Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tôn Vũ”

|name = Tôn VõVũ

'''Tôn VõVũ''' (545 TCN - 470 TCN) ({{hgcl|孙武|孫武|Sūn Wǔ}}) tên chữ là '''Trưởng Khanh''', là một danh tướng vĩ đại của [[Ngô (nước)|nước Ngô]] ở cuối thời [[Xuân Thu]], nhờ [[Binh pháp Tôn Tử|cuốn binh thư của mình]] mà được tôn là '''Tôn Tử''', lại bởi hoạt động chủ yếu ở [[ngô (nước)|nước Ngô]], nên được gọi là ''Ngô Tôn Tử'' để phân biệt với ''[[Tôn Tẫn]]'' (''Tề Tôn Tử'' là người [[tề (nước)|nước Tề]] ở thời [[Chiến Quốc]])

Một nghiên cứu gần đây cho rằng, tổ tiên Tôn VõVũ là [[Tôn Thúc Ngao|Vĩ Ngao]] (tự Tôn Thúc), người làng Bạch Thổ<ref>Còn gọi là núi Tôn Gia, nay là phụ cận núi Vũ Đài. Núi Vũ Đài cách khu [[Phù Lăng]], [[Trùng Khánh]] 12 km về phía đông</ref>, bên hồ Hải Tử thuộc Dĩnh Đô<ref>Nay là quận [[Sa Thị]], địa cấp thị [[Kinh Châu]], [[Hồ Bắc]]</ref>. Đời [[Sở Trang vương|Sở Trang Vương]], được phong làm '''lệnh doãn''' ('''令尹'''). Sau khi ông mất, theo lời khuyên của lệnh doãn Ưu Mạnh, vua Sở Trang vương phong 400 hộ của đất Tẩm Khâu<ref>Nay là [[Cố Thủy]], [[Hà Nam (Trung Quốc)|Hà Nam]]</ref> , cho người con của Ngao để thờ phụng ông. Vài năm sau đó, trong nước xảy ra nội loạn, các hoàng thân tranh giành quyền lực, cộng thêm sự lớn mạnh của các nước chư hầu phía Đông như [[Ngô (nước)|Ngô]], [[Việt (nước)|Việt]] đã mang quân tấn công vào lãnh thổ Sở, chiếm được nhiều đất đai của Sở. Gia tộc họ Vĩ vì không muốn sống trong loạn binh đao, nên đã tị nạn đến đất Lạc An nước Tề (nay là Huệ Dân, tỉnh Sơn Đông), đổi sang họ Tôn để ghi nhớ quê hương gốc tổ ở Tôn Gia sơn.

Tôn VõVũ tên chữ là '''Trưởng Khanh''', sinh năm 545 TCN, tức năm [[Chu Linh vương|Chu Linh Vương]] thứ 27, [[Tề Cảnh công|Tề Cảnh Công]] năm thứ 3 ngày 28 tháng 8, người [[Lạc An (định hướng)|Lạc An]] [[tề (nước)|nước Tề]].<ref>Tào Nghiêu Đức, Truyện Tôn Tử, Nhà xuất bản Hà Nội, 2001, trang 26</ref> Vì nội loạn nên gia đình phải chạy đến La Phù Sơn ở ngoại thành [[Cô Tô]] là kinh đô của [[ngô (nước)|nước Ngô]], cầy cấy dệt cửi để sinh sống, để ông tâm nghiên cứu binh pháp. Thời gian này Tôn VõVũ với [[Ngũ Tử Tư]] (trọng thần [[ngô (nước)|nước Ngô]]) kết thành mối quan hệ bằng hữu gắn bó. [[Ngũ Tử Tư]] liền tiến cử Tôn VõVũ với Ngô vương. Tôn Vũ dâng 13 chương binh pháp lên Ngô vương là [[Ngô Hạp Lư|Hạp Lư]], được Ngô vương rất tán thưởng, Tôn Vũ dùng ngay các cung nữ để diễn tập binh pháp, chém mỹ nhân để thị uy, khiến Ngô vương rất nể vì, lệnh cho làm thượng tướng quân, rồi phong làm quân sư. Tôn VõVũ sau đó cùng với Ngũ Tử Tư trợ giúp Ngô vương cải cách chính sự, tăng cường quốc lực.<ref>Đức Thành, Binh pháp Tôn Tử, Nhà xuất bản Văn hoá thông tin, 2006, trang 608</ref> [[Tư Mã Thiên]] viết trong [[Sử Ký (định hướng)|Sử Ký]]: ''[[Ngô Hạp Lư|Hạp Lư]] biết Tôn Tử có tài dùng binh và cho Tôn Tử làm tướng. Phía tây quân Ngô phá [[sở (nước)|nước Sở]] mạnh, đi vào đất Sính; phía bắc uy hiếp [[tề (nước)|nước Tề]], [[tấn (nước)|nước Tấn]], nổi tiếng ở chư hầu, Tôn Tử có công ở đấy''.<ref>Tư Mã Thiên, Sử ký, Nhà xuất bản Văn học, 1971, trang 321</ref> Tuy nhiên có mấy vấn đề luôn gây ra sự tranh cãi kịch liệt từ trước đến nay; Tôn VõVũ sinh vào năm nào, rốt cuộc Tôn VõVũ đã thân chinh chỉ huy bao nhiêu trận đánh. Vừa qua giới nghiên cứu lịch sử cổ đại Trung Quốc khi đã nghiên cứu, đối chiếu, tổng hợp, so sánh từ các sử liệu: ''[[Ngô Việt Xuân Thu]], [[Việt sắc thư]], [[Tả truyện]], [[Sử Ký (định hướng)|Sử ký]]''... đã đưa ra kết luận: ''Trong sự nghiệp quân dịch của mình, Tôn VõVũ trực tiếp chỉ huy năm trận đánh và chính năm trận chiến "để đời" này đã góp phần đưa tên tuổi của ông bất hủ cùng thời gian'' <ref>Đức Thành SĐD, trang 608</ref>.

