Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trận Châlons”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
nKhông có tóm lược sửa đổi
Dòng 20:
'''Trận Châlons''', hay còn gọi là '''trận đồng bằng Catalaunian''' hoặc '''trận Campus Mauriacus''', diễn ra vào năm 451 giữa một bên là [[người Hung]] cùng các đồng minh do vua [[Attila]] chỉ huy đối đầu với một liên minh do Đại Tướng quân La Mã [[Flavius Aetius]] thống suất, bao gồm [[đế quốc Tây La Mã]], người [[Visigoth]] cùng một số quốc gia khác của [[người German]]. Đây là trận đánh lớn cuối cùng của đế quốc Tây La Mã và cũng là trận thắng làm nên đỉnh cao vinh quang cho danh tướng Flavius Aetius. Nhiều nhà sử học xem đây là một trong những trận đánh quan trọng nhất trong lịch sử [[châu Âu]],<ref>Herbert Attila book i., line 13</ref><ref>Edward Shepherd Creasy, The Fifteen Decisive Battles of the World: from Marathon to Waterloo, chapter 6</ref><ref>Thomas Hodgkin, ''Theodoric the Goth: the barbarian champion of civilization'', trang 25</ref> và ít ra thì chiến thắng này của Aetius đã trở nên một trong những trận chiến tiêu biểu nhất của thời kỳ [[Trung Cổ]].<ref name="wessroerts"/> Ngoài ra, đây cũng là một trong những trận thư hùng mãnh liệt nhất, một trong những [[thắng lợi quyết định]] hơn cả trong [[Lịch sử thế giới|lịch sử nhân loại]].<ref name="henleyjervis">William Henley Jervis, ''The student's France, a history of France from the earliest times to the establishment of the second empire in 1852'',t rang 28</ref><ref name="spencertucker174"/> Trận đánh này được xem là một thất bại về mặt chiến lược của người Hung và đã ngăn trở kế hoạch xâm chiếm Tây Âu của Attila. Vì tính chất vô cùng trọng đại của trận ấy, nó cũng đã chấm dứt huyền thoại về một Attila bất khả chiến bại, khiến cho vua Attila vô cùng tức giận.<ref name="FranzBäuml21">Franz H. Bäuml, Marianna D. Birnbaum, ''Attila: the man and his image'', trang 21</ref><ref name="abc-clio">{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=yW-GfElbafQC&pg=PA105&dq=Catalaunian+Plains+attila+invincible&hl=en&ei=vmIjTtwFiZ6xA8TkxZIO&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA#v=onepage&q&f=false|title=Encyclopedia of barbarian Europe: society in transformation|author=Michael Frassetto|year=2003|publisher=105|publisher=ABC-CLIO}}</ref><ref name="alanaxelrod54">Alan Axelrod, ''Profiles in leadership'', trang 54</ref> Có nhẽ, chiến thắng quyết định của Aetius trong trận này không những bảo vệ được [[Văn minh La Mã cổ đại|nền văn minh La Mã]],<ref name="alanaxelrod54"/> mà đã giải cứu toàn bộ nền văn minh [[Tây Âu]] thoát khỏi nguy cơ rơi vào ách đô hộ của người [[châu Á]].<ref name="spencertucker174"/> Do đó, thắng lợi này không chỉ đẩy lùi rợ Hung ra khỏi xứ [[Gaul]] mà còn trở thành một bước ngoặt của lịch sử thế giới, đại diện cho chiến thắng của [[thế giới]] văn minh trước các rợ tộc. <ref name="christopher76keln"/>
 
Đoàn quân La Mã - German của Aetius đã thẳng tay tàn sát quân Hung.<ref name="georgepatrickweel"/> Trận đánh kịch liệt này chấm dứt khi màn đêm buông xuống, quân Aetiusông đã tiêu diệt được hữu quân và buộc trung quân của Attila phải lui về trại.<ref name="creasy15455"/> Attila thất thế lại suýt nữa thì bị tận diệt,<ref name="christopher76keln"/> phải đóng cứ thật chắc trong trại và sau đã ra lệnh thoái binh, để lại chiến thắng vang dội cho Aetius.<ref name="henleyjervis"/> Thấy nơi chiến địa máu chảy thành sông, Attila không còn dám ra quân thêm một lần nữa, rồi bắt đầu tháo chạy.<ref name="christopher76keln"/><ref name="alanaxelrod54"/> Do mục đích [[chính trị]] nên Aetius đã không truy đuổi quân Hung để họ an toàn triệt binh.<ref name="williamw26"/> Dù sao đi chăng nữa, khả năng triệu tập một đội quân đa sắc tộc của ông đã đem lại cho ông chiến thắng quyết định này<ref name="georgepatrickweel"/>. Tuy trận huyết chiến này được coi là một trong những chiến dịch quân sự cuối cùng của [[Đế quốc Tây La Mã]], các chiến binh [[Visigoth]] là đội quân chính yếu của quân Liên minh.<ref>http://books.google.com/books?id=kfv6HKXErqAC&printsec=frontcover&dq=encyclopedia+of+european+people&hl=no&ei=cT0_ToCzG8nGswaJzO3_Aw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA#v=onepage&q=%22The%20visigoths%20formed%20the%20core%20of%20the%20army%22&f=false</ref> Vua Visigoth là [[Theodoric I]] đã hy sinh trong chiến đấu.<ref name="williamw25"/> Trận đánh này hết sức là đẫm máu và tục truyền rằng có khoảng từ 162 nghìn cho tới 30 vạn chiến binh đã hy sinh.<ref name="williamw26">William Weir, ''Fatal Victories: From the Crusades to Bunker Hill to the Vietnam War: History's Most Tragic Military Triumphs and the High Cost of Victory'', trang 26</ref> Flavius Aetius đã làm nên thời khắc huy hoàng của [[Đế quốc La Mã]]. Tuy Đế quốc La Mã chiến thắng không thể mở ra một kỷ nguyên chinh phạt mới hay thịnh vượng, trận thắng này giữ vững đức tin [[Ki-tô giáo]] và quyết định dân tộc nào sẽ chia nhau di sản đồ sộ của Đế quốc La Mã.<ref name="creasy15455"/><ref name="alanaxelrod54"/> Với chiến thắng lớn lao này, nhiều người Giéc-man đã có ý thức được rằng họ có thể đánh thắng người Hung ngay cả khi người Hung được các tộc Giéc-man khác hỗ trợ, do đó chiến thắng ác liệt này đã đặt nền tảng cho chiến thắng quyết định của quân Giéc-man trong [[trận Nedao]] một năm sau khi Attila qua đời, dẫn đến sự sụp đổ của Đế quốc Hung.<ref name="williamw26"/> Thành thử, dù chiến thắng lừng lẫy tại Châlons cứu nguy nền [[Văn minh La Mã cổ đại|văn minh La Mã]] trong một thời gian nhưng thắng lợi cũng mở ra thời kỳ oanh liệt của các man tộc Giéc-man tại châu Âu.<ref name="creasy15455">Sir Edward Shepherd Creasy, ''The fifteen decisive battles of the world, from Marathon to Waterloo'', các trang 154-167.</ref> Nhà vua [[Merovech]] của người [[Frank]], vốn dĩ đã cùng san sẻ chiến thắng với Aetius, bắt đầu xưng hùng xưng bá kể từ sau trận đánh. <ref name="spencertucker174"/>
 
== Bối cảnh ==