Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tiếng Lahnda”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
nKhông có tóm lược sửa đổi
n replaced: ) → ) using AWB
Dòng 1:
{{Thông tin ngôn ngữ|name=Tiếng Lahnda|region=Tây [[Punjab]]|ethnicity=|speakers=|familycolor=Indo-European|fam2=[[Ngữ tộc Ấn-Iran|Ấn-Iran]]|fam3=[[Ngữ chi Ấn-Arya|Ấn-Arya]]|fam4=Tây Bắc <ref>[http://homepages.fh-giessen.de/kausen/klassifikationen/Indogermanisch.doc Ernst Kausen, 2006. ''Die Klassifikation der indogermanischen Sprachen''] ([[Microsoft Word]], 133 KB)</ref>|fam5=[[nhóm ngôn ngữ Punjab|Punjab]]|stand1=[[Tiếng Saraiki|Saraiki]]|stand2=[[Tiếng Hindko|Hindko]]|stand3=[[Tiếng Pahar|Pahar-Potowar]]|script=[[chữ Ba Tư-Ả Rập]]<br><small>([[bảng chữ cái Shahmukhi]])</small>|iso1=|iso2=lah|iso3=lah|lc1=hnd|ld1=[[Tiếng Hindko|Nam Hindko]]|lc2=hno|ld2=[[Kagani|Bắc Hindko]] (Kagani)|lc3=jat|ld3=Inku|lc4=phr|ld4=Pahar-Potowar ([[tiếng Pothohar|Pothohar]])|lc6=skr|ld6=[[Tiếng Saraiki|Saraiki]]|lc7=xhe|ld7=[[Tiếng Khetrani|Khetrani]]|map=|glotto=lahn1241|glottorefname=Lahnda}}
'''Tiếng Lahnda''' ({{IPAc-en|ˈ|l|ɑː|n|d|ə}})<ref>{{OED|Lahnda}}</ref> hay còn gọi là '''Lahndi''' hoặc '''Tây Punjab''' ({{IPAc-en|p|ʌ|n|dʒ|ˈ|ɑː|b|i
}}), là một [[Ngữ chi Ấn-Arya|ngôn ngữ Ấn-Aryan]] Tây Bắc nói ở [[Punjab (Pakistan)|Punjab, Pakistan]] và một số nơi ở [[Azad Kashmir]] và [[Khyber Pakhtunkhwa]] lân cận.<ref>Defined as a "macrolanguage" in {{Harvard citation text|Simons|Fennig|2017}} and as a "series of dialects" in {{Harvard citation text|Masica|1991|pp=17–18}}. For the difficulties in assigning the labels "language" and "dialect", see {{Harvard citation text|Shackle|1979}} for Punjabi and {{Harvard citation text|Masica|1991|pp=23–27}} for [[Ngữ chi Ấn-Arya|Indo-Aryan]] generally.</ref> Những thuật ngữ này là [[ngoại danh]] và không được sử dụng bởi chính người nói.{{Sfn|Masica|1991|p=17–18}} Các phương ngữ của Lahnda là [[tiếng Saraiki]], [[tiếng Hindko]] và [[tiếng Pothohar]].{{Sfn|Shackle|1979|p=198}} Tính hợp lệ của Lahnda như một [[Mối quan hệ di truyền (ngôn ngữ học)|nhóm di truyền]] là chưa được xác lập.{{Sfn|Masica|1991|p=18}}
 
== Tên gọi ==
''Lahnda'' có nghĩa là "phương tây" trong tiếng Punjab. Nó được đặt ra bởi [[William St. Clair Tonomall]] (dưới dạng ''Lahindā'') có lẽ vào khoảng năm 1890 và sau đó được một số nhà ngôn ngữ học - đặc biệt là [[George Abraham Grierson]] - đặt cho một nhóm phương ngữ không có tên địa phương chung.<ref>{{Chú thích tạp chí|last=Grierson|first=George A.|year=1930|title=Lahndā and Lahndī|journal=Bulletin of the School of Oriental and African Studies|volume=5|issue=4|pages=883–887|doi=10.1017/S0041977X00090571}}</ref>{{Rp|883}} Thuật ngữ này chỉ lan truyền trong số các nhà ngôn ngữ học.{{Sfn|Masica|1991|p=18}}
 
== Phương ngữ ==
Dưới đây là danh sách các phương ngữ của Lahnda:{{Sfn|Simons|Fennig|2017}}
 
* [[Tiếng Hindko|Hindko]]
Dòng 15:
* [[Tiếng Khetrani]]
* [[Tiếng Pothohar]]: 4 triệu
* [[Tiếng Saraiki]]: 20 triệu
 
[[Ethnologue]] cũng đưa một nhóm phương ngữ mà họ gán vào "Tây Punjab" ([[ISO 639-3|mã ISO 639-3]]:''pnb'') - [[phương ngữ Majhi]] dạng chuyển tiếp giữa Lahnda và [[Phương ngữ tiếng Punjab|Đông Punjab]]; kết quả là, tiếng Lahnda được nói bởi 62 triệu người.{{Sfn|Lewis|Simons|Fennig|2016b}}
 
