Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Phong trào Nghĩa Hòa Đoàn”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
|||
Dòng 32:
| casualties1=1.003 binh lính<ref name="autogenerated1965">Singer, Joel David, The Wages of War. 1816–1965 (1972)</ref>
| casualties2=2.000 quân Thanh<ref name="autogenerated1965"/>,<br /> không rõ tổn thất Nghĩa Hòa Đoàn
| casualties3=32.000 giáo dân Trung Quốc, 200 nhà truyền giáo bị Nghĩa Hòa Đoàn
}}
'''Phong trào Nghĩa Hòa Đoàn''' hay còn gọi là '''Khởi nghĩa Nghĩa Hòa Đoàn''' ([[chữ Hán]]: 義和團運動; [[chữ Hán giản thể|giản thể]]: 义和团运动; [[bính âm Hán ngữ|bính âm]]: ''Yìhétuán Yùndòng''; có nghĩa nôm na: "phong trào xã hội công bằng và hòa hợp") là một phong trào bạo lực tại Trung Quốc (tháng 11 năm [[1899]] đến [[7 tháng 9]] năm [[1901]]) do [[Nghĩa Hòa Đoàn]] khởi xướng, chống lại sự ảnh hưởng của thế lực nước ngoài trong các lĩnh vực [[ngoại thương|giao thương]], [[chính trị]], [[văn hóa]], [[công nghệ]] và bài [[Kitô giáo]], trong bối cảnh hạn hán khắc nghiệt và kinh tế suy sụp. Cuộc nổi dậy xảy ra tại Trung Quốc trong suốt những năm cuối của triều đại [[Nhà Thanh|Mãn Thanh]]. Các thành viên Nghĩa Hòa Đoàn gieo rắc lòng căm thù đối với những [[thương gia|thương nhân]] nước ngoài và các vị cố đạo truyền giáo và kêu gọi mọi người thanh toán những nhóm người này<ref name="ReferenceA">''Văn minh Nhân loại - Những bước ngoặt lịch sử'', Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin, trang 282</ref>. Sự thù hận này có nguồn gốc từ cuộc [[Chiến tranh Nha phiến]] và sự xâm nhập kinh tế của người nước ngoài, cùng với chính sách truyền đạo mà chính quyền nhà Thanh bất lực không ngăn cản được.
Dòng 42:
==Sự hình thành tổ chức Nghĩa Hòa Đoàn==
'''Nghĩa Hòa Đoàn''' là một tổ chức tôn giáo thần bí và đồng thời là một tổ chức chính trị đã lãnh đạo phong trào Nghĩa Hòa Đoàn do Chu Hồng Đăng lãnh đạo<ref>http://vietnamese.cri.cn/561/2010/03/29/1s138548.htm</ref>. Có thuyết cho rằng tổ chức này liên quan tới [[Bạch Liên giáo]]. Lực lượng nòng cốt của Nghĩa Hòa Đoàn bao gồm nhiều người giỏi võ nghệ. Do đó, Nghĩa Hòa Đoàn còn bị những người không ưa nó gọi bằng cái tên "quyền phỉ". Khẩu hiệu hành động của tổ chức này là "phù Thanh diệt Dương" nghĩa là "ủng hộ Thanh triều, tiêu diệt người Tây".
Hành động của Nghĩa Hoà đoàn và những người dân ủng hộ tuy rằng mê tín, nhưng động cơ thì không thể mạt sát. Đó là sự phản kháng tự phát của nhân dân trước mối họa đất nước bị xâm chiếm, bị ngoại bang giày xéo trong khi triều đình thì hủ bại và bạc nhược.
Sách giáo khoa trung học cơ sở của [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]] gọi Nghĩa Hòa Đoàn là phong trào chống ngoại xâm của những người yêu nước. Tuy nhiên, có không ít người mà chủ yếu là người phương Tây thì lên án Nghĩa Hòa Đoàn và quy kết tổ chức này đã gây ra sự thảm sát hàng chục ngàn người mà phần lớn là người phương Tây.
| |||