Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Minh Vũ Tông”

Năm [[1493]], ông được phụ hoàng lập làm [[Hoàng thái tử]] khi chỉ mới 2 tuổi. Chu Hậu Chiếu có bản chất thông minh nhưng lại ham chơi lêu lổng. Ông thích cưỡi ngựa bắn cung, hay chơi đùa với các [[hoạn quan]], đôi khi nghĩ ra nhiều trò tinhkỳ quái mà không ai ngờ được. Tuy nhiên, dưới sự quản giáo nghiêm khắc của vua cha, Chu Hậu Chiếu ít khi lơ là việc học. Ông được giáo dục kỹ lưỡng về văn học [[Nho giáo]] và tỏ ra xuất sắc trong môn học này. Nhiều đại thần, thượng thư của Hiếu Tông mong rằng Chu Hậu Chiếu sẽ trở thành một vị hoàng đế nhân từ và tài giỏi như cha mình.

Lúc mới lên ngôi, mặc dù ban đầu Vũ Tông vẫn có những nỗ lực ổn định chính sự để tiếp tục duy trì sự thịnh trị mà HiếuHoằng TôngTrị đế gây dựng, nhưng tính biếng nhác đã ngăn ông trở thành một vị vua giỏi. Chẳng bao lâu sau khi lên ngôi, Minh Vũ Tông dần nản chí và chán ghét chính sự. Trong suốt thời gian trị vì, ông chủ yếu được miêu tả là một hôn quân hoang dâm, sống xa hoa lãng phí, có nhiều hành động liều lĩnh, ngu ngốc và thiếu trách nhiệm. Có một lần, ông bị thương nặng trongkhi khiđi [[săn hổ]], và không thể thiết triều trong một tháng. Trong một dịp khác, ông đãkhi sơ ý đốt cháy cung điện của mình khilúc đang lưuchuẩn trữbị [[thuốc súng]] ngoài sân rồng trong [[Tết nguyên tiêu|lễ hội đèn lồng]], ông đã bình thản chiêm nghiệm đám cháy và mô tả với các quần thần rằng "''đó là một ngọn lửa đẹp''", sau đó thu thuế để xây dựng lại cung điện.

Tuy vậylàm nhiều chuyện hoang đường quái dị, Vũ Tông được ghi nhận bởi nhiều tài liệu lịch sử là một nhà chính trị khá hiệu quả, mặc dù đam mê lối sống xa xỉ và từ chối tham dự hầu hết các buổi chầu, ông lại cho thấy mình có năng lực trong các quyết định và quản lý của mình. Ngay cả khi dành phần lớn thời giờ cho những thú vui cá nhân, Chính Đức đế vẫn sắp xếp thời gian lên triều nghe chính sự, phê duyệt tấu chương, quyết định các chính sách lớn của quốc gia. Thậm chí, khi không vào triều, vua cũng thông qua Tư lễ giám truyền đạt mệnh lệnh của mình cho [[nội các]] thi hành, cũng như yêu cầu các quan phải chuyển hết tấu chương đến cho ông xử lý<ref>https://soha.vn/quoc-te/con-nguoi-bi-hiem-cua-hoang-de-hoang-dam-so-1-trieu-minh-20150430145931508.htm</ref>. Dưới sựthời caiChính trị của Vũ TôngĐức, tuy triều đình thiếu sự nề nếp và khuôn mẫu nhưng nền kinh tế đất nước vẫn tiếp tục phát triển, và cuộc sống người dân nói chung là thịnh vượng<ref>https://khoahoc.tv/2-mat-cua-vi-hoang-de-thac-loan-ngong-cuong-khet-tieng-trung-quoc-89403</ref>.

Cạnh ông có 8 [[hoạn quan]] hầu cận, hầu hạ cưỡi ngựa, đánh cầu, đuổi hươu, [[săn thỏ]]. Tên đứng đầu là [[Lưu Cẩn]] (刘瑾), những người còn lại là [[Trương Vĩnh]], Mã Vĩnh Thành, Cốc Đại Dụng, Ngụy Bân, Khâu Tụ, Cao Phượng, La Tường. Minh Vũ Tông chỉ ham chơi, thấy bọn Lưu Cẩn luôn chiều theo ý mình nên rất quý chuộng. 8Tám tên hoạn quan đó dựa thế hoàng đế, tha hồ ra ngoài cung làm mọi chuyện phi pháp. Dân đương thời gọi chúng là ''"[[Bát hổ]]"''. Bọn họchúng hầu hạ Minh Vũ Tông ăn chơi đủ thứ. Chính vì thế, Vũ Tông chểnh mảng việc triều đìnhchính, thường vào thiết triều muộn hoặc không đến. Hoàng đế đặc biệt khá nghiện [[rượu]], ông tuyên bố cứ hai ngày mỗi khuya là dắt Trương Vĩnh ra ngoài hoàng cung uống rượu quá độ, quậy phá tại lầu quán, trong lúc [[say rượu]] thường đi lang thang bên ngoài, nhận nhầm con gái nhà lành là kỹ nữ, rồi tùy tiện xông vào nhà dân giở trò đồi bại. Thủ lĩnh ''Bát hổ'' Lưu Cẩn khét tiếng vì đã lợi dụng vị hoàng đế trẻ tuổi để phung phí số lượng lớn vàng bạc và đồ vật có giá trị, lên đến khoảng 36 triệu lạng vàng và bạc. Quyền thế Lưu Cẩn ngày càng mạnh, khiến triều đình ai cũng khiếp sợ.

