Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nader Shah”

'''Nāder Shāh Afshār''' (hoặc '''Nadir Shah''') (tháng 11 năm 1688 hoặc [[6 tháng 8]] năm [[1698]] – [[19 tháng 6]] năm [[1747]]) là vịlàm vua [[Đế quốc Ba Tư|Ba Tư]] trị vì từ năm 1736 tới 1747. Nader Shah chính là ngườivị hoàng đế đã sáng lập ra [[nhà Afsharid]].

Shah [[Tahmasp II]] (1722 -31 1731) xứvua [[Iran|Ba Tư]] trong triều đại của mình, được giúp đỡ rất nhiều bởi một vị thủ lĩnh bộ tộc Afshar là Nader Kuli. Năm 1732, Nader truất phế Tahmasp II màvà đưa đứa con nhỏ của ông này lên ngôi ([[Abbas III]]). Vào năm 1736, ôngNader lật đổ Abbas III rồi xưng quốclàm vương.[[shah]] Từ(quốc đóvương), [[nhà Safavid]] trị vì Ba Tư trong 200 năm đã chấm dứt, Nader lập ra nhà Afsharid. Năm [[1740]], cảcựu vương nhà Safavid Tahmasp II lẫn Abbas III đều bị giết chết bởi [[Reza-qoli Mirza]], con trai trưởng của Nader Shah.

Trong vòng 11 năm trị vì của mình, ông đã gây ra nhiều chiến dịch quân sự lớn và lấy thêm đất đai cho Ba Tư. Ông chinh phạt [[Afghanistan]] và [[Ấn Độ]], chiếm [[Kabul]], [[Lahore]] và [[Peshawar]] rồi cướp phá [[Delhi]]. Nader lúc bấy giờ kể như đang cai trị Ấn Độ ở mạn Bắc và Tây [[sông Ấn|sông Indus]]. Cũng dưới triều ông, [[đế quốc Afsharid]] lên tới cực điểm rộng lớn (3.32 triệu km²). Nader Shah cũng được biết như một nhà cai trị tàn bạo. Sau các cuộc chiến, Nader Shah cướp được nhiều chiến lợi phẩm trong đó có ''"viên ngọc quý Koh-i-noor"'' hay ''"ngai vàng Peacok"'' kết bằng 20.000 viên ngọc chạm các loại.

Là một thiên tài chiến sự, quốc vương Nader Shah được mệnh danh là "''[[Napoléon Bonaparte|Napoléon]] của Ba Tư"''<ref>Axworthy p.xvii</ref> hay ''[[Alexandros Đại đế|"Alexandros]] thứ nhì"''. Nader coi [[Thành Cát Tư Hãn]] và [[Timur Lenk|Timur]], những nhà chinh phạt vĩ đại của [[châu Á]] là thần tượng. Ông cũng được mệnh danh là ''nhà chinh phạt vĩ đại cuối cùng của châu Á''. Sự thành công quân sự của Nader là nhờ ông dùng một đội kỵ binh nhẹ dễ di chuyển. Mặc dù là một vị chỉ huy tài ba, Nader không phải một nhà chính trị. Ông không phát triển được [[quân chủ chuyên chế|đế chế]] của mình. Năm 1747, ông bị một người trong quân đội ông giết, sự kiện này đã đưa đếnhà quốc Ba TưAfsharid của ông tới chỗ sụp đổ. Đế quốc Ba Tư rơi vào tay [[Karim Khan]] - shah sáng lập [[nhà Zand]] vào năm 1760.

{{Vua nhà Afshar}}{{Vua Ba Tư}}{{Các chủ đề|Lịch sử|Iran}}