Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trứng (thực phẩm)”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
{| id="mp-topbanner" style="width: 100%; margin-top: 2px; background: transparent;"
[[Tập tin:Chicken eggs.jpg|nhỏ|300px|Ổ trứng gà.]]
| style="border: 1px solid #CCCCCC; background: #ffffff; vertical-align: top;" | {{Trang Chính/Đầu trang}}
[[Tập tin:Freerange eggs.jpg|300px|nhỏ|phải|Trứng gà]]
|}<!-------------------- Bên trái -------------------->
{{Bài cùng tên|Trứng}}
{| id="mp-upper" style="margin-top: 2px; background: none"
'''Trứng''' (miền Nam gọi là '''hột''' gà, hột vịt... ) thường được sử dụng làm nguồn thức ăn cung cấp [[protein]] cho người. Bề ngoài của trứng thường có hình bầu dục, hai đầu không cân bằng, một to một nhỏ. Các loại trứng phổ biến nhất là trứng gà, trứng vịt, trứng chim cút.
| id="mp-left" style="width: 50%; border: 1px solid #d4d4d4; background: #ffffff; vertical-align: top; color: #000000;" |
 
{| style="padding: 2px; width: 100%; vertical-align: top; background: #ffffff"
== Cấu tạo ==
! id="mp-tfa-head" | <div style="position: absolute; margin-top: -5px; margin-left: 5px;">[[Tập tin:Emblem-star.svg|40px|link=|alt=]]</div><div style="margin: 0; background: #cedff2; font-family: inherit; font-size: 120%; text-align: left; font-weight: bold; border: 1px solid #5897dd; padding: 0;"><div id="mp-tfa-h2" style="margin-left: 50px;">[[Wikipedia:Bài viết chọn lọc|<span style="color: #000000;">Bài viết chọn lọc</span>]]</div></div>
[[Tập tin:Anatomy of an egg.svg|nhỏ|Cấu tạo một quả trứng.]]
|-
Cấu tạo của trứng, về cơ bản được chia làm 4 bộ phận gồm [[lòng đỏ]], [[lòng trắng]], [[màng vỏ]] và [[vỏ trứng]]. Đối với gà, lòng đỏ chiếm khoảng 31,9% [[khối lượng]], lòng trắng là 55,8%, vỏ trứng là 11,9% và màng vỏ là 0,4%.
| id="mp-tfa" style="color: #000000; font-size: 100%; padding: 6px;" | {{Trang Chính/Bài viết}}
 
|-
== Hình thành ==
! id="mp-tfp-head" | <div style="position: absolute; margin-top: -5px; margin-left: 5px;">[[Tập tin:Records.svg|40px|link=|alt=]]</div><div style="margin: 0; background: #ccfcf9; font-family: inherit; font-size: 120%; text-align: left; font-weight: bold; border: 1px solid #4ccbc3; padding: 0;"><div id="mp-tfp-h2" style="margin-left: 50px;">[[Wikipedia:Hình ảnh chọn lọc|<span style="color: #000000;">Hình ảnh chọn lọc</span>]]</div></div>
Lòng đỏ được hình thành trong [[buồng trứng]]. Sau khi lòng đỏ "trưởng thành", nó sẽ rời khỏi buồng trứng, rồi từ trong miệng phễu ở phần trên của [[ống dẫn trứng]] đi vào trong ống dẫn trứng, và di chuyển về phía dưới đến chỗ phình to của ống dẫn trứng. Ở đây có thể tiết ra một lượng lớn [[anbumin]], bọc bên ngoài lòng đỏ, hình thành một lớp lòng trắng dày [[trong suốt]].
|-
 
| id="mp-tfp" style="color: #000000; font-size: 100%; padding: 6px;" | <div id="mf-tfp" title="Hình ảnh chọn lọc">{{Trang Chính/Hình ảnh}}</div>
Sau khoảng 2 đến 3 [[giờ|tiếng đồng hồ]], nó từ chỗ phình to của ống dẫn trứng ép vào phần ống hẹp, và tại đây hình thành màng vỏ. Sau khi trải qua hơn một [[giờ]], nó lại bị ép vào [[tử cung]] (vách dày, có cấu tạo cơ phát triển), vỏ trứng được hình thành trong tử cung và cả quả trứng hoàn chỉnh được hình thành. Trong quá trình hình thành quả trứng này phải nằm lại trong tử cung từ 18 đến 20 giờ, rồi sau đó cơ tử cung co bóp, đẩy trứng qua xoang bài tiết [[sinh dục]] rồi ra ngoài cơ thể.
|-
 
