Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cục Công viên Quốc gia Hoa Kỳ”

'''Cục Công viên Quốc gia''', cũng gọi là '''Sở Công viên''' hay '''Sở Lâm viên'''<ref>[http://www.nguoi-viet.com/hoa-ky/cong-vien-duoc-tweet-tro-lai/ "Sở Công Viên Mỹ được tweet trở lại sau lệnh cấm"]</ref> ([[tiếng Anh]]: ''National Park Service'' hay viết tắctắt là '''NPS''') là một cơ quan liên bang Hoa Kỳ đặtđặc trách việc quản lý tất cả các công viên quốc gia, nhiều tượng đài quốc gia, và các tài sản lịch sử khác.<ref>{{chú thích web|url=http://www.nps.gov/legacy/nomenclature.html|title=Designation of National Park System Units|publisher=National Park Service|accessdate = ngày 5 tháng 4 năm 2008}}</ref> Nó được [[Quốc hội Hoa Kỳ]] thành lập ngày 25 tháng 8 năm 1916 qua Đạo luật Tổ chức Cục Công viên Quốc gia.<ref>{{chú thích web|url=http://www.nps.gov/legacy/organic-act.htm|title=The National Park Service Organic Act|publisher=National Park Service|accessdate = ngày 5 tháng 4 năm 2008}}</ref>

ĐâuĐây là một cơ quan phụ thuộc của [[Bộ Nội vụ Hoa Kỳ]], một bộ hành pháp liên bang do [[Bộ trưởng Nội vụ Hoa Kỳ]] lãnh đạo. Bộ trưởng được [[Tổng thống Hoa Kỳ]] đề cử nhữngnhưng phải được [[Thượng viện Hoa Kỳ]] biểu quyết xác nhận. Đa số công việc quản lý trực tiếp Cục Công viên Quốc gia được Bộ trưởng Nội vụ giao cho Giám đốc Cục Công viên Quốc gia và người này cũng phải được [[Thượng viện Hoa Kỳ]] biểu quyết xác nhận.

Ban đầu các công viên quốc gia và tượng đài quốc gia tại Hoa Kỳ được quản lý riêng rẻ dưới sự trợ giúp của [[Bộ Nội vụ Hoa Kỳ]]. Phong trào yêu gọi thành lập một cơ quan độc lập để trông coi các vùng đất liên bang này được nhà hoạt động bảo tồn thiên nhiên kiêm trùm thương mại [[Stephen Mather]] cũng như [[J. Horace McFarland]] dẫn đầu. Với sự giúp đỡ của nhà báo [[Robert Sterling Yard]], Mather mở một cuộc vận động rình rang với Bộ Nội vụ Hoa Kỳ. Họ viết vô số bài viết ca ngợi chất lượng quang cảnh của những công viên và sự khả dĩ của chúng đối với lợi ích giải trí, cảm hứng và giáo dục.<ref>Sutter, ptr. 102</ref> Chiến dịch này đạt được kết quả là việc thành lập một Cục Công viên Quốc gia. Ngày 15 tháng 8 năm 1916, [[Tổng thống Hoa Kỳ]] [[Woodrow Wilson]] ký một đạo luật thành lập 1một cơ quan "để bảo tồn cảnh quang, vật thể lịch sử và tự nhiên và [[loài hoang dã|đời sống hoang dã]] nằm bên trong..."<ref>Sutter, ptr. 104</ref> Mather trở thành giám đốc đầu tiên của Cục Công viên Quốc gia mới thành lập.<ref>Albright, Horace M. as told to Robert Cahn; ''The Birth of the National Park Service; The Founding Years, 1913-33''; Howe Brothers, Salt Lake City, Utah; 1985.</ref>

