Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tiếng Gascon”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
AlphamaEditor, Executed time: 00:00:02.4499435 using AWB
Dòng 2:
'''Tiếng Gascon''' (tiếng Occitan: [[:en:Help:IPA/Occitan|[ɡasˈku]]], {{IPA-fr|ɡaskɔ̃|lang}}) là một phương ngữ của [[tiếng Occitan]], được một số nhà ngôn ngữ học coi là một ngôn ngữ riêng biệt.<ref name="Rohlfs">Cf. [[Gerhard Rohlfs|Rohlfs, Gerhard]]. 1970. ''Le Gascon. Études de philologie pyrénéenne'', 2e éd. Tubingen, Max Niemeyer, & Pau, Marrimpouey jeune.</ref>
 
Nó chủ yếu được nói ở [[Xã Gasconade, Quận Wright, Missouri|Gascony]] và [[Béarn]] ở tây nam nước Pháp (trong các khu vực của ''département'' Pháp sau: [[Pyrénées-Atlantiques]], [[Hautes-Pyrénées]], [[Landes]], [[Gers]], [[Gironde]], [[Lot-et-Garonne]], [[Haute-Garonne]], và [[Ariège]]) và trong [[Val d'Aran|Thung lũng Aran]] tại [[Catalunya]].
 
[[Phương ngữ Aran|Tiếng Aran]], một phương ngữ Gascon miền nam, được nói ở Catalunya và đã bị ảnh hưởng rất nhiều bởi [[tiếng Catalunya]] và [[tiếng Tây Ban Nha]]. Cả hai ảnh hưởng này có xu hướng phân biệt nó ngày càng nhiều với các phương ngữ của Gascon được nói ở Pháp. Kể từ khi áp dụng đạo luật mới của [[Catalunya|xứ Catalunya]] năm 2006, tiếng Aran đồng chính thức với [[tiếng Catalunya]] và tiếng Tây Ban Nha ở Catalunya (trước đây, địa vị này chỉ có hiệu lực ở [[Val d'Aran|Thung lũng Aran]]).
Dòng 9:
Phần lớn các học giả nghĩ rằng tiếng Occitan tạo thành một ngôn ngữ duy nhất.
 
Một số tác giả bác bỏ ý kiến này và thậm chí cả tên ''Occitan,'' cho rằng có một [[Nhóm ngôn ngữ Occitan-Rôman|nhóm ''lengasngôn dngữ ''oc'']] chứ không phải là nhóm phương ngữ của một ngôn ngữ duy nhất. Tiếng Gascon đủ khác biệt về mặt ngôn ngữ để được coi như một ngôn ngữ riêng.<ref name="Rohlfs"/>
 
== Sử dụng ngôn ngữ ==
[[Tập tin:Bayonne_sign_in_French_Basque_Gascon-Occitan.JPG|nhỏ|Bảng hiệu song ngữ ở [[Bayonne]]: tiếng Pháp, tiếng Basque và Occitan Gascon ("Mayretat", "Sindicat d'initiatibe")]]
Một cuộc thăm dò được thực hiện tại Béarn năm 1982 chỉ ra rằng 51% dân số có thể nói tiếng Gascon, 70% hiểu nó và 85% bày tỏ ý kiến thuận lợi về việc bảo vệ ngôn ngữ.<ref>[https://archive.today/20120904151329/http://www.ethnologue.com/15/show_language.asp?code=gsc Ethnologue report for Gascon, 15th edition]{{Liên kết hỏng|date=October 2017}}</ref> Tuy nhiên, việc sử dụng ngôn ngữ đã giảm đáng kể trong những năm gần đây do việc [[Franco hoá]] diễn ra trong những thế kỷ qua, vì tiếng Gascon [[Thay đổi ngôn ngữ|hiếm khi được truyền cho các thế hệ trẻ]] nữa (bên ngoài các trường học, như [[Calandreta]]).
 
Thuật ngữ thông thường cho Gascon là "patois", một từ ở Pháp dùng để chỉ một phương ngữ không chính thức và thường bị mất giá trị (như [[tiếng Gallo]]) hoặc ngôn ngữ (như [[tiếng Occitan]]), bất kể khu vực liên quan.{{Cần chú thích|date=April 2008}} Chủ yếu người dân ở Béarn là sử dụng đồng thời thuật ngữ "Béarnais" để chỉ các dạng Gascon. Điều này là do quá khứ chính trị của Béarn, nơi độc lập và sau đó là một phần của một quốc gia có chủ quyền ([[Vương quốc Navarra]] bị thu hẹp) từ năm 1347 đến 1620.
 
Trên thực tế, không có phương ngữ Béarn thống nhất, vì ngôn ngữ này khác biệt đáng kể trong toàn tỉnh. Nhiều sự khác biệt trong cách phát âm có thể được chia thành đông, tây và nam (các khu vực miền núi). Ví dụ: 'a' ở cuối từ được phát âm là "ah" ở phía tây, "o" ở phía đông và "œ" ở phía nam. Vì quá khứ chính trị cụ thể của Béarn, tiếng Béarn đã được phân tách với tiếng Gascon từ thế kỷ 16, không phải vì lý do ngôn ngữ học.
 
== Ảnh hưởng đến các ngôn ngữ khác ==
Có lẽ là kết quả của sự liên tục của cụm phương ngữ của [[Nhóm ngôn ngữ Occitan-Rôman|Occitan-Rôman]] và ảnh hưởng của tiếng Pháp đối với [[Marca hispanica]] vào thời trung cổ, đã chia sẻ các đặc điểm tương tự và đặc biệt có thể nhận thấy giữa tiếng Gascon và các ngôn ngữ Latinh khác ở phía bên kia biên giới: [[tiếng Aragon]] và tiếng Catalunya (Catalunya của [[La Franja]]). Tiếng Gascon (cùng với [[tiếng Tây Ban Nha]], [[tiếng Navarra-Aragon]] và [[tiếng Pháp]]) là một trong những ngôn ngữ Rôman ảnh hưởng lên [[tiếng Basque]].
 
== Tham khảo ==