Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hành tinh đại dương”

}} '''Hành tinh đại dương,''' '''thế giới đại dương,''' '''thế giới nước,''' '''aquaplanet''' hoặc '''hành tinh panthalassic''' là một loại [[hành tinh đất đá]] có chứa một lượng đáng kể [[nước]] hoặc ở trên bề mặt hoặc dưới bề mặt của nó. <ref>[http://www.omnilexica.com/?q=ocean+planet Definition of Ocean planet]. Retrieved 1 October 2017.</ref> <ref name="Adams 2008">{{Chú thích tạp chí|last=Adams|first=E. R.|last2=Seager|first2=S.|last3=Elkins-Tanton|first3=L.|date=1 February 2008|title=Ocean Planet or Thick Atmosphere: On the Mass-Radius Relationship for Solid Exoplanets with Massive Atmospheres|journal=The Astrophysical Journal|volume=673|issue=2|pages=1160–1164|arxiv=0710.4941|bibcode=2008ApJ...673.1160A|doi=10.1086/524925|quote=A planet with a given mass and radius might have substantial water ice content (a so-called ocean planet), or alternatively a large rocky iron core and some H and/or He.}}</ref> <ref name="Nimmo 2016">{{Chú thích tạp chí|last=Nimmo|first=F.|last2=Pappalardo|first2=R. T.|date=8 August 2016|title=Ocean worlds in the outer solar system|url=https://websites.pmc.ucsc.edu/~fnimmo/website/ocean_worlds_new.pdf|journal=Journal of Geophysical Research|volume=121|issue=8|pages=1378|bibcode=2016JGRE..121.1378N|doi=10.1002/2016JE005081|access-date=2017-10-01}}</ref> <ref name="Vance 2007">[http://online.liebertpub.com/doi/pdf/10.1089/ast.2007.0075 Hydrothermal Systems in Small Ocean Planets]. (PDF) Steve Vance, Jelte Harnmeijer, Jun Kimura, Hauke Hussmann, Brian deMartin, and J. Michael Brown. ''Astrobiology''. December 2007, 7(6): 987–1005. DOI: 10.1089/ast.2007.0075</ref> Thuật ngữ ''thế giới đại dương'' đôi khi cũng được sử dụng cho các thiên thể thiên văn với một đại dương bao gồm một chất lỏng khác, <ref>[Ocean Worlds: The story of seas on Earth and other planets]. By Jan Zalasiewicz and Mark Williams. OUP Oxford, October 23, 2014. {{ISBN|019165356X}}, 9780191653568.</ref> như [[dung nham]] (trường hợp của vệ tinh [[Io (vệ tinh)|Io]] ), [[amoniac]] (trong hỗn hợp [[Eutecti|eutecticeutecti]]c với nước, rất có thể là trường hợp của đại dương bên trong vệ tinh [[Titan (vệ tinh)|Titan]]) hoặc [[Hiđrôcacbon|hydrocarbon]] như trên bề mặt [[Titan (vệ tinh)|Titan]] (có thể là loại biển ngoài Trái Đất phong phú nhất). <ref>{{Chú thích tạp chí|last=F. J. Ballesteros|last2=A. Fernandez-Soto|last3=V. J. Martinez|date=2019|title=Title: Diving into Exoplanets: Are Water Seas the Most Common?|journal=[[Astrobiology (journal)|Astrobiology]]|volume=19|pages=642–654|doi=10.1089/ast.2017.1720|pmid=30789285}}</ref>

[[Trái Đất]] là vật thể thiên văn duy nhất được biết có các khối nước ''lỏng'' trên bề mặt của nó, mặc dù một số [[Hành tinh ngoài hệ Mặt Trời|ngoại hành tinh]] đã được tìm thấy với điều kiện thích hợp để hỗ trợ các khối nước lỏng. <ref name="NOAA 2017">{{Chú thích web|url=https://oceanservice.noaa.gov/facts/et-oceans.html|tựa đề=Are there oceans on other planets?|ngày=6 July 2017|website=National Oceanic and Atmospheric Administration|ngày truy cập=2017-10-03}}</ref> Đối với các ngoại hành tinh, công nghệ hiện tại không thể quan sát trực tiếp nước mặt lỏng, do đó hơi nước trong khí quyển có thể được sử dụng như một proxy. <ref name="Seager 2013">{{Chú thích tạp chí|last=Seager|first=Sara|year=2013|title=Exoplanet Habitability|journal=Science|volume=340|issue=577|pages=577–581|bibcode=2013Sci...340..577S|doi=10.1126/science.1232226|pmid=23641111}}</ref> Các đặc điểm của thế giới đại dương - hoặc các hành tinh đại dương - sẽ cung cấp manh mối cho lịch sử của chúng và sự [[Sự hình thành và tiến hóa của Hệ Mặt Trời|hình thành và phát triển của Hệ Mặt Trời]] nói chung. Mối quan tâm bổ sung là tiềm năng [[Nguồn gốc sự sống|bắt nguồn]] và [[Khả năng sinh sống trên hành tinh|duy trì cuộc sống]] của các hành tinh này.