Ngày 3 tháng 3 năm 1933, Tổng thống [[Herbert Hoover|Herbert C. Hoover]] ký Đạo luật Tái tổ chức 1933. Đạo luật cho phép tổng thống tái tổ chức [[quyền hành pháp|ngành hành pháp]] của [[chính phủ liên bang Hoa Kỳ|chính phủ Hoa Kỳ]]. Cho đến cuối mùa hè năm đó tân tổng thống [[Franklin D. Roosevelt]] mới sử dụng quyền lực này. Phó giám đốc [[Horace M. Albright]] đề nghị với Tổng thống Roosevelt rằng những địa danh lịch sử từ [[Nội chiến Hoa Kỳ]] nên để cho Cục Công viên Quốc quản lý hơn là [[Bộ Chiến tranh Hoa Kỳ]]. Tổng thống Roosevelt đồng ý và chỉ thị bằng các lệnh hành pháp để thực hiện việc này. Hai lệnh hành pháp không chỉ thuyên chuyển tất cả những địa danh lịch sử của Bộ Chiến tranh sang cho Cục Công viên Quốc gia mà còn có các tượng đài quốc gia do [[Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ]] quản lý và những công viên bên trong và xung quanh thủ đô [[Washington, D.C.|Washington D.C.]] vốn được một văn phòng độc lập điều hành trước đó.<ref name="Shaping">The National Parks: Shaping the System; National Park Service, Dept of the Interior; 1991; pgtr 24</ref>

Năm 1966, khi Cục Công viên tròn 50 tuổi, công việc được tập trung nhắm đến là: chuyển từ bảo tồn quang cảnh tuyệt với và vĩ đại với những nét tự nhiên độc đáo của chúng sang việc tạo cơ hội thuận tiện cho công chúng có thể dễ dàng đến được các công viên (thí dụ mở đường và xây lối vào các khu rừng công viên). Giám đốc [[George B. Hartzog, Jr.|George Hartzog]] bắt đầu tiến hành thành lập [[Bờ hồ Quốc gia Hoa Kỳ|các bờ hồ quốc gia]] vàsau rồiđó đến các [[Khu giải trí Quốc gia Hoa Kỳ]]. Đến cuối thế kỷ 20, vô số [[Các khu Di sản Quốc gia Hoa Kỳ]] trải rộng khắp đất nước, bảo tồn những công viên địa phương cho người dân địa phương.<ref>National Park Service Almanac; Rocky Mountain Region, Public Affair; 2007</ref>

''Hệ thống Công viên Quốc gia'' là thuật ngữ diễn tả tập hợp tất cả các đơn vị được Cục Công viên Quốc gia Hoa Kỳ quản lý. Tên gọi hay từ chỉ định một đơn vị không cần phải có thuật từ ''park'' (công viên); thật vậy, đa số không có thuật từ này. Hệ thống bao gồm khoảng 84,4 triệu [[mẫu Anh]] (338.000&nbsp;km²) trong đó hơn 4,3 triệu mẫu Anh (17.000&nbsp;km²) thuộc sở hữu tư nhân. Đơn vị lớn nhất là [[Khu bảo tồn và Công viên Quốc gia Wrangell-St. Elias]] ở tiểu bang Alaska. Với 13.200.000&nbsp;mẫu Anh (53.000&nbsp;km²), nó chiếm trên 16 phần trăm% toàn hệ thống. Đơn vị nhỏ nhất trong hệ thống là [[Đài tưởng niệm Quốc gia Thaddeus Kosciuszko]] ở tiểu bang [[Pennsylvania]], chỉ chiếm 0,02&nbsp;mẫu Anh (80&nbsp;m²).

