Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chiến tranh Lạnh”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
→đầu: + ref |
dịch lại phần của xvnt |
||
Dòng 49:
{{Lịch sử Chiến tranh Lạnh}}
'''Chiến tranh Lạnh''' '''(Cold War)''' là một thời kì căng thẳng địa [[chính trị]] giữa [[Liên Xô]] với những quốc gia vệ tinh ([[khối Đông Âu]]) và [[Hoa Kỳ]] với những đồng minh ([[Tây Âu|Khối phương Tây]]) sau [[Thế chiến II]]. ''Chiến tranh Lạnh'' bắt đầu từ năm 1946 (năm bức điện báo với tựa đề ''Long Telegram'' của nhà ngoại giao Hoa Kì [[George F. Kennan|George F.Kennan]] từ [[Moskva]] đã đề ra một chính sách đối ngoại của [[Hoa Kỳ]] về việc ngăn chặn cái mà nước này gọi là chủ nghĩa bành trướng của [[Liên Xô]]) và năm 1947 ([[Học thuyết Truman]]). ''Chiến tranh Lạnh'' bắt đầu kết thúc sau [[Sự sụp đổ của Liên Xô và Đông Âu]] (khi các nước cộng hòa của [[Liên bang xô-viết|Liên bang Xô viết]] đã tuyên bố độc lập) và dẫn đến sự kết thúc hoàn toàn của Chiến tranh lạnh. Thuật ngữ ''lạnh'' được sử dụng bởi vì không có sự chiến đấu trực tiếp diện rộng giữa hai cường quốc, nhưng họ đã ủng hộ những cuộc xung đột ở các nước được biết như là những cuộc [[chiến tranh ủy nhiệm]] (proxy wars). Cuộc xung đột chia cắt tạm thời liên minh thời chiến chống lại [[Đức quốc xã]] và những đồng minh của nó, để lại Liên Xô và Hoa Kì như hai siêu cường quốc với nền kinh tế và quan điểm chính trị khác nhau rõ rệt.
Những nước tư bản phương Tây được dẫn dắt bởi [[Hoa Kỳ]], đều là những quốc gia liên bang-cộng hòa với một hệ thống đa đảng, cũng như những quốc gia ''First-World'' (chỉ những quốc gia liên kết chung với [[NATO]] hoặc chống lại [[Liên Xô]] trong Chiến tranh lạnh). Một vài nước như [[Đông dương|Đông Dương]], [[Indonesia]] và [[Congo DR|Congo]] vẫn là những [[thuộc địa]] của phương Tây. Liên Xô tự tuyên bố mình là một quốc gia theo [[Chủ nghĩa Marx-Lenin]] đã áp dụng hệ thống chính trị độc đảng được lãnh đạo bởi một cấp lãnh đạo cao nhất là Bộ chính trị. Các đảng cộng sản lãnh đạo toàn bộ quốc gia, báo chí, quân sự, kinh tế và những tổ chức địa phương khắp ''Second World'' (''Second World'' chỉ những quốc gia vệ tinh hoặc đồng minh của [[Liên Xô]]), bao gồm những thành viên của [[Hiệp ước Warsaw]] và những quốc gia khác theo [[Hệ thống xã hội chủ nghĩa|Hệ thống XHCN]]. [[Điện Kremlin]] đã tài trợ tiền của cho những đảng cộng sản trên khắp thế giới nhưng bị thách thức quyền lực bởi [[Cộng hòa nhân dân Trung Hoa]] của [[Mao Trạch Đông]] theo sau đó là sự [[Chia rẽ Trung-Xô|chia rẽ Trung Quốc-Liên Xô]] vào khoảng những năm 1960. Gần như tất cả các quốc gia thuộc địa đã giành được độc lập trong khoảng thời gian 1945-1960, họ đã trở thành ''Third World'' (những quốc gia trung lập) trong Chiến tranh Lạnh.{{sfn|G. Jones |2014 |pp=176–79}}{{efn-ua|[https://www.economist.com/blogs/economist-explains/2013/11/economist-explains-16 "Where did banana republics get their name?" ''The Economist'', 21 November 2013]}}
| |||