[[Hình:USSR Republics Numbered Alphabetically.png|300px|thumb|right|[[Các quốc gia hậu Xô viết]] {{smaller|(Thứ tự abc)}} {{columns |colwidth=10em |colstyle=white-space:nowrap; |col1={{ubl |1. [[Armenia]] |2. [[Azerbaijan]] |3. [[Belarus]] |4. [[Estonia]]}} |col2={{ubl |5. [[Gruzia]] |6. [[Kazakhstan]] |7. [[Kyrgyzstan]] |8. [[Latvia]]}} |col3={{ubl|9. [[Litva]] |10. [[Moldova]] |11. [[Nga]] |12. [[Tajikistan]]}} |col4width=12em |col4={{ubl|13. [[Turkmenistan]] |14. [[Ukraina]] |15. [[Uzbekistan]]}} }} ]]
'''Sự tan rã của [[Liên Bang Xô viết ''' hay '''|Liên Xô''' là một quá trình tan rã nội bộ thuộcbang Cộng hòa xãXã hội chủChủ nghĩa liên bang Xô viết]] (USSR), gọi tắt là Liên bang Xô viết (Soviet Union), nó đã bắtchính đầuthức trongchấm nửadứt đầutồn những năm thập kỉ 1980 với sự tăng lên tình trạng bất ổn trong các quốc gia cộng hòa thành viên và đã kết thúc vàotại ngày 26 tháng 12 năm 1991, khibởi bản thântuyên nhàbố nướcsố Liên Xô kết thúc sự tồn tại của nó bởi quyết định142-H của [[HộiXô đồngviết tốiTối cao Xô viết]] (the Supreme Soviet), sau Hòa ước Belavezha. Tuyên bố sốnày 142-Hcông bởinhận Hộinền đồngđộc tốilập caocủa Xômười viếthai đã[[các dẫnnước tớicộng sựhòa độccủa lậpLiên cuảbang nhữngXô viết|nước cộng hòa thành viên, hình thành sự tan rã của Liên bang Xô. Tuyênviết]] bốcòn đãlại thừa nhận sự độc lập của các quốc gia(tổng cộng hòa15 cựu Xô viếtnước) và đãthành tạo ralập [[Cộng đồng các quốcQuốc gia độcĐộc lập]] (Commonwealth of Independent States, viết tắt CIS), tuy nhiên năm nước đã không phê chuẩn nó mãi tới về sau hoặc không làm gì. VàoMột ngày hôm trước đó, 25 tháng 12 năm 1991, Tổngtổng thống Liên Xô [[Mikhail Gorbachev]], lãnh đạo thứ 8 và cuối cùng của Liên Xô, đã từ chức và tuyên bố chức vụ của ông không còn được kế nhiệm nữa và bàn giao những quyền lực của nó - bao gồm vali chứa Mật[[Cheget|mật mã kích hoạt tên lửa hạt nhân chiếncủa lượcXô -Viết]] tớicho Tổngtổng thống Nga [[Boris Yeltsin]]. Vào hồi 7:32 tối cùng ngày, 25[[quốc tháng 12, cờkỳ Liên Xô]] đã được hạ xuống từ nóc điện Kremlin[[Kremli]] và đã thay thế bởibằng [[quốc kỳ Nga]], lá cờ được dùng cho đế quốc [[Nga]] trước các mạng 1917.<ref>{{chú thích báo|url=http://www.nytimes.com/learning/general/onthisday/big/1225.html#article |title=Gorbachev, Last Soviet Leader, Resigns; U.S. Recognizes Republics' Independence |publisher=Nytimes.com |date= |accessdate = ngày 30 tháng 3 năm 2013}}</ref>.
Trước[[Litva]] đó,đã từtuyên thángbố 8độc tớilập vào tháng 10,3 tấtnăm cả mỗi nước cộng hòa1990, baotrong gồmtháng bản8 thânnăm Nga,1991 đã[[Estonia]] lyvà khai[[Latvia]] khỏinối liênđuôi. bangMột hoặctuần íttrước nhấtkhi làchính tuyênthức bốgiải bãitán, ước11 Hiệptrong ướcsố thành12 lậpnước USSR.cộng Tuầnhòa trướccòn sựlại tancủa rãLiên chính thức, 11 nước cộng hòaXô đã kíký [[Nghị định thư Alma- Ata]] chính thức thành lập CIS và tuyên bố rằng USSR[[Liên Xô]] đã dừngkhông sựcòn tồn tại. CảSự haisụp đổ của quốc gia cộng sản đầu tiên và lớn nhất trên thế giới đã đánh dấu kết thúc [[chiến tranh Lạnh]] với phần thắng thuộc về các [[Thế giới phương Tây|quốc gia phương Tây]] với [[Chủ nghĩa tư bản]] do [[Hoa Kỳ]] dẫn đầu. [[Sự sụp đổ của Liên Xô và Đông Âu|Những cuộc Cáchcách mạng năm 1989]] và sự tan rã USSRcủa Liên bang Xô cũngviết đã đánhdẫn dấuđến sự kết thúc củahàng thập kỷ đối đầu giữa [[NATO]] và [[Khối Warszawa]], vốn đã được xem là đặc trưng của Chiến tranh Lạnh]].
MộtNhiều vàinước cựucộng quốchòa giathuộc cộng hòaLiên Xô viếtcũ vẫn giữ liênquan kếthệ gần gũi với liên bang Nga và đãhình thành lập nhữngcác tổ chức đa phuơngphương như CIS, [[Cộng đồng kinhKinh tế EurasianÁ Âu]], Liên[[Nhà nước liên bang|Nhà quốcnước giaLiên (Unionminh State),Nga Belarus]], [[Eurasian CustomsEconomic UnionCommunity vàcustoms Eurasianunion|Cộng Economicđồng Union đểLiên nângminh caothuế quan kinh tế vàÁ hợpÂu]] tácBelarus, anKazakhstan, ninh.Nga, Mặt[[Liên khác,minh nhữngÂu quốcÁ]] gia(thay Balticthế đãCộng giađồng nhậpKinh NATOtế Á Âu từ ngày 1.1.2015) nhằm tăng cường hợp tác kinh tế và EUan ninh.
==Năm 1985==
{{main|Lịch sử Liên bang Xô viết (1985-1991)}}
* [http://repository.library.georgetown.edu/handle/10822/552510 U.S. Response to the End of the USSR] from the [http://repository.library.georgetown.edu/handle/10822/552494/browse?type=title Dean Peter Krogh Foreign Affairs Digital Archives]
{{sơ khai chính trị}}
[[Thể loại:Sự sụp đổ của Liên Xô| ]] ▼
[[Thể loại:Liên Xô 1990]] ▼
[[Thể loại:Liên bang Xô 1991viết năm 1990]]
▲[[Thể loại:Liên bang Xô 1990viết năm 1991]]
[[Thể loại:Chính trị 1991]]
[[Thể loại:Lịch sử Nga]]
[[Thể loại:Lịch sử Liên Xô]]
▲[[Thể loại:Sự sụp đổ của Liên Xô | ]]
[[Thể loại:Châu Á 1991]]
[[Thể loại:Quốc gia tan rã|Liên Xô]]
|