Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nhật đảo chính Pháp tại Đông Dương”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
|||
Dòng 22:
}}
{{Chiến dịch Đông Nam Á}}
'''Chiến dịch Đông Dương thuộc Pháp năm 1945''', còn gọi là ''Chiến dịch Đông Dương thuộc Pháp lần hai'' hay ''Nhật đảo chính pháp'', là [[chiến dịch quân sự]] của [[Đế quốc Nhật Bản|Đế quốc Nhật]] trên toàn [[Liên bang Đông Dương|Đông Dương]] nhằm chiếm ảnh hưởng của Pháp tại Đông Dương.▼
{{Chiến tranh trên bán đảo Đông Dương}}
{{Chiến tranh có hỗ trợ từ Việt Nam}}
▲'''Chiến dịch Đông Dương thuộc Pháp năm 1945''', còn gọi là '''Chiến dịch Đông Dương thuộc Pháp lần hai''' hay '''Nhật đảo chính pháp''', là [[chiến dịch quân sự]] của [[Đế quốc Nhật Bản|Đế quốc Nhật]] trên toàn [[Liên bang Đông Dương|Đông Dương]] nhằm chiếm ảnh hưởng của [[Pháp]] tại Đông Dương.
== Bối cảnh ==
Ngay từ năm [[1940]], [[Pháp]] đã có những động thái khiến [[Đế quốc Nhật Bản]] từng bước trở thành người kiểm soát [[Bán đảo Đông Dương|Đông Dương]]. Trong Hiệp ước Tokyo 1940, [[Pháp]] chấp nhận hầu hết các yêu cầu của [[Nhật Bản|Nhật]], trong đó có các điều khoản liên quan đến việc nền kinh tế Đông Dương phải phục vụ Nhật tấn công [[Hoa Nam|miền Nam Trung Quốc]]. Ngày 25
▲Ngay từ năm [[1940]], [[Pháp]] đã có những động thái khiến [[Đế quốc Nhật Bản]] từng bước trở thành người kiểm soát [[Bán đảo Đông Dương|Đông Dương]]. Trong Hiệp ước Tokyo 1940, [[Pháp]] chấp nhận hầu hết các yêu cầu của [[Nhật Bản|Nhật]], trong đó có các điều khoản liên quan đến việc nền kinh tế Đông Dương phải phục vụ Nhật tấn công [[Hoa Nam|miền Nam Trung Quốc]]. Ngày 25/9/1940, dù được trang bị hùng hậu nhưng Pháp vẫn bất lực khi Nhật tấn công biên giới Việt - Trung. Pháp tiếp tục phải nhượng bộ Nhật. Hiệp ước Tokyo 1941, quy định Nhật được hưởng những ưu đãi đặc biệt tại Đông Dương. Theo đó, Nhật được sử dụng mọi [[Vận tải|phương tiện giao thông]], kiểm soát hệ thống [[Đường ray|đường sắt]], [[Tàu thủy|tàu biển]] tại các [[cảng]] ở [[Bán đảo Đông Dương|Đông Dương]] với trọng tải 200.000 tấn. Từ năm 1940 đến 1945, chính quyền thực dân Pháp phải đóng cho Nhật Bản một số tiền là 723.786.000 đồng. Ngoài ra, Nhật Bản cũng yêu cầu chính quyền Pháp phải để 50% giá trị nhập khẩu và 15% giá trị xuất khẩu của Đông Dương cho các công ty thương mại của Nhật. Chính vì vậy, hầu hết các mặt hàng xuất khẩu của Đông Dương trong năm 1942–1943 như [[Than đá|than]], [[kẽm]], [[cao su]], [[xi măng]] đều được xuất sang Nhật. Tính đến năm 1941, các ngành khai khoáng chính ở Đông Dương như: [[mangan]], [[sắt]], [[Phosphat|phốt-phát]], [[Crom|quặng crôm]],... Tư bản Nhật chiếm gần 50% số vốn đầu tư của các công ty nước ngoài. Về quân sự, Pháp phải có trách nhiệm hỗ trợ Nhật khi Nhật tham chiến. Về chính trị, Nhật từng bước làm giảm ảnh hưởng chính trị của Pháp và các phe nhóm thân Pháp.