Thế giới nước rất được các nhà [[Sinh học vũ trụ|sinh vật học]] quan tâm vì tiềm năng [[Nguồn gốc sự sống|phát triển sự sống]] và duy trì hoạt động sinh học theo thời gian địa chất. <ref name="Vance 2007">[http://online.liebertpub.com/doi/pdf/10.1089/ast.2007.0075 Hydrothermal Systems in Small Ocean Planets]. (PDF) Steve Vance, Jelte Harnmeijer, Jun Kimura, Hauke Hussmann, Brian deMartin, and J. Michael Brown. ''Astrobiology''. December 2007, 7(6): 987–1005. DOI: 10.1089/ast.2007.0075</ref> <ref name="Nimmo 2016">{{Chú thích tạp chí|last=Nimmo|first=F.|last2=Pappalardo|first2=R. T.|date=8 August 2016|title=Ocean worlds in the outer solar system|url=https://websites.pmc.ucsc.edu/~fnimmo/website/ocean_worlds_new.pdf|journal=Journal of Geophysical Research|volume=121|issue=8|pages=1378|bibcode=2016JGRE..121.1378N|doi=10.1002/2016JE005081|access-date=2017-10-01}}</ref><ref name="Vance 2007">[http://online.liebertpub.com/doi/pdf/10.1089/ast.2007.0075 Hydrothermal Systems in Small Ocean Planets]. (PDF) Steve Vance, Jelte Harnmeijer, Jun Kimura, Hauke Hussmann, Brian deMartin, and J. Michael Brown. ''Astrobiology''. December 2007, 7(6): 987–1005. DOI: 10.1089/ast.2007.0075</ref> Bốn thế giới nước được thiết lập tốt nhất trong Hệ mặt trời bao gồm [[Europa (vệ tinh)|Europa]], [[Enceladus (vệ tinh)|Enceladus]], [[Ganymede (vệ tinh)|Ganymede]] và [[Callisto (vệ tinh)|Callisto]] . Một loạt các vật thể khác trong Hệ Mặt trời bên ngoài được suy luận bằng một loại quan sát duy nhất hoặc bằng mô hình lý thuyết để có các đại dương dưới đáy biển, và chúng bao gồm: [[Dione (vệ tinh)|Dione]], [[Sao Diêm Vương|Pluto]], [[Triton (vệ tinh)|Triton]] và [[Ceres (hành tinh lùn)|Ceres]], <ref name="McEwen presentation 2016">{{Chú thích web|url=http://www.lpi.usra.edu/opag/meetings/feb2016/presentations/day-1/08-Roadmap-Ocean-Worlds-McEwen.pdf|tựa đề=Roadmaps to Ocean Worlds (ROW)|tác giả=McEwen|tên=Alfred|ngày=1 February 2016|website=Lunar and Planetary Institute|ngày truy cập=2017-09-30}}</ref> <ref name="Creech 2016">{{Chú thích web|url=https://ntrs.nasa.gov/search.jsp?R=20160011102|tựa đề=Ocean World Exploration and SLS: Enabling the Search for Life|tác giả=Creech|tên=Stephen D|tác giả 2=Vane|tên 2=Greg|website=Nasa Technical Reports Server|nhà xuất bản=NASA|ngày lưu trữ=30 July 2016|ngày truy cập=2017-09-30}}</ref> <ref name="Scott 2015">{{Chú thích báo|url=http://www.americaspace.com/2015/05/20/ocean-worlds-exploration-program-new-budget-proposal-calls-for-missions-to-europa-enceladus-and-titan/|title='Ocean Worlds Exploration Program': New Budget Proposal Calls for Missions to Europa, Enceladus, and Titan|last=Anderson|first=Paul Scott|date=15 May 2015|work=AmericaSpace|access-date=2017-09-30}}</ref> <ref name="Wenz 2015">{{Chú thích báo|url=http://www.popularmechanics.com/space/a15632/nasa-ocean-exploration/|title=NASA Wants to go Underwater Exploring on Ocean Moons|last=Wenz|first=John|date=19 