Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chiến dịch Tĩnh Nan”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 24:
Sau khi thành lập triều Minh, [[Minh Thái Tổ]] bắt đầu củng cố quyền lực của hoàng gia. Ông giao nhiều vùng lãnh thổ cho các hoàng thân và cho họ nhận chức trên khắp đế chế. Các hoàng thân không có quyền lực hành chính trên lãnh thổ của họ, nhưng họ nắm giữ binh quyền một đạo quân riêng, số lượng khoảng từ 3.000 đến 19.000 người.<ref>Every prince is entitled to three "Wei" (三護衛) of guards.</ref> Các phiên vương tại phía bắc còn có quân số lớn hơn rất nhiều. Ví dụ, Ninh Vương [[Chu Quyền]] được cho là nắm trong tay hơn 80.000 quân.<ref>''[[Minh sử|History of Ming]]'', Volume 7: 寧獻王權，太祖第十七子。洪武二十四年封。逾二年，就藩大寧。大寧在喜峰口外，古會州地，東連遼左，西接宣府，為巨鎮。帶甲八萬，革車六千，所屬朵顏三衛騎兵皆驍勇善戰。權數會諸王出塞，以善謀稱。</ref>
 
Thái tử [[Chu Tiêu]] chết trẻ, con trai ông là [[Chu Doãn Văn]] đã được chọn kế vị. Chu Doãn Văn là cháu trai của các phiên vương, và ông cảm thấy bị đe dọa bởi sức mạnh quân sự của họ. Tháng 5 năm 1398, Chu Doãn Văn lên ngai vàng, tức là [[Minh Huệ Đế]] sau khi [[Minh Thái Tổ]] băng hà. Các hoàng tửthân đã được lệnh ở lại trong vùng lãnh thổ của mình trong khi hoàng đế mới bắt đầu lập kế hoạch cho việc làm giảm quyền lực quân sự của họ, với sự cố vấn của Tề Thái và Hoàng Tử Trừng.<ref>''[[Minh sử|History of Ming]]'', Volume 3: 遺詔曰：「朕膺天命三十有一年，憂危積心，日勤不怠，務有益於民。奈起自寒微，無古人之博知，好善惡惡，不及遠矣。今得萬物自然之理，其奚哀念之有。皇太孫允炆仁明孝友，天下歸心，宜登大位。內外文武臣僚同心輔政，以安吾民。喪祭儀物，毋用金玉。孝陵山川因其故，毋改作。天下臣民，哭臨三日，皆釋服，毋妨嫁娶。諸王臨國中，毋至京師。諸不在令中者，推此令從事。」</ref><ref>''Ming Tongjian'', Volume 11: 至是燕王自北平奔喪，援遺詔止之，於是諸王皆不悅，流言煽動，聞于朝廷。謂子澄曰：「先生憶昔東角門之言乎？」對曰：「不敢忘。」於是始與泰建削藩之議。</ref>
 
== Trước chiến dịch ==
Dòng 31:
Ngay lập tức sau khi lên ngai vàng, Chu Doãn Văn, bây giờ [[Minh Huệ Đế]] đã bắt đầu kế hoạch để giảm sức mạnh của mỗi phiên vương. Một đề nghị được đưa ra là sức mạnh của Yên vương[[ Chu Đệ]] nên được giảm đầu tiên do ông có lãnh thổ lớn nhất, nhưng đề nghị bị từ chối.<ref>''Mingjian Gangmu'', Volume 1: （洪武三十一年）六月，戶部侍郎卓明請徙封燕王棣於南昌，不聽。</ref>
 
Vào tháng 7 năm 1398, Chu vương đã bị bắt ở [[Khai Phong]] vì tội mưu phản. Ông đã bị tước bỏ mọi quyền vị và bị đày đến [[Vân Nam]].<ref>''Mingjian Gangmu'', Volume 1: 乃命曹國公李景隆以備邊為名，猝至開封，圍王宮，執之以歸。.</ref>. Vào tháng 4 năm 1399, các phiên vương của Tề, Hằng và Đại cũng bị tước bỏ quyền vị. Tề vương và Đại vương được giám sát ở [[Nam Kinh]] và [[Đại Đồng, Sơn Tây|Đại đồng]]  trong khi Hằng vương bị buộc tự vẫn.<ref>''Mingjian Gangmu'', Volume 2: （建文元年）夏四月，湘王柏自焚死，齊王榑、代王桂有罪，廢為庶人。柏膂力過人，握刀槊弓矢，馳馬若飛。至是有告其反者。帝遣使即訊，柏焚其宮室，彎弓躍馬，投火中死。榑累歷塞上，以武功喜，時與燕通，為府中人所告；會代郡亦上變，乃廢二王為庶人，錮榑京師，幽桂大同。</ref> Hai tháng sau, Mẫn vương cũng mất tước vị và bị đày đi [[Phúc Kiến]].<ref>''Mingjian Gangmu'', Volume 2: （建文元年）六月，岷王楩有罪，廢為庶人：西平侯沐晟奏楩不法，廢為庶人，徙漳州。</ref> Sự rạn nứt giữa phiên vương và triều đình lớn dần, [[Yên vương]], người chỉ huy lực lượng quân đội mạnh nhất, cho rằng mình mới là người xứng đáng thừa kế ngôi vị hoàng đế.
 
