngoài ra, bà còn là cô của Hiếu Huệ Chương Hoàng hậu, Hoàng hậu thứ hai của Thuận Trị Đế. Trong hôn nhân hoàng tộc cổ, việc họ hàng lấy nhau là rất phổ biến, không phát sinh dị nghị, thậm chí là một chính sách để kéo dài vinh quang, biểu thị nương tựa lẫn nhau vì lợi ích của các dòng tộc lâu đời.
== Hoàng hậu Đại Thanh ==
Trong [[Thanh sử cảo]], bà là Hoàng hậu duy nhất được đánh giá ['''Lệ mà tuệ'''; 丽而慧]<ref>《清史稿·列传一·后妃》记载：世祖废后，博尔济吉特氏，科尔沁卓礼克图亲王吴克善女，孝庄文皇后侄也。后丽而慧，睿亲王多尔衮摄政，为世祖聘焉。</ref>. Cũng theo ghi chép trong Thanh sử cảo và giãi bày của chính Thuận Trị Đế về bà, Hoàng hậu Bác Nhĩ Tế Cẩm thị từ khi nhập cung cực kỳ chú trọng việc chưng diện và ăn uống, tất cả các trang phục đều phải được trang trí bằng chân trâu đá quý; dụng cụ phục vụ ăn uống cho bà đều phải làm bằng vàng bạc quý hiếm. Thuận Trị Đế quen thanh đạm giản dị, thấy Hoàng hậu tiêu xài hoang phí nên cảm thấy không hợp. Ngoài ra, do được nuông chiều từ bé, nên tính cách Hoàng hậu vô cùng bướng bỉnh, ương ngạnh. Vốn không sủng ái Hoàng hậu, Thuận Trị Đế càng nảy sinh ý định phế hậu<ref>《孝獻皇后行狀》：因歎朕伉儷之緣，殊為不偶。前廢后容止，足稱佳麗，亦極巧慧，乃處心弗端，且嫉甚，見貌少妍者即憎惡，欲置之死。雖朕舉動，靡不猜防，朕故別居，不與接見。且朕素慕簡朴，廢后則擗嗜奢侈，凡諸服御，莫不以珠玉綺繡綴飾，無益暴殄，少不知惜。當膳時，有一器非金者，輒怫然不悅。</ref>.
Tuy vậy, nguyên do Thuậnbất Trịhòa giữa Đế xa cách Hoàng hậu Bác Nhĩ Tế Cẩm thị-Hậu có lẽ không đơn giản chỉ vì tính tình và lối cư xử của bà, mà còn do bà được Nhiếp Chính vương Đa Nhĩ Cổn chống lưng. Đa Nhĩ Cổn là con trai thứ 14 của [[Thanh Thái Tổ]] Nỗ Nhĩ Cáp Xích, em cùng cha khác mẹ với [[Thanh Thái Tông]] Hoàng Thái Cực, và chú ruột của Thuận Trị. Khi xưa mẹ Đa Nhĩ Cổn, Đại phi [[Ô Lạt Na Lạp A-Ba-Hợi]] bị Hoàng Thái Cực bắt tuẫn táng, tạo nên hiềm khích giữa Đa Nhĩ Cổn và Hoàng Thái Cực. Hoàng Thái Cực băng hà, [[Hào Cách]] bị Đa Nhĩ Cổn đánh bại, Thuận Trị Đế được chọn lên ngôi khi vừa lên 6 tuổi. Theo lời đồn, Đa Nhĩ Cổn và Chiêu Thánh Hoàng thái hậu có tình cảm sâu đậm nên ông hết sức phò trợ cho Thuận Trị Đế đăng cơ.
Đối với Thuận Trị Đế, Đa Nhĩ Cổn vừa là ân nhân vừa là mối nguy hiểm. Chính ân-oán xen lẫn này đã tạo nút thắt khó gỡ trong thâm tâm vị Hoàng đế trẻ tuổi, và có lẽ ông dồn hết mọi bức xúc ấy lên Hoàng hậu Bác Nhĩ Tế Cẩm thị - người được Đa Nhĩ Cổn chỉ định.
|