May 2015|work=Popular Mechanics|access-date=2017-09-30}}</ref> <ref name="Berger 2015">{{Chú thích báo|url=http://blog.chron.com/sciguy/2015/05/the-house-budget-for-nasa-plants-the-seeds-of-a-program-to-finally-find-life-in-the-outer-solar-system/|title=The House budget for NASA plants the seeds of a program to finally find life in the outer solar system|last=Berger|first=Eric|date=19 May 2015|work=Chron|access-date=2017-09-30}}</ref> cũng như [[Mimas (vệ tinh)|Mimas]], <ref>[https://www.jpl.nasa.gov/infographics/infographic.view.php?id=11262 Ocean Worlds]. JPL, NASA.</ref> <ref>[https://www.nasa.gov/specials/ocean-worlds/ Ocean Worlds Exploration Program]. NASA</ref> [[Eris (hành tinh lùn)|Eris]], <ref name="Hussmann Sohl et al. 2006">{{Chú thích tạp chí|last=Hussmann|first=Hauke|last2=Sohl|first2=Frank|last3=Spohn|first3=Tilman|date=November 2006|title=Subsurface oceans and deep interiors of medium-sized outer planet satellites and large trans-neptunian objects|url=https://www.researchgate.net/publication/225019299|journal=[[Icarus (journal)|Icarus]]|volume=185|issue=1|pages=258–273|bibcode=2006Icar..185..258H|doi=10.1016/j.icarus.2006.06.005|ref={{sfnRef|Hussmann Sohl et al.|2006}}}}</ref> và [[Oberon (vệ tinh)|Oberon]] .

Công việc lý thuyết sơ bộ quan trọng đã được thực hiện trước khi các sứ mệnh thám hiểm hành tinh được phát động bắt đầu từ những năm 1970. Cụ thể, Lewis đã chỉ ra vào năm 1971 rằng chỉ riêng [[Phóng xạ|phân rã phóng xạ]] có khả năng đủ để tạo ra các đại dương dưới đáy biển trong các [[Vệ tinh tự nhiên|mặt trăng]] lớn, đặc biệt là nếu amoniac ( [[Amoniac|{{Chem|NH|3}}]]) đã có mặt trên đó. Peale và Cassen đã tìm ra vào năm 1979 vai trò quan trọng của [[Sấy nóng do thủy triều|sưởi ấm thủy triều]] (hay còn gọi là uốn cong thủy triều) đối với sự phát triển và cấu trúc vệ tinh. <ref name="Nimmo 2016">{{Chú thích tạp chí|last=Nimmo|first=F.|last2=Pappalardo|first2=R. T.|date=8 August 2016|title=Ocean worlds in the outer solar system|url=https://websites.pmc.ucsc.edu/~fnimmo/website/ocean_worlds_new.pdf|journal=Journal of Geophysical Research|volume=121|issue=8|pages=1378|bibcode=2016JGRE..121.1378N|doi=10.1002/2016JE005081|access-date=2017-10-01}}</ref> Phát hiện đầu tiên được xác nhận của một ngoại hành tinh là vào năm 1992. Alain Léger ''et al'' đã tìm ra vào năm 2004 rằng một số lượng nhỏ các hành tinh băng giá hình thành trong khu vực nằm ngoài [[Dòng sương (vật lý học vũ trụ)|đường tuyết]] có thể di chuyển vào sát 1 [[Đơn vị thiên văn|AU]], nơi các lớp bên ngoài sau đó tan chảy. <ref name="Kennedy 2008">{{Chú thích tạp chí|last=Kennedy|first=Grant M.|last2=Kenyon|first2=Scott J|date=20 January 2008|title=Planet Formation around Stars of Various Masses: The Snow Line and the Frequency of Giant Planets|journal=The Astrophysical Journal|volume=673|issue=1|pages=502–512|arxiv=0710.1065|bibcode=2008ApJ...673..502K|doi=10.1086/524130}}</ref> <ref name="Léger">{{Chú thích tạp chí|last=Léger|first=A.|last2=Selsis|first2=F.|last3=Sotin|first3=C.|last4=Guillot|first4=T.|last5=Despois|first5=D.|last6=Mawet|first6=D.|last7=Ollivier|first7=M.|last8=Labèque|first8=A.|last9=Valette|first9=C.|year=2004|title=A new family of planets? "Ocean-Planets"|journal=Icarus|volume=169|issue=2|pages=499–504|arxiv=astro-ph/0308324|bibcode=2004Icar..169..499L|doi=10.1016/j.icarus.2004.01.001}}</ref>