Trương Vĩnh vốn có hiềm khích với Lưu Cẩn, nay được Dương Nhất Thanh hiến kế, liền quyết tâm thực hiện. Đến Bắc Kinh, Trương Vĩnh ngay trong đêm vào gặp Vũ Tông, tố cáo Lưu Cẩn mưu phản. Minh Vũ Tông liền hạ lệnh cho cấm quân đến bắt Lưu Cẩn. Lưu Cẩn không phòng bị gì, đang ngủ say, bị cấm quân xông vào trói lại, đưa vào nhà lao. Minh Vũ Tông sai cấm quân đến khám xét và tịch thu gia sản của Lưu Cẩn, phát hiện được 24 vạn nén vàng, 5 triệu nén bạc và vô số ngọc ngà châu báu. Ngoài ra, còn khám xét thấy long bào, đai ngọc, khôi giáp, vũ khí. Minh Vũ Tông lúc đó mới giật mình, thannổi giận nói rằng: ''"Tên nô tài này quả nhiên muốn tạo phản"'', lập tức cho xử tử Lưu Cẩn, dùng [[lăng trì]] hành hình. Bên cạnh đó, vua cho đóng cửa cả hai xưởng Đông Tây và giải phóng những đại thần vô tội bị bọn hoạn quan bắt giam.

Hoàng đế bỏ bê chính sự, đất đai tập trung cao độ vào tay địa chủ, [[thuế]] má và lao dịch trút lên đầu nhân dân lao động rất nặng nề, nên các cuộc khởi nghĩa nhân dân liên tiếp nổ ra. Năm [[1508]], một cuộc khởi nghĩa nông dân ở [[Tứ Xuyên]] bùng nổ và sau đó lan rộng ra 2 tỉnh [[Thiểm Tây]] và [[Quý Châu]]. Đến năm [[1510]], vùng phụ cận Bắc Kinh nổ ra cuộc khởi nghĩa do [[Lưu Lục]], [[Lưu Thất]] lãnh đạo. Cuộc khởi nghĩa kéo dài trong 2 năm, nghĩa quân hoạt động trong phạm vi 8 tỉnh thuộc [[Hà Bắc (Trung Quốc)|Hà Bắc]], [[Sơn Đông]], [[Sơn Tây (Trung Quốc)|Sơn Tây]], 4 lần tiến tới gần [[Bắc Kinh]], giáng 1 đòn nặng nề vào triều đình nhà Minh<ref name=":0" />. Vũ Tông phải cất nhắc sử dụng các đại thần quân chính đã bị phế truất để đối phó với hai cuộc khởi nghĩa này. Năm [[1511]], hầu hết các cuộc khởi nghĩa của nông dân Tứ Xuyên đều đã thất bại và đến tháng 5 năm [[1512]], quân nông dân Hà Bắc cũng bị triều đình dẹp yên.

Sau khi đàn áp thành công các cuộc khởi nghĩa nông dân, Minh Vũ Tông quyết định tiến hành cải cách [[thuế]] để xoa dịu mâu thuẫn xã hội. Trong tám năm kế tiếp kể từ năm Chính Đức thứ 8 (1513), những chính sách cải cách thuế ở [[Giang Nam]] của triều đình đã giảm bớt gánh nặng cho người dân địa phương ở phía nam [[sông Dương Tử]]. Hơn nữa, kể từ cuối thời Hoằng Trị đế, khu vực Giang Nam đã bị truy thu với chính quyền trung ương trong một thập kỷ. Chỉ mất hai năm sau đợt cải cách, tất cả đã được thu đủ.

