Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Monosaccharide”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Dòng 32:
Hai monosaccharide có công thức phân tử tương đương nhau (giống về độ dài chuỗi, vị trí nhóm cacbonyl) vẫn có thể là hai [[đồng phân lập thể]] riêng biệt, nghĩa là phân tử phân bố khác nhau trong không gian ba chiều về [[liên kết cộng hoá trị|liên kết]] của một số nguyên tử. Điều này chỉ xảy ra khi có [[:en:Stereocenter|nguyên tử bất đối xứng]], cụ thể như cacbon [[đối xứng bàn tay]] (liên kết với bốn tiểu cấu trúc phân tử riêng biệt). Bốn liên kết này sẽ có hai cấu hình bất kì khác nhau theo kiểu bàn tay (như đối xứng giữa bàn tay trái với bàn tay phải). Trong một monosaccharide đơn giản có mạch hở, không phân nhánh thì tất cả nguyên tử cacbon đều đối xứng bàn tay, ngoại trừ nguyên tử đầu tiên và cuối cùng của chuỗi, và đối với ketose thì là nguyên tử cacbon liên kết với nhóm xeton.
Ví dụ như triketose H(CHOH)(C=O)(CHOH)H ([[Glyxerol|glixerol]], [[dihidroxiaxeton]]) không có nguyên tử bất đối xứng, vì thế chỉ có một đồng phân lập thể là chính nó. Một triose khác, aldose H(C=O)(CHOH)<sub>2</sub>H ([[glyceraldehyde]]), có một nguyên tử cacbon đối xứng bàn tay là cacbon chính giữa, vị trí số 2, liên kết với nhóm –H, -OH, -C(OH)H<sub>2</sub>, và –(C=O)H. Vì thế, chúng có hai đồng phân lập thể là hình ảnh qua gương của nhau (đối xứng bàn tay). Monosaccharide có bốn nguyên tử cacbon trở lên có thể chứa nhiều nguyên tử cacbon đối xứng bàn tay, vì vậy, chúng thường có nhiều hơn hai đồng phân lập thể. Số lương đồng phân lập thể có chung công thức phân tử được tính bằng công thức 2<sup>"c"</sup>, trong đó c là số nguyên tử cacbon đối xứng bàn tay.
Một cách hệ thống hóa để biểu diễn công thức cấu tạo của một monosaccharide đơn giản (mạch hở, không phân nhánh) sao cho nhìn rõ sự đối xứng bàn tay của chúng là dùng [[hình chiếu Fischer]]. Mỗi đồng phân lập thể của một monosaccharide đơn giản có thể xác định bằng vị trí (bên phải hay bên trái) trong hình chiếu Fischer của nhóm hydroxyl đối xứng bàn tay (nhóm hydroxyl liên kết với cacbon đối xứng).
| |||