== Giai đoạn đầu, 1399 ==
[[Tập tin:Anonymous-Ming_Chengzu.jpg|nhỏ|223x223px|[[Minh Thành Tổ|Vĩnh Lạc Hoàng Đế]]]]
Trong tháng 12 năm 1398, để ngăn chặn khả năng tấn công từ [[Yên vương]] Chu Đệ, [[Minh Huệ Đế]] bổ nhiệm một số quan lại tới Bắc Bình (ngày nay là [[Bắc Kinh]]) nơi Chu Đệ từng đóng quân. Đáp lại, Chu Đệ giả vờ bị bệnh trong khi ra sức chuẩn bị cho chiến tranh. Tuy nhiên, âm mưu đã được thông báo cho các quan lại của triều đình ở Bắc Bình bởi một trong những viên quan ở Yên.<ref>''Ming Tongjian'', Volume 12: （六月）己酉，燕山百戶倪亮上變，告燕官校於諒、周鐸等陰事，詔逮至京師，皆戮之。復詔責燕王。王遂稱疾篤，佯狂走呼市中，奪酒食，語多妄亂，或臥土壤彌日不甦。張昺、謝貴入問疾，王盛夏圍爐播顫曰：「寒甚。」宮中亦杖而行。昺等稍信之，長史葛誠密語之曰：「王本無恙，公等勿懈。」</ref> Ngay lập tức, triều đình ra lệnh bắt giữ Yên vương. Dương Tín, một trong những đại thần quyết định để rò rỉ lệnh bắt giữ cho Yên vương.<ref>''Ming Tongjian'', Volume 12: 初，張信之至燕也，與昺等同受密旨，憂懼不知所出。以告母，母大驚曰：「吾聞燕都有王氣，王當爲天子。汝慎勿妄舉，取赤族禍也。」至是又密敕信，使執王，信見事急，三造燕邸，辭不見，乃乘婦人車徑至門，固請之。王召入，信拜牀下，密以情輸王。王猶佯為風疾，不能言，信曰：「殿下毋爾也。臣今奉詔禽王，王果無意，當就執，如有意，幸勿誨臣。」王察其誠，下拜曰：「生我一家者，子也！」於是召僧道衍謀舉兵。</ref> Để chuẩn bị cho sự bắt giữ sắp xảy ra, Chu Đệ lệnh cho tướng Trương DưNgọc tập trung 800 quân  tuần tra các nơi ở Bắc Bình.<ref>''Ming Tongjian'', Volume 12: 會昺等部署衛卒及屯田軍士，布列城中，一面飛章奏聞。布政司吏李有直竊其草，獻之府中，燕王亟呼護衛張玉、朱能等率壯士八百人入衛。</ref>
 