== Đế quốc Nhật Bản đảo chính Pháp tại Đông Dương ==
▲16h ngày 9/3/1945, đại diện Nhật tới [[Phủ Toàn quyền Đông Dương|Phủ Toàn quyền của Pháp ở Sài Gòn]] thảo luận và chuẩn bị văn kiện về việc Pháp cung cấp gạo cho Nhật trong năm 1945. Tới 18h cùng ngày, đại diện Nhật trao tối hậu thư đòi chính quyền Pháp phải trao toàn bộ quyền kiểm soát Đông Dương cho Nhật và Pháp phải trả lời trước 21h cùng ngày. Tới 21h20', Pháp chưa trả lời, Nhật tiến hành tấn công Pháp. Phía Pháp không có bất kỳ sự kháng cự nào, quân Nhật nhanh chóng chiếm được [[Phủ Toàn quyền Đông Dương|Phủ Toàn quyền]], giam giữ [[Toàn quyền Đông Dương]] và hầu hết các quan chức cao cấp của [[Đế quốc thực dân Pháp|thực dân Pháp]]. Đến chiều ngày 10/3, quân Pháp đầu hàng, [[Đế quốc Nhật Bản|phát xít Nhật]] làm chủ các vùng đô thị lớn như [[Hà Nội]], [[Hải Phòng]], [[Thừa Thiên - Huế|Huế]], [[Thành phố Hồ Chí Minh|Sài Gòn]] và nhiều [[Tỉnh lỵ (Việt Nam)|tỉnh lỵ]],… Những đơn vị quân Pháp còn cố thủ ở [[Cà Mau]], [[Tonlé Sap|Biển Hồ (Campuchia)]], một số vùng ở Bắc Đông Dương cũng lần lượt bị thất thủ, chỉ còn một số tàn quân chạy qua biên giới Việt–Trung. Với sự kiện này, lực lượng quân sự Pháp hoàn toàn tan rã, bộ máy thống trị của [[Đế quốc thực dân Pháp|thực dân Pháp]] đầu hàng, bị cầm tù hoặc đan tâm làm tay sai cho [[Đế quốc Nhật Bản|phát xít Nhật]]. Trên thực tế, toàn bộ Đông Dương đã trở thành thuộc địa của phát xít Nhật.
== Kết quả ==
* Ngày 9
* Xóa bỏ sự cai trị của [[Chính phủ Vichy|Chính phủ Vichy Pháp]] tại [[Liên bang Đông Dương|Đông Dương]].
* Trên cơ sở [[Liên bang Đông Dương|Đông Dương thuộc Pháp]], chế độ bảo hộ của Pháp bị xóa bỏ, hình thành 3 quốc gia độc lập trên danh nghĩa<ref name="khoals"/>:
*# Thành lập [[Đế quốc Việt Nam]].
*# Tái lập [[Campuchia|Vương quốc Campuchia]].
*# Tái lập [[Vương quốc Lào]].
* Các lực lượng chính trị của người Việt tại Việt Nam bước vào thời kỳ công khai đấu tranh với nhau, trong đó [[Việt Minh]] là lực lượng đông đảo nhất, có ảnh hưởng nhất và được nhiều sự ủng hộ của nhân dân nhất.<ref name="khoals"/>
== Xem thêm ==
Hàng 49 ⟶ 46:
== Tham khảo ==
== Chú thích ==
Hàng 55 ⟶ 52:
==Liên kết ngoài==
* Loạt bài "
{{Các chủ đề|Chiến tranh thế giới thứ hai|Nhật Bản|Pháp|Đông Dương thuộc Pháp}}
{{WPCTTG2}}
|