Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Surya Siddhanta”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi Thẻ: Trình soạn thảo mã nguồn 2017 |
Không có tóm lược sửa đổi Thẻ: Trình soạn thảo mã nguồn 2017 |
||
Dòng 3:
'''Surya Siddhanta''' là tên của một [[luận án]] [[tiếng Phạn]] trong nền [[thiên văn học Ấn Độ]] có từ cuối thế kỷ 4 hoặc đầu thế kỷ 5.<ref name=britsuryasiddhan>Menso Folkerts, Craig G. Fraser, Jeremy John Gray, John L. Berggren, Wilbur R. Knorr (2017), [https://www.britannica.com/topic/mathematics Mathematics], Encyclopaedia Britannica, Quote: "(...) its Hindu inventors as discoverers of things more ingenious than those of the Greeks. Earlier, in the late 4th or early 5th century, the anonymous Hindu author of an astronomical handbook, the ''Surya Siddhanta'', had tabulated the sine function (...)"</ref><ref name="Bowman2005p596"/> Tác phẩm này tồn tại với nhiều phiên bản khác nhau, được nhắc đến và trích dẫn một cách rộng rãi trong một văn bản vào [[thế kỷ 6]] được viết bởi [[Varahamihira]], và có thể đã được sửa đổi trong nhiều [[thế kỷ]] dưới cùng một tiêu đề.<ref name="Plofker2009p71">{{cite book|author=Kim Plofker|title=Mathematics in India|url=https://books.google.com/books?id=DHvThPNp9yMC|year=2009|publisher=Princeton University Press|isbn=0-691-12067-6|pages=71–72 with footnotes}}</ref><ref name="Bowman2005p596"/> Surya có 14 chương.<ref name="Markanday551–561"/> Một bản ghi chép vào [[thế kỷ 12]] của tác phẩm này đã được phiên dịch sang [[tiếng Anh]] bởi [[Burgess]] vào năm [[1860]].<ref name=burgess1860/>
''Surya Siddhanta'' mô tả các quy luật để tính toán các chuyển động của một vài [[hành tinh]] và [[mặt trăng]] so với một vài [[chòm sao]], [[đường kính]] của một vài hành tinh, đồng thời tác phẩm này cũng tính [[quỹ đạo]] của một vài [[thiên thể]].<ref name="Thompson2007p76"/><ref name=montgomery104>{{cite book|author1=Scott L. Montgomery|author2=Alok Kumar|title=A History of Science in World Cultures: Voices of Knowledge|url=https://books.google.com/books?id=kkLeCQAAQBAJ&pg=PA104|year=2015|publisher=Routledge|isbn=978-1-317-43906-6|pages=104–105}}</ref> Tác phẩm này xác nhận, theo [[Markanday]] và [[Srivatsava]], rằng [[Trái Đất]] có hình dạng [[cầu]].<ref name="Markanday551–561">{{cite book | last=Markanday | first=Sucharit | last2=Srivastava | first2=P. S. | title=Oceanography: The Past | chapter=Physical Oceanography in India: An Historical Sketch | publisher=Springer New York | year=1980 | isbn=978-1-4613-8092-4 | doi=10.1007/978-1-4613-8090-0_50 | pages=551–561}}, Quote: "According to Surya Siddhanta the earth is a sphere."</ref> Nó đã mô tả rằng Trái Đất như một quả cầu đứng yên, còn [[Mặt Trời]] chuyển động xung quanh nó. Tác phẩm này không hề nhắc đến [[Thiên Vương tinh]], [[Hải Vương tinh]] và [[Diêm Vương tinh]].<ref>{{cite book|author=Richard L. Thompson|title=Vedic Cosmography and Astronomy|url=https://books.google.com/books?id=9oi64rTVwNMC|year=2004|publisher=Motilal Banarsidass |isbn=978-81-208-1954-2|page=[https://books.google.com/books?id=9oi64rTVwNMC&pg=PA10 10]}}</ref> Surya đã tính toán đường kính của Trái Đất có độ dài là 8,000 [[dặm]] (ngày nay đường kính này được xác nhận có độ dài 7,928 dặm), đường kính của mặt trăng là 2,400 dặm (thực tế là xấp xỉ 2,160 dặm) và khoảng cách giữa Trái Đất và Mặt Trăng là 258,000 dặm (thực tế là xấp xỉ 238,000 dặm).<ref name="Thompson2007p76">{{cite book|author=Richard L. Thompson|title=The Cosmology of the Bhagavata Purana |url=https://books.google.com/books?id=3TZmDSr-1msC&pg=PA76 |year=2007|publisher=Motilal Banarsidass |isbn=978-81-208-1919-1|pages=16, 76–77, 285–294}}</ref> Tác phẩm được biết đến vì một vài những cuộc thảo luận sớm nhất về [[phân số]] cơ số sáu mươi và [[hàm số lượng giác]].<ref name=britsuryasiddhan/><ref name="Bowman2005p596"/><ref>{{cite book|author=Brian Evans|title=The Development of Mathematics Throughout the Centuries: A Brief History in a Cultural Context|url=https://books.google.com/books?id=3CPwAgAAQBAJ&pg=PT60 |year= 2014|publisher= Wiley|isbn= 978-1-118-85397-9|page=60}}</ref>
''Surya Siddhanta'' là một trong những tác phẩm [[Ấn Độ]] giáo có liên quan đến thiên văn học còn tồn tại đến bây giờ. Nó mô tả hệ thống [[hàm số]] đã tạo nên những tiên đoán chính xác một cách hợp lý.<ref name=pingree229/><ref name=duke563/><ref>{{cite journal | last=Pingree | first=David | title=On the Greek Origin of the Indian Planetary Model Employing a Double Epicycle | journal=Journal for the History of Astronomy | publisher=SAGE Publications | volume=2 | issue=2 | year=1971 | doi=10.1177/002182867100200202 | pages=80–85| bibcode=1971JHA.....2...80P }}</ref> Đây là tác phẩm có ảnh hưởng đến cách tính [[lịch Mặt Trời]] của [[lịch Ấn Độ giáo]], một loại lịch âm-dương.<ref>{{cite book|author=Roshen Dalal|title=Hinduism: An Alphabetical Guide|url=https://books.google.com/books?id=DH0vmD8ghdMC |year=2010|publisher=Penguin Books |isbn=978-0-14-341421-6|page=[https://books.google.com/books?id=DH0vmD8ghdMC&pg=PA89 89]}}, Quote: "The solar calendar is based on the Surya Siddhanta, a text of around 400 CE."</ref>
| |||