Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trận Watling Street”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
nKhông có tóm lược sửa đổi
n replaced: ]] and → và [[ (2), ==References== → ==Tham khảo==, ==External links== → ==Liên kết ngoài== using AWB
Dòng 29:
Một trong các bộ tộc xưng thần với La Mã là [[Iceni]], sống ở vùng [[Norfolk]] ngày nay. Vua Iceni là [[Prasutagus]] làm di chúc cho các con gái mình và hoàng đế La Mã [[Nero]] cùng thừa kế lãnh địa của ông. Bằng cách này, ông mong giữ thiện chí với La Mã để bộ tộc mình được độc lập. Trái với mong đợi của Prasugatus, người La Mã dùng bạo lực cưỡng đoạt đất của ông và lăng mạ gia đình ông, đánh đập góa phụ ông là [[Boudica]] rồi hãm hiếp hai con gái bà.<ref>Tacitus ''[[Annals (Tacitus)|Annals]]'' [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Tac.+Ann.+14.31 14.31]</ref> Một số người quyền quý La Mã như [[Catus Decianus]] và [[Seneca]] cũng chèn ép gay gắt dân Anh phải trả hết các khoản vay trước đó.<ref>Cassius Dio, ''Roman History'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Cassius_Dio/62*.html#2 62.2]</ref>
 
Sự đàn áp tàn nhẫn của người La Mã đã gây căm phẫn sâu sắc cho nhiều người tộc Anh. Nâận lúc quan thống đốc La Mã [[Gaius Suetonius Paulinus]] đi đánh đảo Mona ([[Anglesey]], phía bắc xứ [[Wales]]),<ref>Tacitus, ''Annals'' [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Tac.+Ann.+14.29 14.29-39], ''Agricola'' [[s:Agricola#14|14-16]]; Cassius Dio, ''Roman History'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Cassius_Dio/62*.html#1 62.1-12]</ref> tộc Iceni liên kết với tộc [[Trinovantes]] láng giềng tiến hành khởi nghĩa. Họ bầu Boudica làm lãnh đạo và phát quân đánh [[Camulodunum]] ([[Colchester]]). Camulodunum nguyên là thủ đô của dân Trinovantes, đã bị La Mã cấp làm nơi dưỡng cư cho các cựu binh của họ. Các cựu binh La Mã đã thỏa sức cướp đoạt đất đai, ruộng vườn của người bản địa, lại ép họ làm nô lệ vất vả. Đặc biệt, họ phải lao dịch nặng nề để xây cất miếu thờ Claudius, hoàng đế La Mã đã mở màn xâm lược Anh năm 43. Boudica dẫn quân khởi nghĩa đánh Camulodunum rất ác liệt, phá hủy toàn bộ thành phố và giết sạch những người La Mã bị kẹt bên trong. Suetonius đang ở xa, các cựu binh chỉ kịp gọi quan đại diện [[Catus Decianus]] đem 200 binh tới cứu. Số quân này nhanh chóng bị nghiện nát. Decianus trốn chạy vào tỉnh [[Gaule]]. Tướng La Mã [[ Petilius Cerialis]] dẫn binh đoàn XIX ''Hispana'' tới cứu nhưng bị Boudica chặn đánh phá tan. Toàn bộ số bộ binh của Cerialis bị tiêu diệt, ông ta đem vài kỵ binh chạy vào đồn, không dám ra đánh.<ref>Tacitus, ''Annals'' [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Tac.+Ann.+14.31 14.31-32]</ref>
 
Sau thắng lợi bước đầu, Boudica dẫn binh đánh phá [[Londinium]] ([[Luân Đôn]] ngày nay). Tin tức về cuộc khởi nghĩa lan rộng buộc Suetonius hối hả mang quân theo đường Watling Street vào giữ Londinium. Thoạt tiên Suetonius định dàn quân đánh một trận ở Londinium, nhưng kiểm điểm lại thấy quân số thưa thớt, nên ông ta vội rút quân khỏi Londinium trước khi Boudica tới. Boudica tiến vào Londinium và đốt sạch thành phố. Sử gia La Mã [[Tacitus]] kể tất cả cư dân La Mã không chạy kịp đều bị tàn sát.<ref>Tacitus, ''Annals'' [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Tac.+Ann.+14.33 14.33]</ref> Boudica lại phát triển tấn công tới [[Verulamium]] ([[St Albans|St. Albans]] ngày nay).
Dòng 41:
As their armies deployed, the commanders would have sought to motivate their soldiers. Tacitus, who wrote of the battle more than 50 years later, claims to relate Boudica's speech to her followers: <blockquote>"'But now,' she said, 'it is not as a woman descended from noble ancestry, but as one of the people that I am avenging lost freedom, my scourged body, the outraged chastity of my daughters. Roman lust has gone so far that not our very persons, nor even age or virginity, are left unpolluted. But heaven is on the side of a righteous vengeance; a legion which dared to fight has perished; the rest are hiding themselves in their camp, or are thinking anxiously of flight. They will not sustain even the din and the shout of so many thousands, much less our charge and our blows. If you weigh well the strength of the armies, and the causes of the war, you will see that in this battle you must conquer or die. This is a woman's resolve; as for men, they may live and be slaves.'"<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.02.0078:book=14:chapter=35&highlight=Boudicea,+with+her+daughters+before+her, Tacitus, ''Annals'']</ref></blockquote>
 