Bằng chứng tích lũy được [[Kính viễn vọng không gian Hubble|Kính viễn vọng Không gian Hubble]] thu thập, cũng như các nhiệm vụ của [[Chương trình Pioneer|''Pioneer'']], ''[[Galileo (tàu vũ trụ)|Galileo]]'', ''[[Chương trình Voyager|Voyager]]'', ''[[Cassini–Huygens|CassiniTHER Huygens]]'' và ''[[New Horizons]]'' có được, chỉ ra rằng một số vật thể trong Hệ Mặt trời bên ngoài chứa các đại dương nước bên trong dưới lớp vỏ băng bao bọc. <ref name="Nimmo 2016">{{Chú thích tạp chí|last=Nimmo|first=F.|last2=Pappalardo|first2=R. T.|date=8 August 2016|title=Ocean worlds in the outer solar system|url=https://websites.pmc.ucsc.edu/~fnimmo/website/ocean_worlds_new.pdf|journal=Journal of Geophysical Research|volume=121|issue=8|pages=1378|bibcode=2016JGRE..121.1378N|doi=10.1002/2016JE005081|access-date=2017-10-01}}</ref> <ref name="greenberg">Greenberg, Richard (2005) ''Europa: The Ocean Moon: Search for an Alien Biosphere'', Springer + Praxis Books, {{ISBN|978-3-540-27053-9}}.</ref> Trong khi đó, [[Kepler (tàu vũ trụ)|đài quan sát vũ trụ ''Kepler'']], được phóng vào ngày 7 tháng 3 năm 2009, đã phát hiện ra hàng ngàn ngoại hành tinh, khoảng 50 trong số chúng [[Hành tinh đất đá|có kích thước ngang với Trái đất]] trong hoặc gần [[Khu vực có thể sống được|các khu vực có thể sống được]]. <ref name="NYT-20140512">{{Chú thích báo|url=https://www.nytimes.com/2014/05/13/science/finder-of-new-worlds.html|title=Finder of New Worlds|last=Overbye|first=Dennis|date=May 12, 2013|work=[[The New York Times]]|access-date=May 13, 2014|author-link=Dennis Overbye}}</ref> <ref name="NYT-20150106-DB">{{Chú thích báo|url=https://www.nytimes.com/2015/01/07/science/space/as-ranks-of-goldilocks-planets-grow-astronomers-consider-whats-next.html|title=As Ranks of Goldilocks Planets Grow, Astronomers Consider What's Next|last=Overbye|first=Dennis|date=January 6, 2015|work=[[The New York Times]]|access-date=January 6, 2015|author-link=Dennis Overbye}}</ref>

Các hành tinh của hầu hết tất cả các khối lượng, kích thước và quỹ đạo đã được phát hiện, minh họa không chỉ bản chất thay đổi của sự hình thành hành tinh mà còn cả sự di cư tiếp theo thông qua [[Đĩa vũ trụ tròn|đĩa vũ trụ]] từ nơi xuất phát của hành tinh. <ref name="Seager 2013">{{Chú thích tạp chí|last=Seager|first=Sara|year=2013|title=Exoplanet Habitability|journal=Science|volume=340|issue=577|pages=577–581|bibcode=2013Sci...340..577S|doi=10.1126/science.1232226|pmid=23641111}}</ref> {{Số lượng hành tinh ngoài hệ Mặt Trời|full}}