Tháng 12 năm 512 TCN, khi đó Ngô vương là [[Ngô Hạp Lư|Hạp Lư]] ra lệnh cho Tôn VõVũ chỉ huy quân tiêu diệt hai nước nhỏ là nước Chung Ly và [[từ (nước)|nước Từ]]. Trong lần cầm quân đầu tiên này, Tôn VõVũ đã xuất sắc hạ gọn hai nước trên đồng thời thừa thắng chiếm được đất Thư thuộc [[sở (nước)|nước Sở]], lập công lớn, được Ngô vương ban thưởng.

Năm 511 TCN, Tôn VõVũ lại thống lĩnh ba quân cùng [[Ngũ Tử Tư]], [[Bá Hi]] đi chinh phạt [[sở (nước)|nước Sở]] bởi lý do "Sở vương từ chối không chịu trao thanh bảo kiếm Trạm Lư cho Ngô vương Hạp Lư". Dưới quyền chỉ huy của Tôn VõVũ quân Ngô đánh hai trận thắng cả hai, chiếm được hai xứ Lục và Tiềm thuộc đất Sở.

Năm 510 TCN, lúc này giữa [[ngô (nước)|nước Ngô]] và [[nước Việt]] lần đầu tiên xảy ra cuộc chiến tranh quy mô lớn mà sử sách còn ghi lại đó là cuộc "Đại chiến Huề – Lý". Trong cuộc chiến này lần đầu tiên Tôn VõVũ đưa ra cách dụng binh ''Quý hồ tinh bất quý hồ đa'' trong đánh trận, do vậy chỉ với ba vạn quân với phép dụng binh tài tình của mình, Tôn VõVũ đã đánh bại 16 vạn quân [[nước Việt]].

Năm 509 TCN xảy ra cuộc ''[[Đại chiến Dự Chương]]'' giữa [[ngô (nước)|nước Ngô]] và [[sở (nước)|nước Sở]]. Khi đó vua Sở sai con trai là công tử Tử Thường và công tử Tử Phàm dẫn đại quân tiến đánh [[ngô (nước)|nước Ngô]], nhằm báo thù nỗi nhục mất đất năm xưa. Một lần nữa Ngô vương [[Ngô Hạp Lư|Hạp Lư]] lại giao cho Tôn VõVũ cầm quân chống giặc. Lần này Tôn VõVũ khôn khéo vòng tránh đội quân chủ lực của công tử Tử Thường; dùng lối đánh vu hồi tập kích doanh trại bắt sống công tử Tử Phàm, quân Sở từ thế mạnh, chuyển sang yếu cầm cự chưa đầy một tháng phải rút chạy về nước.

Hai nước Ngô - Sở một lần nữa xảy ra chiến tranh vào ngày 18 tháng 11 năm 506 TCN sử sách gọi đây là ''[[cuộc chiến Bách Cử]]''. Đây là cuộc chiến lớn nhất trong lịch sử hai nước. Lần này [[sở (nước)|quân Sở]] huy động 25 vạn quân tiến đánh [[ngô (nước)|nước Ngô]], khí thế báo thù rất sôi sục. Theo kế của Tôn VõVũ và [[Ngũ Tử Tư]], vua Ngô bí mật liên kết với hai nước nhỏ là Đường và Sái làm thành liên minh chống Sở. Khi tác chiến, Tôn Võ Vũ triệt để lợi dụng địa hình thuận lợi của hai nước đồng minh để triển khai chiến thuật "Khống chế chính diện", "Tập kích vu hồi mạn sườn" của mình. Sau năm lần giao chiến với quân Sở, Tôn VõVũ đều giành thắng lợi. Cuối cùng 3 vạn quân Ngô đã phá tan 25 vạn quân Sở buộc Sở vương phải tháo chạy.<ref>Đức Thành, SĐD, trang 610</ref><ref>Trong Mã Nhất Phu, SĐD, trang 9 nói quân Sở có 20 vạn</ref>

Với năm trận đánh "để đời" này, uy danh và tài thao lược quân sự của Tôn VõVũ lừng lẫy khắp thiên hạ. Nhưng sau khi lập được công lao ông không muốn làm quan, cố tình về núi làm dân thường, mai danh ẩn tích, không rõ kết cục. Cuốn sách ''Việt tuyệt thư'' nói rằng: ''ở mười dặm ngoài thành Cô Tô có mộ Tôn Võ,Vũ'', thực giả ra sao cũng khó xác định.

Cuối đời Tôn Tử viết lại binh pháp của mình, hoàn thiện những điều mà 13 cuốn binh pháp còn thiếu thành 82 quyển và 9 trận đồ hình. Ngô vương Phù Sai muốn chiếm đoạt làm của riêng nhưng Tôn VõVũ không muốn tâm huyết cả đời của mình rơi vào tay những kẻ không hiểu và không vận dụng được cho việc trị nước nên quyết định đốt hết 82 quyển binh pháp và 9 trận đồ. Chỉ khi sau này cùng [[Quỷ Cốc Tử|Vương Hủ]] chu du thiên hạ ông mới viết lại một lần nữa nhưng lúc này ông đã quy ẩn thâm sơn, tung tích 82 quyển binh pháp và 9 trận đồ cũng thất truyền.Có Câu Thông Binh Pháp Hơn Tôn Võ Giỏi Thiên Văn Phải Kể Lưu Cơ.