Năm [[1519]], Ninh vương [[Chu Thần Hào]] (稱宸濠) [[nổi dậyloạn]] ở [[Nam Xương]], [[Giang Tây]], sử gọi là ''[[Khởi nghĩa Ninh vương|Ninh vương chi loạn]]'' (寧王之亂) hay ''Thần Hào chi loạn'' (宸濠之乱). Minh Vũ Tông saiđã [[Vươngtự Dươngphong Minh]]cho mình là ''Uy Vũ Đại tướng quân'', tự mình đem quân đi chinh phạt Thần Hào. ChỉKhi mấtvừa 42đến ngàynơi, ông nhận được tin Tuần phủ Nam Cám [[Vương Dương Minh]] đã dẹp yên cuộc [[nổi loạn]] và bắt sống được Ninh vương Chu Thần Hào. nộpNhận chothấy Minhsự Vũthất Tông.vọng Tuy nhiêncủa Vũ Tông lại tỏ ra tiếc nuối vì không được tự mình bắt được Thần Hào, bènđám lệnhGiang choBân đề línhxuất thả hắn ra và tựhoàng mìnhđế xôngtự ngựađem quân đuổi theo bắt lại để tỏ rõ uy thế của mình. Sau khi Ninh vương lầnđược thứáp haigiải bị bắtđến, Vũ Tông định giết ngay nhưng Vương Dương Minh và các triều thần khuyên can, nên Vũ Tôngông phải tạm thời bắt hắn ta làm tù binh. Vào tháng 1 năm 1521, Vũ Tông quyết định bức tử Chu Thần Hào tại [[Thông Châu]], một sự kiện đã được một sứ giả của Bồ Đào Nha ghi lại ngay trên lãnh thổ Trung Quốc.

Sau khi đàn áp cuộc khởi nghĩa của Chu Thần Hào, Minh Vũ Tông lại nhân đó đi tuần du ở vùng [[Giang Nam]]. Ông mải mê săn bắn, tiệc tùng, thưởng ngoạn, không còn màng đến chính sự.

Những cuộc tiếp xúc trực tiếp đầu tiên giữa [[châu Âu]] với [[Trung Quốc]] diễn ra dưới triều đại của Vũ Tông. Trong một số nhiệm vụ ban đầu do Afonso de Albuquerque của [[Malacca thuộc Bồ Đào Nha]] ủy nhiệm, các nhà thám hiểm [[người Bồ Đào Nha]], ông Jorge Álvares và Rafael Perestrello đã cập bến ở [[miền namNam Trung Quốc]] và buôn bán với các thương nhân Trung Quốc ở [[Tân Giới]] và [[Quảng Châu]]. Năm [[1513]], vị vua của họ, [[Manuel I của Bồ Đào Nha]] đã gửi hai sứ giả Fernão Pires de Andrade và Tomé Pires đến [[Cố Cung (Bắc Kinh)|Tử Cấm Thành]] để chính thức công khai mối quan hệ giữa 2 chính quyền [[Bắc Kinh]] và [[Lisbon]], kinh thànhđô của Bồ Đào Nha. Mặc dù Vũ Tông đã ban cho sứ giả [[Bồ Đào Nha]] những lời chúc phúc khi đi thăm [[Nam Kinh]] vào tháng 5 năm [[1520]], nhưng sau khi Chính Đức đế qua đời, những người thương nhân Bồ Đào Nha (những người được đồn đại là kẻ gây rối ở [[Quảng Đông]] và thậm chí là những kẻ bắt cóc và ăn thịt trẻ em Trung Quốc) đã bị nhà Minh từ chối quan hệ giao thương. Mặc dù buôn bán bất hợp pháp vẫn tiếp tục sau đó, quan hệ chính thức giữa Bồ Đào Nha và triều đình nhà Minh không được cải thiện cho đến những năm [[1540]], đỉnh điểm là sự đồng ý của nhà Minh vào năm [[1557]], khi cho phép Bồ Đào Nha thành lập [[Ma Cao]] làm cơ sở buôn bán của họ ở Trung Quốc.

Nhà Minh đã bỏ tù và xử tử nhiều sứ giả Bồ Đào Nha sau khi tra tấn họ tại Quảng Châu. Người Malacca đã thông báo cho người Trung Quốc về việchành động xâm lược Malacca của thực dân Bồ Đào Nha, mà nhà Minh đã đáp trả bằng sự thù địch với người Bồ Đào Nha. Người Malacca nói với người Trung Quốc về sự lừa dối mà người Bồ Đào Nha đã sử dụng, ngụy trang các kế hoạch chinh phục lãnh thổ như các hoạt động buôn bán đơn thuần và kể về tất cả sự tàn bạo của thực dân Bồ Đào Nha.

