Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đảng Xã hội chủ nghĩa Mỹ”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →‎top: replaced: sát nhập → sáp nhập using AWB
n clean up, replaced: → (32), → (6), [[Thể loại:Đảng chính trị Hoa Kỳ → [[Thể loại:Đảng phái chính trị Hoa Kỳ using AWB
Dòng 1:
{{phân biệt|Đảng Xã hội chủ nghĩa Hoa Kỳ}}
{{Infobox political party
|colorcode = {{Socialist Party of America/meta/color}}
|tên = Đảng Xã hội chủ nghĩa Mỹ
|tên gốc = Socialist Party of America
|logo = [[Tập tin:Socialist Party of America - Logo.gif|200px|SPA logo]]
|foundation = {{start date|29 tháng 7 năm 1901}}
|dissolution = {{end date|31 tháng 12 năm 1972}}
|đảng tiền thân = Đảng Dân chủ Xã hội Mỹ
|headquarters = [[Washington D.C.]]
|đảng thay thế = Người Dân chủ Xã hội<br/>{{small|(đa số)}}<br/>Đảng Xã hội chủ nghĩa<br/>{{small|(thiểu số)}}<br/>Đảng Xã hội chủ nghĩa Hoa Kỳ {{small|(thiểu số)}}<br/>Ủy ban tổ chức Xã hội chủ nghĩa Dân chủ {{small|(sau này là Người Xã hội chủ nghĩa Dân chủ Mỹ)}} {{small|(thiểu số)}}
|ideology = Xã hội chủ nghĩa (Hoa Kỳ)
|position = [[Chính trị cánh tả|Cánh tả]]
|international = [[Quốc tế thứ hai]]<br/>{{small|(1901–1916)}}<br/>[[Labour and Socialist International|LSI]]<br/>{{small|(1923–1940)}}<br/>[[Quốc tế xã hội chủ nghĩa]]<br/>{{small|(1951–1972)}}
|youth_wing = Liên đoàn Thanh niên Nhân dân Xã hội chủ nghĩa
|colors =
|country = Hoa Kỳ
}}
 
Dòng 22:
Trong những thập niên cuối cùng của đảng, các thành viên của đảng, trong số đó có nhiều người nổi bật trong các các phong trào về quyền lao động, hòa bình, dân quyền và các phong trào [[tự do dân sự]], về cơ bản không đồng ý về mối quan hệ giữa [[phong trào người lao động]] và [[Đảng Dân chủ (Hoa Kỳ)|Đảng Dân chủ]] với [[Hệ thống xã hội chủ nghĩa|phong trào xã hội chủ nghĩa quốc tế]], và về phương thức tốt nhất để thúc đẩy dân chủ ở nước ngoài. Trong những năm 1970-1973, những khác biệt chiến lược đã trở nên khẩn cấp và Đảng đã thay đổi tên thành [[Đảng Dân chủ Xã hội Hoa Kỳ]]. Một số cựu lãnh đạo hình thành các tổ chức xã hội chủ nghĩa riêng biệt, như Ủy ban Tổ chức Xã hội chủ nghĩa Dân chủ (Democratic Socialist Organizing Committee) và [[Đảng Xã hội chủ nghĩa Hoa Kỳ]].
 
== Lịch sử ==
=== Ban đầu ===
Từ năm 1901 cho đến khi [[chiến tranh thế giới thứ nhất]] bùng nổ, Đảng Xã hội chủ nghĩa theo chính quan điểm của họ là đảng thứ ba thành công nhất trong thế kỷ 20 ở Hoa Kỳ, với hàng ngàn quan chức ở các địa phương. Có hai đảng viên, Meyer London từ New York và Victor L. Berger từ Wisconsin, là thành viên của Quốc hội; hơn 70 thị trưởng và nhiều đại biểu quốc hội tiểu bang và các thành viên hội đồng thành phố. Các tổ chức xã hội chủ nghĩa mạnh nhất ở vùng Trung Tây, đặc biệt ở [[Oklahoma]] và [[Wisconsin]].<ref>[[James Weinstein (author)|James Weinstein]], ''The Decline of Socialism in America, 1912-1925'', New York: Vintage Books, 1969, pages 116–118 (Tables 2 and 3).</ref><ref>Democratic Socialism: A Global Survey Donald F. Busky</ref>
 
