'''Tứ niệm xứ''' (zh. 四念處, sa. ''smṛtyupasthāna''; pi. satipaṭṭhāna), là bốn phép quán sát cơ bản về sự tỉnh giác. Phương pháp thiền quán của Phật giáo nguyên thuỷ gồm quán Thân (sa., pi. ''kāya''), quán Thọ (sa., pi. ''vedanā''), quán Tâm (sa., pi. ''citta'') và các [[Pháp (Phật giáo)|Pháp]] (tức là những ý nghĩ, khái niệm, gom lại là tâm pháp). Đây là một trong những phương pháp quan trọng mà Đức Phật đã nhấn mạnh, được thể hiện rất rõ qua [[Trường bộ kinh|Kinh Trường Bộ]], [[Trung bộ kinh|Kinh Trung Bộ]] và [[Tương Ưng Bộ kinh|Kinh Tương Ưng Bộ]].<ref name=":0">Thiền Tứ Niệm Xứ, Thích Trí Siêu,[3] Tứ Niệm Xứ và Bát Nhã Tâm Kinh, [4] Tứ Niệm Xứ và Thiền Tông http://www.daophatngaynay.com/vn/phap-mon/thien-dinh/nguyen-thuy/10815-Thien-Tu-Niem-Xu.html</ref>