Although the Britons gathered in considerable force, they are said to have been poorly equipped, as the Iceni had been disarmed before the rebellion.<ref name="bulst"/> They placed their wagon train in a crescent at their end of the field, from which point their families could watch what they may have expected to be an overwhelming victory.<ref name="TacAnn14.34" /> Two Germanic leaders, [[Boiorix]] of the [[Cimbri]] andvà [[Ariovistus]] of the [[Suebi]], are reported to have done the same thing in their battles against [[Gaius Marius]] andvà [[Julius Caesar]], respectively.<ref>[[Florus]], ''Epitome of Roman History'' [[s:Epitome of Roman History/Book 1#38|1.38]]; [[Julius Caesar]], ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' [[s:Commentaries on the Gallic War/Book1#51|1.51]]</ref>
 
Tacitus also wrote of Suetonius addressing his legionaries: <blockquote>"Ignore the racket made by these savages. There are more women than men in their ranks. They are not soldiers—they're not even properly equipped. We've beaten them before and when they see our weapons and feel our spirit, they'll crack. Stick together. Throw the javelins, then push forward: knock them down with your shields and finish them off with your swords. Forget about plunder. Just win and you'll have everything."<ref>Tacitus, ''Annals'' [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Tac.+Ann.+14.36 14.36]</ref></blockquote> Although Tacitus, like many historians of his day, was given to invent stirring speeches for such occasions, Suetonius' speech here is unusually blunt and practical. Tacitus' father-in-law, the future governor [[Gnaeus Julius Agricola]], was on Suetonius' staff at the time and may have reported it fairly accurately.<ref>Cassius Dio (''Roman History'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Cassius_Dio/62*.html#9 9-11]) gives Suetonius a quite different speech.</ref>
Dòng 54:
The site of the battle is not identified by either historian, although Tacitus gives a brief description.<ref name="TacAnn14.37" /> A wide variety of sites, all consistent with an army attacking from the area of London toward the Roman forces concentrating from the direction of Cornwall and Wales, has been suggested. One legend places it at Battle Bridge Road in [[King's Cross, London]], although from reading Tacitus it is unlikely Suetonius returned to the city.
 
Most historians favor potential location sites in [[The Midlands]], probably along the Roman road between Londinium and Viroconium ([[Wroxeter]]), which became the Anglo-Saxon [[Watling Street]] and subsequently the [[A5 road (Great Britain)|A5]].
 
Plausible suggestions include;
Dòng 73:
The defeat of Boudica ensured Roman rule in southern Britain; however, northern Britain remained volatile. In AD 69 [[Venutius]], a [[Brigantes]] noble, would lead another less well documented revolt, initially as a tribal rivalry but soon becoming anti-Roman.<ref>Tacitus, ''[[Histories (Tacitus)|Histories]]'', [[s:The Histories (Tacitus)/Book 3#45|3.45]]</ref>
 
==ReferencesTham khảo==
{{Reflist|20em}}
 
==Liên kết ngoài==
==External links==
* [http://www.bbc.co.uk/programmes/b0078rl9 BBC: Boudica's Revolt Video]
 
Dòng 83:
 
{{DEFAULTSORT:Battle of Watling Street}}
[[CategoryThể loại:60s in the Roman Empire]]
[[CategoryThể loại:61]]
[[CategoryThể loại:1st century]]
[[CategoryThể loại:60s conflicts]]
[[CategoryThể loại:1st century in Roman Britain]]
[[Thể loại:Trận đánh liên quan tới người Briton|Watling Street]]
[[Thể loại:Trận đánh liên quan tới Đế quốc La Mã|Watling Street]]
[[CategoryThể loại:Boudica]]
[[CategoryThể loại:Military history of Roman Britain]]
[[CategoryThể loại:1st-century battles]]
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Trận_Watling_Street”