Do Quốc vương Malacca khiếu nại về cuộc xâm lược của Bồ Đào Nha với Chính Đức đế, người Bồ Đào Nha đã được chào đón vớibằng sự thù địch từ phía Minhnhà triềuMinh khi họ đến Trung Quốc. Quốc vương Malacca, có trụ sở tại Bintan sau khi chạy trốn khỏi Malacca, đã gửi một thông điệp tới nhà Minh để lên án về thổ phỉ Bồ Đào Nha và những hoạt động bạo lực ở Trung Quốc, khiến triều Minh phải xử tử 23 người Bồ Đào Nha và tra tấn những người còn lại trong tù. Sau khi người Bồ Đào Nha thiết lập các đồn để buôn bán ở Trung Quốc và thực hiện các hoạt động cướp biển và đột kích ở Trung Quốc, nhà Minh đã đáp trả bằng việc tiêu diệt hoàn toàn người Bồ Đào Nha ở [[Ninh Ba]] và [[Tuyền Châu]]. Pires, một đặc phái viên thương mại Bồ Đào Nha, nằm trong số những người đã chết trong ngục tối ở Trung Quốc.

Nhà Minh đã đánh bại một hạm đội Bồ Đào Nha vào năm 1521 trong trận ''hải chiến Đồn Môn'', giết chết và bắt giữ rất nhiều người Bồ Đào Nha đến nỗi người Bồ Đào Nha phải từ bỏ đàn em của họ và rút lui chỉ với ba tàu, chỉ trốn thoát trở lại Malacca vìnhờ một cơn gió mạnh làm chìm các tàu chiến của quân đội nhà Minh khi Trung Quốc phát động một cuộc tấn công cuối cùng.

Theo tường thuật của một số nhà sử họcgia, mặc dù đạt nhiều thành công trong thời gian tại vị, Vũ Tông đã nhiều lần bỏ bê nhiệm vụ của mình, bắt đầu một xu hướng nguy hiểm sẽ ảnh hưởng đến các hoàng đế nhà Minh về sau. Việc từ bỏ các công việc chính thức như chămđiều lohành chính sự để theo đuổi sự hài lòng cá nhân sẽ dần dẫn đến sự trỗi dậy và thâu tóm quyền hành của các [[hoạn quan]] và cuối cùng hủy hoại vương triều nhà Minh. Học giả nhà Minh Đàm Tiền nhận xét rằng: "''Hoàng đế thông minh và vui tươi... Ông cũng không làm hại các quan chức tranh luận hay can gián với ông. Ông rất thích sự hỗ trợ của các thượng thư và các công việc hiệu quả của những Đại học sỹ. Ông làm việc cho đến khi nửa đêm để ban hành sắc lệnh trừng phạt những tên tội phạm như [[Lưu Cẩn]]''".

Một số nhà sử học hiện đại đã xem thời kỳ nắm quyền của ông đã xuất hiện những hiện tượng mới và tranh luận rằng hành động của ông cùng với những người kế vị của ông như [[Minh Thần Tông]] sau này là một phản ứng trực tiếp đối với sự bế tắc quan liêu ảnh hưởng đến triều đại nhà Minh trong giai đoạn nửa sau. Các hoàng đế rất hạn chế trong những quyết định chính sách của họ và không thể thực hiện bất kỳ cải cách hiệu quả lâu dài nào khi đang có sở thích cá nhân rõ ràng, trong khi họ phải liên tục đối mặt với những áp lực liênkhác tụcnhau và được cho là chịu trách nhiệm cho tất cả những rắc rối mà quốc gia phải đối mặt. Kết quả là, các báđại quanthần ngày càng thất vọng và vỡ mộng về các chính sách đổi mới của mình, và liên tục phản đối thái độ tiêu cực của hoàng đế dưới các hình thức khác nhau, về cơ bản như là một cuộc đình công của đế quốc. Do đó, các hoàng đế như Minh Vũ Tông đã nhiều lần lẻn ra khỏi cung điện trong khi các hoàng đế như [[Minh Thế Tông]] và Minh Thần Tông chỉ đơn giản là không xuất hiện trong triều đình. Tuy vậy, nhiều sử gia khác đã cho rằng Vũ Tông là một nhà cai trị với ý chí mạnh mẽ, quyết đoán, mưu lược; đã xử lý dứt khoát với Lưu Cẩn, [[Chu Thần Hào]], Chu Chí Phiên và mối đe dọa của [[Mông Cổ]], đã có nhiều chính sách đối ngoại khéo léo với [[đế quốc Bồ Đào Nha]] cũng như giải quyết những cuộc khủng hoảng do thiên tai, bệnh dịch và thuế má một cách khoan hòa. Mặc dù những thành tựu của triều đại ông phần lớn đến từ đóng góp của các bá quan văn võ rất tài năng của ông, nhưng chúng cũng phản ánh Vũ Tông là một vị vua có năng lực tốt.

* [[ỨngVương châuDương đại tiệpMinh]]