Vào tháng 7 năm 1399, quân đội triều đình bao vây Yên quốc, Chu Đệ trả lời bằng cách xử tử các quan lại của hoàng đế và tấn công cổng Bắc Bình.<ref>''Ming Tongjian'', Volume 12: 秋，七月，詔至，「逮燕府官屬」，於是張昺、謝貴等率諸衛士以兵圍府第，.</ref> Khi đêm đến, Chu Đệ đã kiểm soát toàn thành và chính thức nổi dậy chống lại triều đình.<ref>''[[Minh thực lục|Taizong Shilu]]'', Volume 2: 是夜，（張）玉等攻九門，黎明已克其八，惟西直門未下。上令指揮唐雲解甲騎馬，導從如平時，過西直門，見闘者，呵之曰：「汝眾喧閧，欲何為者？誰令爾為此不義，是自取殺身耳。」眾聞雲言，皆散，乃盡克九門，遂下令安集城中，人民安堵，諸司官吏視事如故。北平都指揮使俞填走居庸關，馬瑄走薊州]]，宋忠率兵至居庸關，知事不齊，退保懷來，留俞填守居庸。</ref><ref>《皇明祖訓•法律》：如朝無正臣，内有奸惡，則親王訓兵待命，天子密詔諸王，統領鎮兵討平之。</ref> Vài ngày sau đó, quân Yên lần lượt chiếm [[Thông Châu]], [[Kế Châu]],[[Đôn Hoá]] và [[Mật Vân]]. Vào cuối tháng, [[Cư Dung quan]], [[Hoài Lai]] và [[Tần Hoàng Đảo|Vĩnh Bình]] rơi vào tay quân Yên và toàn bộ khu vực Bắc Bình đã nằm dưới sự kiểm soát của quân Yên.<ref>''[[Minh thực lục|Taizong Shilu]]'', Volume 2: 甲戌，通州衛指揮房勝等率眾以城來歸。<br>
Dòng 42:
甲申，至懷來。.</ref>
 
Khi quân Yên chiếm giữ [[Hoài Lai]], Cửu vương chạy trốn tới Nam kinh từ lãnh địa của mình [[Trương Gia Khẩu]], nơi nằm gần quân Yên.<ref>''Ming Tongjian'', Volume 12: 壬辰，谷王橞聞燕兵破懷來，自宣府奔京師。</ref> Trong tháng tám8, hoàng đế lệnh các Vương của Liêu và Ninh trở về Nam kinhKinh. Liêu vương chấp nhận yêu cầu trong khi Ninh vương từ chối.<ref>''Mingjian Gangmu'', Volume 2: 燕兵起，朝廷慮（朱）權與燕合，召權及遼王植歸京師。植泛海還，權不至，坐削護衛。</ref><ref>''[[Minh thực lục|Taizong Shilu]]'', Volume 3: 齊泰等慮遼王植、寧王權為上之助，建議悉召還京，惟植至，遂遣敕削權護衛。</ref> Đại vương có ý định hỗ trợ quân Yên, nhưng đã bị bắt giữ và giám sát tại Đại Đồng.<ref>''Ming Tongjian'', Volume 13: 陳質者，建文元年宋忠之敗，質以參將退守大同，代王欲舉兵應燕，質持之不得發。</ref>
 
== Phản ứng của triều đình 1399-1400 ==
=== Cuộc tấn công đầu tiên ===
Vào tháng 7 năm 1399, những tin tức của cuộc nổi dậy đã truyền đến Nam Kinh. [[Minh Huệ Đế]] đã ra lệnh loạitước trừquyền nhữngvị người có liên quan đếncủa Yên vươngVương và bắt đầu tập trung quân đội để tấn công.<ref>''Mingjian Gangmu'', Volume 2: 棣反書聞。帝告太廟，削棣屬籍，廢為庶人。詔示天下。以（耿）炳文太祖時宿將，拜征虜大將軍。</ref><ref>''Ming Tongjian'', Volume 12: 是月，燕王反書聞。齊泰請削燕屬籍，聲罪致討。或難之，泰曰：「明其為賊，敵乃可克。」遂定議伐燕，布告天下。</ref> Một tổng hành dinh cho cuộc tấn công đã được thiết lập tại [[Chính Định]], [[Hà Bắc (Trung Quốc)|tỉnh Hà Bắc]].<ref>''[[Minh sử|History of Ming]]'', Volume 142: 暴昭，潞州人。.</ref>
 
Đã có rất nhiều tướng lĩnh bị [[Minh Thái Tổ]] thanh trừng, việc thiếu các tướng có kinh nghiệm là một nỗi lo của triều đình. Không có chọn lựa khác, triều đình cử lão tướng Cảnh Tinh Văn lúc đó đã 65 tuổi làm chủ soái và dẫn theo 13 vạn đại quân lên phía bắc.<ref>''Ming Tongjian'', Volume 12: 炳文等瀕行，上戒之曰：「昔蕭繹舉兵入京，而令其下曰：『一門之內，自極兵威，不祥之甚。』今爾將士與燕王對壘，務體此意，毋使朕有殺叔父名。」</ref> Vào ngày 13 tháng 8, đại quân đến [[Chính Định]].<ref>''Ming Tongjian'', Volume 12: 八月，己酉，耿炳文師次真定。</ref> Để chuẩn bị cho cuộc tấn công, đại quân đã chia ra và đóng quân ở [[Hà Giản]], [[Trịnh Châu|Trịnh châu]] và [[Hùng (huyện)]] riêng rẽ. Vào ngày 15 tháng 8, Chu Đệ bất ngờ tập kích quân triều đình tại [[Hùng (huyện)]] và [[Trịnh Châu|Trịnh châu]] và chiếm giữ cả hai của thành trong khi sáp nhập quân đội vào lực lượng của mình.<ref>''Ming Tongjian'', Volume 12: 壬子，.</ref>
 
