Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Oecusse”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
nKhông có tóm lược sửa đổi
Dòng 62:
}}
 
'''Oecusse''' ({{Lang-tet|Oe-Kusi}}, cũng được gọi là ''Oecussi'', ''Ocussi'', ''Oekussi'', ''Oekusi'', ''Okusi'', ''Oé-Cusse'', trước đây là ''Oecussi-Ambeno'') là một [[Tỉnh của Timor-Leste|Tỉnh]] của [[Đông Timor]]. Tỉnh nằm tách khỏi phần cóncòn lại của Đông Timor và về mặt địa lý thuộc về miền tây của đảo [[Timor]], tách biệt với Đông Timor qua [[Tây Timor]], là một phần của tỉnh [[Đông Nusa Tenggara]] thuộc [[Indonesia]], và bao quanh Oecusse tất cả mọi hướng ngoại trừ phía bắc, nơi quận giáp với [[biển Savu]]. Thủ phủ của quận là [[Pante Macassar]], cũng được gọi là ''Ocussi Town'', trước đây, trong thời [[Timor thuộc Bồ Đào Nha]] là ''Vila Taveiro''.
 
== Địa lý ==
Dòng 70:
Oecusse và [[Ambeno]] là tên gọi của hai vương quốc trước đây, trong đó Ambeno đã tồn tại từ trước thời thuộc địa.
 
Oecusse là nơi đầu tiên trên đảo [[Timor]] mà Đế quốc Bồ Đào Nha thiết lập thuộc địa, và vì thế thường được coi là nơi bắt nguồn của Đông Timor. Năm [[1556]], một nhóm thấy tu dòng Đô-mi-ních bắt đầu công việc truyền đạo ở vùng bờ biển phía bắc của Timor. Năm 1641 họ đã đến làng [[Lifau]], 5&nbsp;km vrrfvề phía tây so với [[Pante Macassar]] hiện nay, tại đây họ đã làm lễ rửa tội cho gia đình hoàng gia vương quốc [[Ambeno]]. Một điểm định cư cố định của người Bồ Đào Nha xuất hiện vào thập kỷ 1650 do những người nhập cư từ [[Larantuka]] trên đảo [[Flores]]. [[Người Âu-Á (lai)|Người lai Âu-Á]] tại Lifau trở thành [[Topasses]]. Sau năm 1664 họ được các sĩ quan thuộc các gia đình [[Hornay]] và [[Da Costa]] cai quản, và hiện diện trên khắp Timor.<ref>Hans Hägerdal, 'Rebellions or factionalism? Timorese forms of resistance in an early colonial context, 1650-1769', ''Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde'' 163:1 2007, pp. 10-14.</ref> Năm 1702, Lifau trở thành thủ phủ của thuộc địa vì là nơi đầu tiên nhận được chỉ đạo từ [[Lisboa|Lisbon]]. Các thời kỳ sau thường xuyên xảy ra xung đột giữa chính quyền và các nhóm Topasses có tư tưởng độc lập, họ có thành trì tại [[Tulicão]] ở phía tây của Lifau, và [[Animata]] trong vùng nội địa. Dưới sự lãnh đạo của [[Gaspar da Costa]] họ tấn công bốt quân sự của Hà Lan tại [[Kupang]] ivào nămn 1749 nhưng đã bị thua trận, và sau đó họ chuyển nơi ẩn náu đến [[Pante Macassar]] (Oecusse) vào năm 1759 dưới sức ép của quân đội Hà Lan. Thủ phủ của thuộc địa phái chuyển từ Lifau tới [[Dili]] năm 1769, bởi các vụ tấn công thường xuyên của lãnh đạo Topass [[Francisco Hornay III]]. Hầu hết [[Tây Timor]] rơ vào tay Đế quốc Hà Lan, thế lực vốn đã xâm chiếm cả Indonesia ngày nay. Lãnh đạo Âu-Á của Oecusse đã lên cương vị là vua Timor, và các thành viên của các hoàng tộc Hornay và Da Costa [[Liurai]] (vua) lên trị vì cho đến thời hiện đại. Họ kết hôn với những người trung thành Ambeno. Vào thập kỷ 1780 có một sự hòa giải được giàn xếp giữa họ và chính quyền tại Dili, và từ đó họ ủng hộ chính quyền Bồ Đào Nha.<ref>C.R. Boxer, ''The Topasses of Timor''. Amsterdam: Indisch Instituut te Amsterdam 1947.</ref>
 
Năm 1859, với [[Hiệp ước Lisbon (1859)|Hiệp ước Lisbon]], trong đó [[Bồ Đào Nha]] và [[Hà Lan]] chia đôi hòn đảo. [[Tây Timor]] trở thành thuộc địa của Hà Lan, với trị sở đặt tại [[Kupang]], và [[Đông Timor]] trở thành thuộc địa của Bồ Đào Nha, trị sở đặt tại Dili. Điều này khiến Oecusse là một lãnh thổ bị tách rời và bị các lãnh thổ của Hà Lan bao quanh. Năm 1912 Liurai của Ambeno, [[João da Cruz]], phát động khởi nghĩa chống lại Bồ Đào Nha. Cuộc khởi nghĩa bị dập tắt và vương quốc Ambeno bị diệt vong. Liurai của Oecusse trở nên chiếm ưu thế trên toàn bộ Oecusse.<ref>R. Pelissier, ''Timor en guerre: Le crocodile et les portugais (1847-1913)''. Orgeval 1996, pp. 274-277, 299-301.</ref> Biên giới trên bộ cuối cùng được hoàn thiện tại [[Den Haag|La Hay]] năm 1916.