! id="mp-lang-head" | <div style="position: absolute; margin-top: -5px; margin-left: 5px;">[[Tập tin:Preferences-desktop-locale-2.svg|40px|link=|alt=]]</div><div style="margin: 0; background: #c7ec9f; font-family: inherit; font-size: 120%; text-align: left; font-weight: bold; border: 1px solid #32cd32; padding: 0;"><div id="mp-lang-h2" style="margin-left: 50px;">[[Wikipedia:Phiên bản ngôn ngữ|<span style="color: #000000;">Wikipedia ngôn ngữ khác</span>]]</div></div>
Trứng gà sở dĩ một đầu to một đầu nhỏ là do trong quá trình hình thành bị đầu trên của ống dẫn trứng dồn ép từng đoạn một đi xuống. Đầu trứng này bị dồn ép, lòng trắng và màng vỏ bị đẩy sang phải rồi lại sang trái, vì thế mà đầu trứng này phình to, sau khi vỏ hình thành xong thì được cố định lại. Ngược lại, đầu kia của quả trứng hướng xuống đoạn dưới của ống dẫn, do đó vừa đi nó vừa chèn vào ống dẫn trứng, làm cho ống này mở rộng để trứng dễ di chuyển xuống tử cung. [[Lực]] dồn ép của ống dẫn vào quả trứng làm cho đầu nhỏ hình thành rồi định hình dần. Khi trứng vào đến tử cung, đầu nhỏ hướng về phía đuôi gà, còn đầu to hướng ngược lại.
|-
 
| id="mp-lang" style="color: #000000; font-size: 100%; padding: 6px;" | {{Trang Chính/Các ngôn ngữ|liên wiki=có}}
== Dinh dưỡng ==
|}
[[Tập tin:'Duck, Duck, Duck'.png|300px|nhỏ|phải|Trứng vịt]]
| id="mp-right" style="margin-top: 2px; background: none" | <!-------------------- Bên phải -------------------->
[[Tập tin:Breakfarst in Thakhek.JPG|nhỏ|300px|Một [[bữa sáng]] với [[trứng ốp la]].]]
| style="width: 50%; border: 1px solid #d4d4d4; background: #FFFFFF; vertical-align: top;" |
Chất [[lipid|lipit]] có trong lòng đỏ, [[triglixerit]] 62,3%, [[photpholipit]] 32,8% và [[cholesterol]] 4,9% với một ít [[aminolipit]]. Vỏ cứng chứa: [[canxi cacbonat|cacbonat canxi]] khoảng 98,43%, [[cacbonat magiê]] 0,84% và [[photphat canxi]] 0,73% theo [[trọng lượng biểu kiến|trọng lượng]]. Còn xét tổng thể quả trứng, phần [[nước]] chiếm khoảng 65,7%, [[protit (định hướng)|protit]] 12%, lipit 10,6%, [[cacbohydrat|gluxit]] 0,8% và khoáng chất 10,9% về trọng lượng.
{| style="width: 100%; padding: 2px; vertical-align: top; background: #FFFFFF"
 
! id="mp-dyk-head" | <div style="position: absolute; margin-top: -5px; margin-left: 5px;">[[Tập tin:Help-browser-red.svg|38px|link=|alt=]]</div><div style="margin: 0; background: #f2c3c4; font-family: inherit; font-size: 120%; text-align: left; font-weight: bold; border: 1px solid #e05f62; padding: 0;"><div id="mp-dyk-h2" style="margin-left: 50px;">[[Wikipedia:Bạn có biết|<span style="color: #000000;">Bạn có biết…</span>]]</div></div>
Trứng có nguồn chất béo Lecithin theo các nghiên cứu gần đây cho thấy nó có tác dụng điều hòa lượng cholesterol, ngăn ngừa tích lũy [[cholesterol]], thúc đẩy quá trình phân tách chất này và bài xuất các thành phần thu được ra khỏi cơ thể. Ngoài ra lượng cholesterol trong trứng không làm tăng mức cholesterol trong máu khi ăn vì nó giảm việc sản xuất cholesterol của cơ thể.<ref>[http://www.oege.at/index.php/bildung-information/ernaehrung-von-a-z/54-bildung-information/ernaehrung-von-a-z/1761-eier-wie-gesund-ist-das-oster-ei Das Hühnerei - aus ernährungsphysiologischer Sicht ] oege</ref>
|-
 