''Hệ thống'' Công viên Quốc gia Hoa Kỳ (NPS) gồm có tất cả những tài sản được Cục Công viên Quốc gia Hoa Kỳ quản lý. Toàn bộ hệ thống được xem là một kho tàng quốc gia của [[Hoa Kỳ]]. Một số các đài tưởng niệm và công viên quốc gia nổi tiếng hơn thì đôi khi được ví như "châu báu đế vương".<ref>Lee, Ronald F.; Family Tree of the National Park System; Eastern National Parks, Philadelphia, Pennsylvania, 1972; pgtr 9-12</ref>

Ngoài việc quản lý những đơn vị và các tài sản khác, Cục Công viên Quốc gia Hoa Kỳ cũng cung cấp hỗ trợ tài trợ và kỹ thuật cho một số "khu vực liên kết" mà Quốc hội cho phép. Khu vực liên kết lớn nhất là [[Khu bảo tồn Quốc gia Rừng thông New Jersey]] với 1.164.025&nbsp;mẫu Anh (4711&nbsp;km²). Khu nhỏ nhất là [[Đài tưởng niệm Quốc gia Benjamin Franklin]] với ít nhất 0.,01 mẫu Anh.

Nhiều công viên thu lệ phí vào cổng từ 3 đến 25 [[đô la Mỹ|US$]]3 đến $25 mỗi tuần. Du khách có thể mua vé tham quan liên-cơ quan liên bang trọn năm, được biết đến với cái tên là "America the Beautiful – National Parks and Federal Recreational Lands Pass" (tạm dịch là ''vé thông hành tham quan tất cả khu giải trí liên bang, công viên quốc gia - nước Mỹ xinh đẹp''), cho phép vào cửa vô giới hạn tại những khu vực thu phí liên bang ([[Cục Kiểm lâm Hoa Kỳ]], Cục Công viên Quốc gia Hoa Kỳ, [[Cục Hoang dã và Cá Hoa Kỳ]], [[Cục Quản lý Đất Hoa Kỳ]], và [[Cục Quản lý Nguồn nước Hoa Kỳ]]) với giá $80 một năm. Vé thông hành này chỉ áp dụng vào cổng mà thôi. Những lệ phí khác như cắm trại, vào khu vực phía sau miền quê vẫn phải trả thêm. Các công dân Mỹ trên 62 tuổi có thể mua mẫu vé tương tự với giá giảm là $10, và công dân tàn tật có thể nhận được vé miễn phí.<ref>http[https://www.nps.gov/fees_passesplanyourvisit/passes.htm| America the Beautiful –Passes, The National Parks and Federal Recreational Lands Pass Series]</ref>

[[Tập tin:Grand Canyon South Rim Sunset.jpeg|nhỏ|vànhVành đai phía nam thung lũng trong [[Công viên Quốc gia Grand Canyon]].]]

[[Vườn quốc gia Yellowstone|Công viên Quốc gia Yellowstone]] là công viên quốc gia đầu tiên trên thế giới. Năm 1872, không có chính quyền tiểu bang nào quản lý nó, vì vậy [[chính phủ liên bang Hoa Kỳ]] nhận quyền kiểm soát trực tiếp. [[Vườn quốc gia Yosemite|Công viên Quốc gia Yosemite]] khởi đầu là một công viên tiểu bang; khu vực đất của công viên được chính phủ liên bang trao tặng cho tiểu bang [[California]] năm 1864 để cùng nhau bảo tồn. Yosemite sau đó được giao trở về liên bang quản lý.

'''[[Các khu vực biển được bảo vệ (Hoa Kỳ)]]''' (''Marine Protected Areas'' hay viết tắc là '''MPAs''') tại Hoa Kỳ bắt đầu bằng Lệnh hành pháp 13158 vào tháng 5 năm 2000 khi MPAs chính thức được thành lập lần đầu tiên.<ref name="FR75100">Federal Register, Vol. 75, No. 100; TuesdayThứ Ba, ngày 25 tháng 5 năm 2010; pg 29317</ref> Danh sách ban đầu của "các khu vực biển được bảo vệ" ra mắt vào năm 2010, gồm có những khu vực đã được thành lập dưới các đạo luật khác. Cục Công viên Quốc gia Hoa Kỳ có 19 đơn vị công viên được ấn định là '''MPAs'''.<ref name="FR75100"/> Những khu vực này là:

== GhiChú thích chú==