Một tướng dưới quyền Cảnh Tinh Văn đầu hàng Chu Đệ và thông báo cho Chu Đệ vị trí của quân Cảnh Tinh Văn. Chu Đệ cho viên tướng đó quay lại và nói cho Cảnh Tinh Văn biết rằng quân Yên đang đến và nên chuẩn bị giao tranh.<ref>''Ming Tongjian'', Volume 12: 會炳文部將張保來降，言「炳文兵三十萬，先至者十三萬，分營滹沱河南北。」王厚撫保，遣歸，使詐言「被執得脫，且具陳雄、鄚敗狀，燕兵旦夕至。」.</ref>
 
Vào ngày 24 tháng 8, quân Yên đến [[Vô Cực]]. Dựa trên các thông tin thu thập được từ các người dân địa phương và quân triều đình đầu hàng, họ đã bắt đầu chuẩn bị để tấn công quân đội triều đình.<ref>''[[Minh thực lục|Taizong Shilu]]'', Volume 3: 壬戌，未至真定二十裡，獲采樵者，詢知炳文軍惟備西北，其東南無備。上率三騎先至東門，突入其運糧車中，擒二人問之，其南岸之營果移於北岸，由西門而營，直抵西山。</ref>
 
Quân Yên bất ngờ đột kích quân đội của Cảnh Tinh Văn ngày hôm sau, và một cuộc chiến toàn diện xảy ra sau đó. Bản thân Chu Đệ đích thân chỉ huy tấn công vào bên cánh của quân Minh và đánh bại Cảnh Tinh Văn. Hơn 3.000 người đầu hàng Chu Đệ, số còn lại bỏ chạy về Chân Định.Tướng Gu Cheng đầu hàng Chu Đệ.<ref>''Ming Tongjian'', Volume 12: 炳文出城逆戰，張玉、譚淵、朱能等率眾奮擊，王以奇兵出其背，循城夾攻，橫衝其陣，炳文大敗，奔還。朱能與敢死士三十餘騎，追奔至滹沱河東。炳文眾尚數萬，復列陣向能。能奮勇大呼，衝入炳文陣，南軍披靡，蹂藉死者甚眾，棄甲降者三千餘人。</ref><ref>''[[Minh thực lục|Taizong Shilu]]'', Volume 3: 上將輕騎數十，繞出城西，先破其二營。適炳文送使客出，覺之奔還，.</ref> Vài ngày sau đó,Chu Đệ dẫn quân đánh Chân Định nhưng không hạ được. Ngày 29 tháng 8, quân Yên rút về Bắc Bình.<ref>''[[Minh thực lục|Taizong Shilu]]'', Volume 3: 丙寅，攻真定二日未下。上曰：「攻城下策，徒曠時日，鈍士氣。」遂命班師。</ref> Gu Cheng đã được gửi trở lại với Bắc Bình để hỗ trợ [[Chu Cao Sí]] phòng thủ thành này.<ref>''Ming Tongjian'', Volume 12: （顧）成遂降，王遣人送北平，輔世子居守。</ref>
Dòng 89:
Vào tháng 10 năm 1400, Chu Đệ được thông báo rằng quân triều đình đang tiến về phương bắc và ông đã quyết định đánh phủ đầu Thương Châu. Rời khỏi Thông Châu ngày 25 tháng 10, quân Yên đến [[Thương Châu, Hà Bắc|Thương Châu]] ngày 27 và chiếm được thành sau hai ngày. Quân Yên vượt sông và đến [[Đức Châu, Sơn Đông|Đức Châu]] ngày 4 tháng 11. Chu Đệ cố gắng kêu gọi Thặng Vĩnh đầu hàng nhưng đã thất bại. Thặng Vĩnh cũng thất bại trong việc tấn công hậu quân của quân Yên. Trong tháng 11, quân Yên đã đến [[Lâm Thanh]] và Chu Đệ quyết định phá vỡ tuyến cung ứng của triều đình để ép Thặng Vĩnh từ bỏ Tế Nam. Để chống lại, Thặng Vĩnh lên kế hoạch cho trận chiến tại Đông Xương với quân đội được trang bị hỏa khí và tên có độc.
 
