Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tiếng Yola”

|name=Phương ngữ Forth andvà Bargy

'''Tiếng Forth andvà Bargy''', còn gọi là '''Yola''', là một [[danh sách phương ngữ tiếng Anh|dạng tiếng Anh]] đã biến mất từng được nói tại [[Forth (hạt Wexford)|Forth]] và [[Bargy]] thuộc [[hạt Wexford]], [[Cộng hòa Ireland|Ireland]]. Nó nhiều khả năng đã phát triển từ thứ [[tiếng Anh trung đại]] được mang tới Ireland trong [[Cuộc xâm lược Ireland của người Norman|cuộc xâm lược của người Norman]], bắt đầu năm 1169. Do đó, nó tương tự với [[phương ngữ Fingal]] của vùng [[Fingal]]. Cả hai đều biến mất vào thế kỷ 19, khi chúng bị thay thế bởi [[tiếng Anh Ireland]]. Cái tên "Yola" nghĩa là "cũ, cổ".<ref>{{chú thích sách |last= Hickey |first= Raymond|authorlink= |title= Dublin English: Evolution and Change |url= |accessdate= |year= 2005 |publisher= John Benjamins Publishing |location= |isbn= 90-272-4895-8 |pages=238}}</ref>

[[Tập tin:Yola hut -Tagoat Co. Wexford.JPG|thumb|Một cái lều Yola được tân trạngtrang tại [[Tagoat]], [[hạt Wexford]], Ireland]]

Tiếng Forth andvà Bargy từng được nói tại [[hạt Wexford]], chủ yếu tại [[Forth (hạt Wexford)|Forth]] và [[Bargy]]. Đây là nơi đầu tiên [[người Norman]] đặt chân đến trong [[Cuộc xâm lược Ireland của người Norman|cuộc xâm lược Ireland]]. Do vậy nó rất gần với [[phương ngữ Fingal]], từng hiện diện ở vùng [[Fingal]] (phía bắc [[Dublin]]). Tiếng Anh trung đại được sử dụng rộng rãi khắp đông nam Ireland cho tới thế kỷ 14, khi dân cư dần mất ngôn ngữ của mình do bị [[Gael hóa]]. Từ thời điểm này, tiếng Forth andvà Bargy và tiếng Fingal là dạng tiếng Anh duy nhất phát triển trực tiếp từ tiếng Anh trung đại trong vùng.<ref name=Hickey2005>{{chú thích sách |last= Hickey |first= Raymond|authorlink= |title= Dublin English: Evolution and Change |url= |accessdate= |year= 2005 |publisher= John Benjamins Publishing |location= |isbn= 90-272-4895-8 |pages=196–198}}</ref><ref name=Hickey2002>{{chú thích sách |last= Hickey |first= Raymond|authorlink= |title= A Source Book for Irish English |url= |accessdate= |year= 2002 |publisher= John Benjamins Publishing |location= |isbn= 9027237530 |pages= 28–29}}</ref>

[[Tiếng Anh hiện đại]] được [[thực dân Anh]] mang đến trong và sau thế kỷ 17, tạo nên cơ sở cho [[tiếng Anh Ireland]] ngày nay. Thứ tiếng Anh này khác biệt đáng kể với tiếng Forth andvà Bargy.<ref name=Hickey2005/><ref name=Hickey2002/> Do tiếng Anh hiện đại lan rộng, cả tiếng Forth andvà Bargy và tiếng Fingal biến mất vào thế kỷ 19.

Như trong [[tiếng Hà Lan]], các dạng tiếng Anh miền đông nam nước Anh và (ở mức độ ít hơn) [[tiếng Đức]], đa số [[âm xát|phụ âm xát]] [[vô thanh]] trong tiếng Forth andvà Bargy trở nên [[hữu thanh]]. Các nguyên âm [[tiếng Anh trung đại]] được lưu giữ, chỉ bị ảnh hưởng một phần và không đồng đều bởi [[Great Vowel Shift]].<ref>Hickey, R. (1988). A lost Middle English dialect. Historical Dialectology: Regional and Social, 37, 235.</ref>

Một đặc điểm của Forth andvà Bargy là trong nhiều trưởng hợp trọng âm được chuyển sang âm tiết thứ hai: ''mor<u>saale</u>'' "miếng, mẩu", ''hat<u>cheat</u>'' "cái rìu nhỏ", ''di<u>neare</u>'' "bữa ăn tối", ''rea<u>deare</u>'' "người đọc; độc giả", ''wed<u>deen</u>'' "đám cưới".<ref>{{chú thích sách|last=O'Rahilly|first=T. F|authorlink=T. F. O'Rahilly|chapter=The Accent in the English of South-east Wexford|title=Irish Dialects Past and Present|year=1932|location=Dublin|publisher=Browne and Nolan|pages=94–98}} Reprinted 1972 by the Dublin Institute for Advanced Studies, {{ISBN|0-901282-55-3}}.</ref>

Động từ Forth andvà Bargy lưu giữ nhiều nét của tiếng Anh trung đại. Đuôi động từ ngôi thứ hai và ba số nhiều là -eth. Động từ quá khứ phân từ giữ lại tiền tố "y" tiếng Anh trung đại dưới dạng "ee".<ref name="Poole 1867, p.133">Poole 1867, p.133.</ref>

Bảng từ vựng do Jacob Poole thu thập cho ta biết về khối từ vựng tiếng Forth andvà Bargy. Poole là một nông dân và thành viên của [[Quaker|Religious Society of Friends]] từ Growtown của giáo xứ Taghmon cạnh biên giới giữa Bargy và Shelmalier.<ref>Jacob Poole of Growtown.</ref> Ông đã thu thập chúng từ các nông dân xung quanh từ năm 1800 cho đến khi mất năm 1827.

Tiếng Forth andvà Bargy vay mượn một số từ từ [[tiếng Ireland]].

===Từ nghiênnghi vấn===