Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Xô viết”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
'''Xô viết''' ([[tiếng Nga]]: ''совет'' <ref>[[Tiếng Ukraina]]: рада; [[tiếng Belarus]]: савет; [[tiếng Uzbek]]: совет; [[tiếng Kazakh]]: совет/кеңес; [[tiếng Azerbaijan]]: совет; [[tiếng Litva]]: taryba; [[tiếng Moldova]]: (kiểu Cyrill) совиет; [[tiếng Latvia]]: padome; [[tiếng Kyrgyz]]: совет; [[tiếng Estonia]]: nõukogu</ref>, nghĩa là ''hội đồng'') là tên gọi chung cho các cơ quan đại biểu dân cử của chínhcác quyềnđịa nhà nướcphương tại [[Đế quốc Nga]], [[Liên Xô]], [[Cộng hòa liên bang Nga]] và một vài quốc gia khác từ giai đoạn [[1917]] tới đầunăm thập1993. niên 1990 (thời kỳ tồn tại chính quyền Nga Xô viết).Ý nghĩa ban đầu của nó là để chỉ các hội đồng tự quản tại các địa phương với thành phần gồm nhiều giai cấp, đảng phái. Tuy vậy, kể từ khi Nhà nước Liên bang Viết ([[Liên Xô]]) thành lập năm 1922, do trùng lặp tên gọi thìnên khái niệm "Xô viết" thường được coi là đồng nhất với Nhà nước [[Liên Xô]], dẫn tới sự lẫn lộn giữa 2 khái niệm này trong nhiều tài liệu.
 
==Tại Đế quốc Nga trước cách mạng tháng Mười==
Theo tài liệu chính thức của Liên Xô thì viết đầu tiên được thành lập trong thời gian của [[Cách mạng Nga 1905-1907|Cách mạng Nga lần thứ nhất]], vào [[tháng năm|tháng 5]] năm [[1905]] tại Ivanovo-Voznesensk (ngày nay là [[Ivanovo]]). Tuy nhiên, trong hồi ký của mình, [[Vsevolod Mikhailovich Eikhenbaum|Volin]] cho rằng ông đã chứng kiến sự thành lập của viết [[Sankt-Peterburg]] vào tháng 1 năm đó. Xô viết này cùng các xô viết khác đã được tổ chức như là các cơ quan đại diện cho quyền lợi của các tầng lớp dân cư cụ thể và trấn áp các hành vi phản kháng.
 
Ban đầu các viết là các cố gắng của tầng lớp thường dân trong việc thực thi dân chủ trực tiếp. Những người theo chủ nghĩa Marx tại Nga đã biến các xô viết thành công cụ chống lại nhà nước Đế quốc Nga trong giai đoạn từ [[Cách mạng tháng Hai Nga|Cách mạng tháng 2]] tới [[Cách mạng Tháng Mười|Cách mạng tháng 10]] năm 1917. Khi đó Xô viết Petrograd là một quyền lực chính trị hùng mạnh. Khẩu hiệu Вся власть советам ("Toàn thể chính quyền về tay Xô viết") đã từng rất phổ biến trong việc chống lại chính phủ lâm thời của [[Aleksandr Fyodorovich Kerenskii|A. F. Kerensky]].
 
==Liên Xô==
Ngay sau Cách mạng tháng 10 Nga, các viết, đã được tổ chức thành các thể chế lớn hơn, hình thành nên nền tảng mới cho việc điều hành xã hội sau cách mạng thông qua hình thức dân chủ kiểu xô viết. Khi đó tất cả các đảng phái đã hợp nhất trong [[Quốc hội lập hiến]]. Tuy nhiên, sau khoảng 1 năm tranh cãi và thảo luận trong phạm vi đảng của những người Bolshevik (bôn-sê-vích) thì kết quả là sự thay đổi đáng kể trong chính sách của đảng. Những người Bolshevik chấp nhận quan điểm cho rằng Quốc hội lập hiến là một thể chế dân chủ kiểu tư sản, và nó là ngược lại với kiểu dân chủ trực tiếp của giai cấp công nhân mà đại diện là các xô viết. Vì thế, Quốc hội lập hiến sau Cách mạng tháng 10 đã bị giải tán với sự ủng hộ đại trà của tầng lớp lao động khu vực thành thị, dẫn tới sự gia tăng cường độ của [[nội chiến Nga]] (1917-1921). Những người Bolshevik và những người xã hội cánh tả cùng nhau chiếm phần lớn số ghế trong [[Đại hội các Xô viết]] và lập ra một chính phủ liên minh, kéo dài cho tới khi những người xã hội cánh tả rút khỏi liên minh vào mùa hè năm 1918.
 
CácTừ sau năm 1922, các Xô viết đã chính thức trở thành các cơ quan quyền lực nhà nước ở các cấp. Theo thời gian, sự độc lập của các xô viết đã bị thay thế dần bằng quyền lực từ trên xuống dưới của chế độ quản lý ngày càng quantập liêutrung hóa, dựa trên hệ thống cấp bậc chặt chẽ về quyền lực trong [[Đảng Cộng sản Liên Xô]]. Các "Xô viết tại Liên Xô" khác với các "Xô viết tại Đế quốc Nga trước năm 1917" (tổ chức chính quyền theo kiểu đại biểu dân cử truyền thống) ở các điểm sau:
# Năm [[1917]] – nguyên lý kinh điển để thành lập: ban đầu – Xô viết đại biểu công nhân, sau đó – Xô viết đại biểu công nhân, nông dân và binh sĩ, muộn hơn nữa là Xô viết đại biểu người lao động, tên gọi cuối cùng – Xô viết đại biểu nhân dân. Sự hạn chế theo giai cấp trong việc tham gia vào các Xô viết và bầu cử các Xô viết đã bị bãi bỏ bằng Hiến pháp Liên Xô năm 1936.
# Tới năm [[1919]] – Quyền lực vô hạn: Do những người Bolshevik không công nhận học thuyết [[Tam quyền phân lập]] nên các xô viết có quyền tham dự và xem xét mọi vấn đề, liên quan tới các thẩm quyền như lập pháp và hành pháp.