Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nguyễn Viên”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Dòng 9:
== Cuộc đời và sự nghiệp ==
Sinh ra trong một vùng quê như vậy, Nguyễn Viên đã
Sau bao nhiêu năm đèn sách giúp đỡ cha mẹ về đồng áng, chàng trai họ Nguyễn đi thi Hương và đã giật giải Nguyên( đỗ đầu kì thi Hương) , khoa thi Kỷ Hợi (1779), lúc này ông đang ở tuổi 27. Bước đường công danh mở ra nhiều hứa hẹn , nhưng Nguyễn Viên lại chán cảnh loạn ly, chuyện tranh giành ngôi chúa, đến loạn kiêu binh nơi cung vua phủ chúa. Phía Nam 3 anh em họ Nguyễn: Nguyễn Nhạc , Nguyễn Lữ, Nguyễn Huệ khởi nghĩa chống lại chúa Nguyễn, lập nên vương triều mới định đô ở Quy Nhơn. Nên ông đã lui về quê nhà chuyên tâm làm nghề dạy học.
Năm 1789 , nhà Lê đến hồi suy tàn, Nguyễn Viên cùng học trò ra ứng nghĩa, muốn vào Gia Định phò chúa Nguyễn nhưng đường nghẽn không thể đi được . Khi đến biển Cân Hải , trấn Nghệ An( nay thuộc địa phận xã Quỳnh Phương, huyện Quỳnh Lưu , tỉnh Nghệ An), Nguyễn viên đã vào thăm đền Tứ vị thánh nương. Tại đền thờ ông đã tỏ khí trung phẫn của mình bằng việc ứng khẩu hai câu đối:
Dòng 21:
:Cương thường như nhật nguyệt soi cùng kim cổ mãi trời Nam
Năm Tân Dậu(1801), Nguyễn Vương(Nguyễn Ánh) được nhân dân ủng hộ lấy lại được đất chúa Nguyễn đến Phú Xuân(Huế). Trên đà thắng lợi và để cho cuộc xưng vương chính thức vào năm Nhâm Tuất (1802) có đầy đủ bá quan văn võ chầu mừng, ông đã cử cận thần là Trương Công Vĩ ra chiếu dụ hào kiệt ở Bắc Hà ra giúp sức và làm quan triều Nguyễn. Chiếu dụ có đoạn ghi:..." Ta sẽ nghe lời nốt thử việc làm, tùy tài bổ dụng, cho người hiền được có vị , người tài được có chức, hợp lòng nghĩ, chia mưu làm, để cùng nên đạo trị nước <ref name=TN>{{Chú thích sách| title = Quốc Sử quán triều Nguyễn Đại Nam thực lục tập 1 | publisher = Nhà xuất bản Giáo dục, 2002|trang =507}}</ref>. Cảm động trước chính sách đãi hiền, tiếc thương người tài giỏi, dùng người không phân biệt cũ mới của Nguyễn Vương. Nguyễn Viên cùng một
Tháng 5 năm Nhâm Tuất (1802) , Nguyễn Vương lên ngôi mở đầu triều đại nhà Nguyễn (1802-1945), định đô ở Phú Xuân (Huế), lấy niên hiệu Gia Long năm thứ nhất. Trước đó , Nguyễn Viên đã được trọng dụng bổ làm chánh điện Học sĩ
Làm quan dưới triều Nguyễn, Nguyễn viên đã đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức bộ máy cai trị ở kinh đô, đặc biệt giúp Gia Long chọn người hiền tài, dùng người tài năng vào bộ máy nhà nước, nên nội trị của nhà Nguyễn dần dần được ổn định.
Nguyễn Viên là người tài giỏi , được Gia Long trọng dụng ban cho chức tước cao sang, nhưng ông vẫn một mực khiêm tốn nói: " Thần hổ thẹn là học trò nghèo chỉ biết tự giữ, vào kinh bái yết lần đầu, ban cho cơm áo, được thấm nhuần ơn lớn, tự nghĩ đã vượt ra khỏi bổn phận, nay chưa qua một tháng, lại được 2-3 quan đại thần đề cử lên cho làm quan đến Cần chính điện Học sĩ kiêm Thái thường tự khanh, trộm nghĩ chức học sĩ là riêng của nhà vua vâng sắc chỉ, phòng hỏi han; chức Thái thường thì ngang với tào Bộ Lễ để cúng tế , thờ thần kỳ , hai chức ấy thường mà khẩn yếu, thần không có tài năng gì , khắc được lên đến quan sang, đó là vinh cho kẻ áo vải ..."<ref name=LoiNV>{{Chú thích sách| title = Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam liệt truyện | publisher = Nhà xuất bản Thuận Hóa, 1997|tập 2 trang =367}}</ref>.
Dòng 30:
:Cần chính điện thanh, nhân giám tại
:Châu phong sơn trĩ,
Tạm dịch
| |||