Ngày 25 tháng 12, quân Yên đến Đông Xương.<ref>''[[Minh thực lục|Taizong Shilu]]'', Volume 7: 乙卯，我師至東昌，盛庸背城而出。</ref> Thặng Vĩnh thành công trong việc dụ Chu Đệ vào vòng vây của mình, tướng Yên Trương VũNgọc đã bị giết trong khi cố gắng phá vỡ vòng vây để giúp Chu Đệ thoát ra.<ref>''[[Minh sử|History of Ming]]'', Volume 118: 及成祖东昌之败，张玉战死，成祖只身走，适高煦引师至，击退南军。</ref> Trong khi Chu Đệ trốn chạy từ chiến trường, các nhánh quân Yên khác đã bị đánh bại vào ngày hôm sau, và buộc phải rút lui.<ref>''Ming Tongjian'', Volume 12: 燕王直前薄庸軍左翼，不動；復衝中堅，庸開陣縱王入，圍之數重。燕將朱能率番騎來救，王乘間突圍出。而燕軍為火器所傷甚眾，大將張玉死於陣。會平安至，與庸合兵。丙辰，又戰，復大敗之，前後斬馘數萬人。燕師遂北奔，庸等趣兵追之，復擊殺無算。</ref> Vào ngày 16 tháng 1 năm 1401, quân Yên quay trở lại với Bắc Bình.<ref>''[[Minh thực lục|Taizong Shilu]]'', Volume 7: 丁巳，師至館陶。時盛庸馳報真定，於是敵眾四出，以要我歸師。.</ref> Trận Đông Xương là thất bại lớn nhất của Chu Đệ kể từ khởi đầu chiến dịch, ông đặc biệt buồn vì cái chết của Trương VũNgọc.<ref>''Ming Tongjian'', Volume 12: 王聞張玉敗沒，痛哭曰：「勝負常事，不足慮；艱難之際，失此良將，殊可悲恨！」</ref><ref>''[[Minh thực lục|Taizong Shilu]]'', Volume 7: 上複曰：「勝負固兵家常事，今勝負亦相當，未至大失，所恨者失張玉耳。艱難之際，喪此良輔，吾至今寢不帖席，食不下嚥也。」</ref> Trong trận chiến, Chu Đệ đã suýt chết nhiều lần. Tuy nhiên, quân triều đình được lệnh của Minh Huệ Đế tránh giết Chu Đệ, Yên vương đã được lợi từ điều nay.<ref>''Ming Tongjian'', Volume 12: 是役也，燕王瀕於危者數矣，諸將徒以奉上詔，莫敢加刃。王亦陰自恃，獨以一騎殿後，追者數百人不敢逼。適高煦領指揮華聚等至，擊退庸兵，獲部將數人而去。</ref>
 
Tin chiến thắng sau trận chiến Đông Xương đã được đưa ngay về Nam Kinh cho Hoàng đế. Trong tháng 1 năm 1401, Tề Thái và Hoàng Tử Trừng đã được phục hồi chức vụ, và Hoàng đế đã đi tạ ơn tổ tiên tại Thái Miếu.<ref>''Mingjian Gangmu'', Volume 2: （建文元年十一月）罷兵部尚書齊泰、太常寺卿黃子澄：棣以前所上書不報，再上書，請去泰、子澄。帝為罷二人以謝燕。陰留之京師，仍參密議。</ref><ref>''Mingjian Gangmu'', Volume 2: 辛巳三年，春正月。復齊泰、黃子澄官。</ref><ref>''Ming Tongjian'', Volume 12: 丁丑（正月初七），享太廟，告東昌捷。</ref><ref>''Those Ming Dynasty Stuff'', Volume 1: 朱允炆大喜過望，決定去祭祀太廟，想來祭祀內容無非是告訴他的爺爺朱元璋，你的孫子朱允炆戰勝了你的兒子朱棣。真不知如朱元璋在天有靈，會作何感想。</ref> Tinh thần quân đội triều đình đã tăng lên đáng kể, và quân Yên đã buộc phải ở lại Sơn Đông<ref>''Mingjian Gangmu'', Volume 2: 庸軍勢大振。自燕人犯順，轉鬭兩年，奉銳甚。至是失大將，燕軍奪氣。其後定計南下，皆由徐沛，不敢復道山東。</ref>
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Chiến_dịch_Tĩnh_Nan”