Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Triều đại trong lịch sử Trung Quốc”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Dòng 52:
===Các dạng triều đại===
====Triều đại Trung Nguyên====
Vùng [[Trung Nguyên]] là một khu vực rộng lớn ở hạ lưu sông [[Hoàng Hà]], vốn là nơi hình thành nên cái nôi của nền văn minh Trung Quốc. "Vương triều Trung Nguyên" ({{lang|zh-Hant|中原王朝}}; {{transl|zh|Zhōngyuán wángcháo}}) dùng để chỉ các triều đại của Trung Quốc có [[thủ đô]] nằm trong vùng đồng bằng Trung Nguyên <ref name=CentralPlainDynasties>{{cite book|last1=Li|first1=Xiaobing|last2=Shan|first2=Patrick|title=Ethnic China: Identity, Assimilation, and Resistance|year=2015|url=https://books.google.com.sg/books?id=iB0oCwAAQBAJ&pg=PA5&dq=zhongyuan+wangchao&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiUr_-hxPPlAhUAzTgGHf38ByUQ6AEIKDAA#v=onepage&q=zhongyuan%20wangchao&f=false}}</ref>. Nó có thể bao gồm cả triều đại của cả [[người Hán]] lẫn phi Hán (ví dụ: [[nhà Kim]], [[nhà Nguyên]]), hoặc chỉ giới hạn trong các triều đại được thành lập bởi người Hán với yếu tố cốt lõi là [[văn hóa Trung Nguyên]] (ví dụ, [[nhà Tần]], [[nhà Đường]]).
====Triều đại thống nhất====
"Vương triều thống nhất" ({{lang|zh-Hant|大一統王朝}}; {{transl|zh|dàyītǒng wángcháo}}) dùng để chỉ các triều đại của Trung Quốc, bất kể nguồn gốc dân tộc của họ, đã thống nhất được [[Trung Quốc bản thổ]]. "Trung Quốc bản thổ" là một khu vực thường được coi là trung tâm truyền thống của người Hán, không giống với thuật ngữ "Trung Quốc". Các triều đại hoàng gia thống nhất được Trung Quốc bản thổ có thể được gọi là "Đế quốc Trung Hoa" ({{lang|zh-Hant|中華帝國}}; {{transl|zh|Zhōnghuá Dìguó}}) <ref name=ChineseEmpire1>{{cite web|url=https://www.dictionary.com/browse/chinese-empire|title=Chinese Empire|access-date=9 January 2020}}</ref><ref name=ChineseEmpire2>{{cite web|url=https://www.360kuai.com/pc/9f72d57dccdee86f4?cota=3&kuai_so=1&sign=360_7bc3b157|title=经常提到的波斯帝国，那你知道波斯第一、第二、第三帝国吗？|access-date=13 January 2020}}</ref>.
Các nhà sử học thường coi các triều đại sau đây đã thống nhất được khu vực này: [[nhà Tần|Tần]], [[Nhà_Hán#Lịch_sử_Tây_Hán|Tây Hán]], [[nhà Tân|Tân]], [[Nhà_Hán#Lịch_sử_Đông_Hán|Động Hán]], [[nhà_Tấn#Tây_Tấn_(266-316)|Tây Tấn]], [[nhà Tùy|Tùy]], [[nhà Đường|Đường]], [[Bắc Tống]], [[nhà Nguyên|Nguyên]], [[nhà Minh|Minh]] và [[nhà Thanh|Thanh]] <ref name=UnifiedDynasties1>{{cite web|url=https://kknews.cc/history/p5qxl3e.html|title=中国历史上十个大一统王朝，其中四个国祚不过百年|access-date=18 November 2019}}</ref>. Tình trạng của Bắc Tống là một triều đại thống nhất đang gây nên một sự tranh cãi giữa các nhà sử học, vì [[nhà Liêu]] cùng thời chiếm đóng [[Yên Vân thập lục châu]] trong khi [[Tây Hạ]] nắm quyền kiểm soát [[Hà Sáo]]; Theo nghĩa này, Bắc Tống đã không thực sự đạt được sự thống nhất Trung Quốc <ref name=UnifiedDynasties1></ref><ref name=UnifiedDynasties2>{{cite book|last1=Graff|first1=David|last2=Higham|first2=Robin|title=A Military History of China|year=2012|url=https://books.google.com.sg/books?id=wKpj1YfXfHEC&pg=PA70&dq=A+Military+History+of+China+sixteen+prefectures+song+emperor&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjR5IHTiZLmAhVGT30KHb6nBvoQ6AEIMDAB#v=onepage&q=A%20Military%20History%20of%20China%20sixteen%20prefectures%20song%20emperor&f=false}}</ref>
====Triều đại chinh phục====
"[[Triều đại chinh phục của lịch sử Trung Quốc|Vương triều chinh phục]]" ({{lang|zh-Hant|征服王朝}}; {{transl|zh|zhēngfú wángcháo}}) được đặt ra bởi nhà sử học và [[Hán học]] [[Karl August Wittfogel]], dùng để chỉ các triều đại của Trung Quốc được thành lập bởi các dân tộc phi Hán, cai trị một bộ phận hoặc toàn bộ Trung Quốc (ví dụ, [[Bắc Ngụy]], [[nhà Thanh]]) <ref name=ConquestDynasties1>{{cite book|last1=van de Ven|first1=Hans|title=Warfare in Chinese History|year=2000|url=https://books.google.com.sg/books?id=IXKkCXDvYFYC&pg=PA77&dq=conquest+dynasties&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjiqoXxyPPlAhVJxDgGHbJ2CKs4FBDoAQgvMAE#v=onepage&q=conquest%20dynasties&f=false}}</ref>. Khái niệm này là nguồn tranh cãi giữa các học giả vốn tin rằng lịch sử Trung Quốc nên được phân tích và hiểu từ góc độ đa sắc tộc và đa văn hóa <ref name=ConquestDynasties2>{{cite book|last1=Bulag|first1=Uradyn|title=Collaborative Nationalism: The Politics of Friendship on China's Mongolian Frontier|year=2010|url=https://books.google.com.sg/books?id=sQLiMYUk-nIC&pg=PA56&dq=conquest+dynasty+nationalist&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi6hLyRiJLmAhVSJHIKHde6DooQ6AEIPzAD#v=onepage&q=conquest%20dynasty%20nationalist&f=false}}</ref>.
===Cách gọi tên===
==Danh sách triều đại Trung Quốc==
| |||