Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Thác Bạt Y Lư”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n Hiếu Vũ Bá đã đổi Thác Bạt Y Lô thành Thác Bạt Y Lư qua đổi hướng
Dòng 1:
{{chú thích trong bài}}
{{Thông tin nhân vật hoàng gia
| tên = Thác Bạt Y
| tước vị = Vua Trung Hoa
| thêm = china
Dòng 32:
| nơi an táng =
}}
'''Thác Bạt Y ''' ({{zh|c=拓跋猗盧|p=Tuòbá Yīlú}}) (?-316) là một thủ lĩnh tây bộ [[Thác Bạt]] từ năm 295 đến 307, thủ lĩnh tối cao của Thác Bạt từ năm 307 đến 316, Đại công từ năm 310 đến 315, vau đầu tiên của [[Đại (nước)|nước Đại]] [[Thác Bạt]] từ năm 315 đến 316. Ông là con trai của [[Thác Bạt Sa Mạc Hãn]] và là anh em với [[Thác Bạt Y Đà]] và [[Thác Bạt Phất]].
 
Năm 295, [[Thác Bạt Lộc Quan]], thủ lĩnh [[Thác Bạt]] (một nhánh của người [[Tiên Ti]]) đã phân chia lãnh thổ nằm dưới quyền kiểm soát của người Thác Bạt thành ba khu vực: một vùng đất rộng lớn trải rộng về phía tây từ Bạch Sơn (đông bắc [[Trương Gia Khẩu]]), đến Đại ([[Đại Đồng, Sơn Tây|Đại Đồng]], [[Sơn Tây (Trung Quốc)|Sơn Tây]]); một khu vực từ Thịnh Lạc (phía nam của [[Hohhot]]) và xa hơn nữa; một khu vực trung tâm, bao gồm phía bắc của [[Sơn Tây (Trung Quốc)|Sơn Tây]] và các vùng ở phía bắc của nó. Thác Bạt Y được phong làm thủ lĩnh tây bộ. Với vai trò là thủ lĩnh tây bộ Tiên Ti, Thác Bạt Y đã đánh bại [[Hung Nô]] và [[Ô Hoàn]] ở phía tây, có được sự ủng hộ của người dân các sắc tộc [[người Hán|Hán]] và Ô Hoàn, cộng thêm người dân sắc tộc Tiên Ti của ông. Năm 304, Thác Bạt Y cùng với Thác Bạt Y Đà đã hội quân cùng với quân [[nhà Tấn|Tấn]] và đánh bại được [[Lưu Uyên]]. Năm 305, Thác Bạt Y Đà chết, và năm 307 Thác Bạt Lộc Quan cũng mất, do vậy Thác Bạt Y trở thành thủ lĩnh tối cao của bộ lạc Tiên Ti.
 
Bản thân cái tên "Đại" bắt nguồn khi Thác Bạt Y được [[nhà Tấn]] lập làm Đại công (代公) và ban cho năm quận vào năm 310 vì đã giúp đỡ [[Lưu Côn]] (劉琨), thứ sử TĩnhTịnh Châu (并州) (nay là tỉnh [[Sơn Tây (Trung Quốc)|Sơn Tây]]), đánh nước [[Hán Triệu]] của người [[Hung Nô]]. Thái ấp này sau đó đã phát triển thành một công quốc dưới triều đại Tây Tấn vào năm 315. Năm 312, Thác Bạt Y trợ giúp Lưu Côn để thu hồi lại Tấn Dương (晉陽, nay thuộc [[Thái Nguyên, Sơn Tây|Thái Nguyên]], [[Sơn Tây (Trung Quốc)|Sơn Tây]]) từ tay tướng [[Lưu Diệu]] của Hán Triệu. Năm 313, Thác Bạt Y lấy Thịnh Lạc (盛樂, nay thuộc [[Horinger]],|Thịnh [[Nội MôngLạc]]) làm bắc đô, lấy Bình Thành (平城, nay thuộc [[Đại Đồng, Sơn Tây]], [[Sơn Tây (Trung Quốc)|SơnBình TâyThành]] làm nam đô, cho con trai cả Thác Bạt Lục Thu trấn giữ phần phía nam của công quốc. Khi Thác Bạt Y Lô chỉ định người con trai út là Thác Bạt Bỉ Diên (拓跋比延) làm người kế vị thay vì con trai cả [[Thác Bạt Lục Thu]] (拓跋六修), điều này đã dẫn đến tranh chấp giữa ông và Thác Bạt Lục Thu. Sau khi Thác Bạt Lục Thu giết chết ông nhằm tranh giành thừa kế, [[Thác Bạt Phổ Căn]] lên ngôi kế vị vào năm 316.
 
==Tham khảo==