| id="mp-dyk" style="color: #000000; font-size: 100%; padding: 6px;" | <div id="mf-dyk" title="Bạn có biết">{{Trang Chính/Bạn có biết}}</div>
== Các món ==
|-
Trứng có thể làm nhiều món ăn, hoặc sử dụng toàn bộ quả trứng hoặc chỉ sử dụng lòng trắng hay lòng đỏ. Các món sử dụng trứng làm nguyên liệu chính thông dụng nhất thường gặp là [[trứng luộc]], [[trứng ốp la]] (trứng rán), [[trứng muối]].
! id="mp-itn-head" | <div style="position: absolute; margin-top: -5px; margin-left: 5px;">[[Tập tin:Globe-with-clock.svg|40px|link=|alt=]]</div><div style="margin: 0; background: #ffd6c0; font-family: inherit; font-size: 120%; text-align: left; font-weight: bold; border: 1px solid #e68d5d; padding: 0;"><div id="mp-itn-h2" style="margin-left: 50px;">[[Chủ đề:Thời sự|<span style="color: #000000;">Tin tức</span>]]</div></div>
 
|-
== Lợi ích ==
| id="mp-itn" style="color: #000000; font-size: 100%; padding: 6px;" | {{Trang Chính/Tin tức}}
Ngoài cung cấp các chất dinh dưỡng như những số liệu trên, trứng gà còn giúp làm đẹp và chữa các bệnh thông dụng như kiết lỵ, đau dạ dày
|-
 
! id="mp-otd-head" | <div style="position: absolute; margin-top: -8px; margin-left: 4px;">[[Tập tin:Office-calendar-modified.svg|45px|link=|alt=]]</div><div style="margin: 0; background: #f9f09f; font-family: inherit; font-size: 120%; text-align: left; font-weight: bold; border: 1px solid #daa520; padding: 0;"><div id="mp-otd-h2" style="margin-left: 50px;">[[Wikipedia:Ngày này năm xưa|<span style="color: #000000;">Ngày này năm xưa</span>]]</div></div>
== Văn hóa ==
|-
Trong ngày lễ phục sinh, trứng tượng trưng cho ngôi mộ trống của Chúa Giê-su, vào ngày này ở truyền thống phương Tây là nhuộm hoặc dùng cọ vẽ (ở Việt Nam đôi khi được sử dụng sáp màu)
| id="mp-otd" style="color: #000000; font-size: 100%; padding: 6px;" | <div id="mf-otd" title="Ngày này năm xưa">{{Trang Chính/Ngày này năm xưa}}</div>
|-
== Xem thêm ==
! <div style="position: absolute; margin-top: -6px; margin-left: 4px;">[[Tập tin:Gnome-colors-applications-office.svg|44px|link=|alt=]]</div><div style="margin: 0; background: #dbca7e; font-family: inherit; font-size: 120%; text-align: left; font-weight: bold; border: 1px solid #d08d4d; padding: 0;"><div style="margin-left: 50px;">[[Wikipedia:Chủ đề|<span style="color: #000000;">Các lĩnh vực</span>]]</div></div>
[[Tập tin:Trungtti.jpg|nhỏ|1 quả trứng]]
|-
* [[Trứng cá (thực phẩm)]]
| style="color: #000000; font-size: 100%; padding: 6px;" | {{Trang Chính/Các lĩnh vực}}
 
|}
== Tham khảo ==
|}<!----------------- Dưới cùng -------------------->
{{tham khảo}}
{| id="mp-lower" style="width: 100%; margin-top: 2px; background: none"
 
| style="border: 1px solid #d4d4d4; background: #ffffff; vertical-align: middle; color: #000000;" |
{{thể loại Commons|Chicken eggs}}
{| id="mp-bottom" style="width: 100%; padding: 2px; vertical-align: top; background: #ffffff"
 
|-
[[Thể loại:Gà]]
! id="mp-sister-head" | <div style="position: absolute; margin-top: -5px; margin-left: 5px;">[[Tập tin:Wikimedia-logo.svg|37px|link=|alt=]]</div><div style="margin: 0; background: #ccc1f3; font-family: inherit; font-size: 120%; text-align: left;font-weight: bold; border: 1px solid #7b68ee; padding: 0;"><div id="mp-sister-h2" style="margin-left: 46px;">Dự án liên quan</div></div>
[[Thể loại:Trứng]]
|-
| id="mp-sister" style="color: #000000; font-size: 100%; padding: 6px;" | {{Trang Chính/Các dự án}}
|}
{| style="height: 50px; width: 100%; margin-top: 2px; background: none;"
|-
| style="width: 100%; border-top: 1px dotted #cccccc; background: #FFFFFF;" |
{| style="width: 100%; vertical-align: middle; background: #FFFFFF; text-align: center; color: #000000;"
|-
| [[Tập tin:Mail-closed.svg|32px|link=]]&nbsp;&nbsp;[[Wikipedia:Liên lạc|Liên lạc với Wikipedia]]
|}
|}
|}
__NOTOC__ __NOEDITSECTION__
<noinclude>{{Interwiki Trang Chính}}{{noexternallanglinks}}</noinclude>
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Trứng_(thực_phẩm)”