Gần đây, Saraiki và Hindko đang được đào luyện như ngôn ngữ văn học.<ref name="Shackle 2010">{{Chú thích sách|title=Concise Encyclopedia of Languages of the World|last=Shackle|first=Christopher|publisher=Elsevier|year=2010|isbn=9780080877754|editor-last=Brown|editor-first=Keith|location=Oxford|page=635|chapter=Lahnda|author-link=Christopher Shackle|editor-last2=Ogilvie|editor-first2=Sarah}}</ref> Sự phát triển của văn học Saraiki tiêu chuẩn bắt đầu từ những năm 1960.{{Sfn|Rahman|1997|p=838}}{{Sfn|Shackle|1977}} Tổng điều tra dân số quốc gia Pakistan đã thống kê số người nói tiếng Saraiki và Hindko từ năm 1981.{{Sfn|Javaid|2004|p=46}}
 
[[Tiếng Sindhi]], tiếng Lahnda, [[tiếng Punjab]] và [[tiếng Tây Pahar]] tạo thành một [[Dãy phương ngữ|cụm phương ngữ]] không có ranh giới rõ ràng. ''[[Ethnologue]]'' phân loại các phương ngữ phương Tây của tiếng Punjab là Lahnda, do đó, 'ranh giới ngôn ngữ' (isogloss) Lahnda-Punjab cũng gần đúng với biên giới Ấn Độ-Pakistan.
 
== Tham khảo ==
Dòng 28:
== Tài liệu ==
 
* {{Chú thích tạp chí|last=Javaid|first=Umbreen|year=2004|title=Saraiki political movement: its impact in south Punjab|url=http://pu.edu.pk/images/journal/english/Online_contents/Vol.%20XL%20No.2%20JRH%20July%202004.pdf|journal=Journal of Research (Humanities)|location=Lahore|publisher=Department of English Language & Literature, University of the Punjab|volume=40|issue=2|pages=45–55|ref=harv}} {{Chú thích tạp chí|last=Javaid|first=Umbreen|year=2004|title=Saraiki political movement: its impact in south Punjab|url=http://pu.edu.pk/images/journal/english/Online_contents/Vol.%20XL%20No.2%20JRH%20July%202004.pdf|journal=Journal of Research (Humanities)|location=Lahore|publisher=Department of English Language & Literature, University of the Punjab|volume=40|issue=2|pages=45–55|ref=harv}} {{Chú thích tạp chí|last=Javaid|first=Umbreen|year=2004|title=Saraiki political movement: its impact in south Punjab|url=http://pu.edu.pk/images/journal/english/Online_contents/Vol.%20XL%20No.2%20JRH%20July%202004.pdf|journal=Journal of Research (Humanities)|location=Lahore|publisher=Department of English Language & Literature, University of the Punjab|volume=40|issue=2|pages=45–55|ref=harv}} {{Chú thích tạp chí|last=Javaid|first=Umbreen|year=2004|title=Saraiki political movement: its impact in south Punjab|url=http://pu.edu.pk/images/journal/english/Online_contents/Vol.%20XL%20No.2%20JRH%20July%202004.pdf|journal=Journal of Research (Humanities)|location=Lahore|publisher=Department of English Language & Literature, University of the Punjab|volume=40|issue=2|pages=45–55|ref=harv}} (Bản PDF này chứa nhiều bài viết từ cùng một vấn đề. )
* {{Chú thích web|url=http://www.ethnologue.com/language/pnb|tựa đề=Western Punjabi|năm=2016b|website=[[Ethnologue]]|ref=harv|edition=19}} {{Chú thích web|url=http://www.ethnologue.com/language/pnb|tựa đề=Western Punjabi|năm=2016b|website=[[Ethnologue]]|ref=harv|edition=19}} {{Chú thích web|url=http://www.ethnologue.com/language/pnb|tựa đề=Western Punjabi|năm=2016b|website=[[Ethnologue]]|ref=harv|edition=19}} (hạn chế truy cập).
* {{Chú thích web|url=https://www.ethnologue.com/language/lah|tựa đề=Lahnda|năm=2017|website=[[Ethnologue]]|ref=harv|edition=20}} {{Chú thích web|url=https://www.ethnologue.com/language/lah|tựa đề=Lahnda|năm=2017|website=[[Ethnologue]]|ref=harv|edition=20}} {{Chú thích web|url=https://www.ethnologue.com/language/lah|tựa đề=Lahnda|năm=2017|website=[[Ethnologue]]|ref=harv|edition=20}} (hạn chế truy cập).
Dòng 34:
* {{Chú thích tạp chí|last=Rahman|first=Tariq|author-link=Tariq Rahman|year=1997|title=Language and Ethnicity in Pakistan|journal=Asian Survey|volume=37|issue=9|pages=833–839|doi=10.2307/2645700|jstor=2645700|ref=harv}}
* {{Chú thích tạp chí|last=Shackle|first=Christopher|author-link=Christopher Shackle|date=1977|title=Siraiki: A Language Movement in Pakistan|journal=Modern Asian Studies|volume=11|issue=3|pages=379–403|doi=10.1017/s0026749x00014190|issn=0026-749X|jstor=311504|ref=harv}}
* {{Chú thích tạp chí|last=Shackle|first=Christopher|author-link=Christopher Shackle|date=1979|title=Problems of classification in Pakistan Panjab|journal=Transactions of the Philological Society|volume=77|issue=1|pages=191–210|doi=10.1111/j.1467-968X.1979.tb00857.x|issn=0079-1636|ref=harv}}
 
== Liên kết ngoài ==
Dòng 41:
{{Ngôn ngữ tại Pakistan}}
 
{{DEFAULTSORT:Lahna}}▼
[[Thể loại:Phương ngữ Punjab]]
[[Thể loại:Ngôn ngữ Tây Bắc Ấn-Arya]]
▲{{DEFAULTSORT:Lahna}}
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Tiếng_Lahnda”