Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ô Lạp”

[[File:太祖趁势取乌拉城.jpg|thumb|phải|280px350px|Minh họa cuộc chiến Ô Lạp thành, đánh dấu sự sụp đổ hoàn toàn của Ô Lạp trước nhà Thanh.]]

'''Ô Lạp''' (phiên âm [[tiếng Mãn]]: Ula, {{zh|s=乌拉|t=|p=Wūlā}}), cũng phiên thành '''Ô Lạt''' (乌喇)<ref>弘昼等 2002，第295页</ref>, '''Ngột Lạt''' (兀喇), '''Ngô Lạt''' (吴喇), '''Ô Lạp''' (乌腊) hay '''Hồ Lung''' (胡笼)<ref>赵东升 & 宋占荣 1992，第6页</ref>, [[Triều Tiên]] xưng gọi '''Hốt Ôn''' (忽温), là một thị tộc [[Ná Lạp thị|Ná Lạp]] [[Nữ Chân]], một trong những bộ tộc cổ xưa nhất, từng cư trú gần sông [[Tùng Hoa]], nay thuộc khu [[Long Đàm]], thành phố [[Cát Lâm (thành phố)|Cát Lâm]], tỉnh [[Cát Lâm]]).

Chữ [''"Ô Lạp"''] trong tiếng Mãn có nghĩa là [''"Ven sông"''; 江], bởi vì đô thành của quốc gia này nằm ở khu vực sông Tùng Hoa. Vào thời cuối [[nhà Minh]], Ô Lạp đạt đến cực thịnh, khá phồn hoa nên có câu ''"Trước có Ô Lạp, nay có Cát Lâm"''. Và do cư trú ở vùng sông Tùng Hoa, nhà Minh cũng gọi họ thành ['''Giang di'''; 江夷]<ref>尹郁山，赵东升 & 政协永吉县文史委员会（1993），第7页</ref>.

Năm [[1561]], hậu duệ của [Nạp Tề Bố Lộc là [[Bố Nhan]] sáng lập Ô Lạp quốc, tự xưng [[Bối lặc]], Ô Lạp quốc cũng trở thành một bộ quốc hùng mạnh. Mới đầu, ông phụ thuộc vào người anh cùng tộc là Cáp Đạt hãn [[Vương Đài]], nhân đó dần tạo nên thế lực, là người làm chủ của liên minh các bộ quốc Hỗ Luân. Vương Đài chết, con trai tranh nhau Hãn vị, Bố Nhan liền đem Ô Lạp tách khỏi ảnh hưởng của Cáp Đạt mà gầy dựng thế lực. Ô Lạp quốc về sau nổi lên và xảy ra cọ xát với Kiến Châu của [[Nỗ Nhĩ Cáp Xích]].

Vương Đài chết, con trai tranh nhau Hãn vị, Bố Nhan liền đem Ô Lạp tách khỏi ảnh hưởng của Cáp Đạt mà gầy dựng thế lực. Ô Lạp quốc về sau nổi lên và xảy ra cọ xát với Kiến Châu của [[Nỗ Nhĩ Cáp Xích]]. Trong trận [[Chiến dịch Cổ Lặc Sơn|Cổ Lặc Sơn]], Ô Lạp là một chủ lực trong liên minh 9 bộ của [[Diệp Hách]] để chống lại Kiến Châu, song cuối cùng thảm bại, Bối lặc của Ô Lạp là [[Bố Chiếm Thái]] bị bắt. Sau đó, Nỗ Nhĩ Cáp Xích bồi dưỡng Bố Chiếm Thái, đưa về Ô Lạp kế vị và hai bên kết liên minh, có 5 lần hòa thân và 7 lần lập minh ước. Tuy nhiên sau khi Bố Chiếm Thái được tha về đã bội minh, do không muốn thần phục Nỗ Nhĩ Cáp Xích, lại ngầm liên kết với Diệp Hách, tự xưng làm [[Hãn]].

Năm [[1607]], Ô Lạp tham gia [[Chiến dịch Ô Kiệt Nham]] giao tranh với Kiến Châu, cuộc chiến này làm cho O Lạp thất bại thảm hại và buộc phải rời khỏi khu vực [[sông Đồ Môn]], khiến cho Kiến Châu ăn mòn đất Ô Lạp không thể cứu vãn được. Cuối cùng vào năm [[1613]], Nỗ Nhĩ Cáp Xích dẫn 30.000 quân tấn công Ô Lạp, chính là [[Chiến dịch Ô Lạp thành]]. Bối lặc Bố Chiếm Thái đào thoát đến Diệp Hách rồi chết nơi đất khách.