Chương trình của các thành viên đầu tiên dao động từ một xã hội chủ nghĩa cho công nhân, đại diện là chủ tịch đảng của New York, Morris Hillquit và nghị sĩ Berger, đến một công đoàn xã hội chủ nghĩa quá khích của IWW như Bill Haywood và một chủ nghĩa nông nghiệp không tưởng như Julius Wayland. Đảng viên gồm có công đoàn viên, thợ mỏ, người di dân và giới trí thức. Các nhóm vào thời điểm đó đã có một mối quan hệ căng thẳng với công đoàn AFL. Trong khi công đoàn này bề ngoài chống lại chủ nghĩa xã hội, các nhà lãnh đạo đảng như Berger và Hillquit kêu gọi làm việc chung với AFL, với hy vọng sẽ thành lập một đảng của người lao động được ủng hộ rộng rãi. Dẫn đầu là đồng minh trong AFL như Max Hayes, chủ tịch của công đoàn ấn loát quốc tế. Những nỗ lực này, tuy nhiên, bị nhiều người trong Đảng Xã hội khinh rẻ.
Dòng 30:
Vào ngày 16 tháng 6 năm 1918, nhà lãnh đạo đảng Eugene Debs Victor trong một bài phát biểu ở Canton, Ohio, đã phản đối chiến tranh thế giới thứ nhất.<ref>Eugene V. Debs, "The Canton, Ohio Speech, Anti-War Speech", delivered June 16, 1918, first published 1918 in ''The Call'', [http://marxists.org/archive/debs/works/1918/canton.htm online at Marxists.org], accessed 11 August 2006.</ref> Ông đã bị bắt vì bị cho là đã vi phạm Đạo luật Phản loạn năm 1918, trong đó bất kỳ lời chỉ trích về chính sách chiến tranh của chính phủ cũng là một tội phạm. Ông đã bị kết án 10 năm tù giam. Việc từ chối tham gia Chiến tranh thế giới thứ nhất làm suy giảm số thành viên trong các thành viên cũ. Hy vọng là số thành viên có gốc từ các nước dính líu vào cuộc [[Cách mạng Tháng Mười]] sẽ gia tăng, chỉ là ảo tưởng, bởi vì những thành viên này đã bỏ sang Đảng Lao động Cộng sản. Đảng cũng mất một số nhà hoạt động tài ba nhất của họ, là những người đồng ý Mỹ tham dự vào chiến tranh thế giới thứ nhất. Họ bao gồm Walter Lippmann, John Spargo, George Phelps Stokes và William English Walling. Họ thành lập một nhóm tự gọi mình là Đảng Quốc gia với hy vọng sẽ được nhập lại với phần còn lại của Đảng Tiến bộ của Theodore Roosevelt và Đảng Cấm dùng rượu mạnh.
 
=== Loại trừ những người ủng hộ Bolshevik ===
Trong tháng 1 năm 1919 Lenin mời cánh tả của Đảng Xã hội dự ngày thành lập [[Quốc tế cộng sản]].
 
Dòng 37:
Trong khi đó, John Reed và Benjamin Gitlow bày kế hoạch để phá hoại Đại hội Đảng xã hội chủ nghĩa. Được chỉ điểm, những người phụ trách đã báo cho cảnh sát đến mang những người theo cánh tả ra khỏi đại sảnh. Các đại biểu còn lại phe tả cũng rời khỏi hội trường và gặp gỡ các đại biểu bị loại trừ. Điều này dẫn đến việc thành lập Đảng Lao động Cộng sản vào ngày 1 tháng 9 năm 1919.
 
=== Chiến dịch bầu cử ===
Từ 1904-1912 Eugene V. Debs tham gia vào các cuộc [[Bầu cử tổng thống Hoa Kỳ|bầu cử tổng thống]] ở Hoa Kỳ như một ứng cử viên của Đảng Xã hội chủ nghĩa. Kết quả tốt nhất đạt được là cuộc tranh cử vào năm 1912, khi Debs giành được 6% số phiếu cho đảng của ông. Năm 1920 Debs xuất hiện trở lại như một ứng cử viên tổng thống; lần này từ nhà tù, nơi ông ngồi tù vì đã công khai chống lại sự tham dự của Hoa Kỳ vào cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất. Ông nhận được 919.799 phiếu, chiếm 3,4% số phiếu, chỉ ít hơn cuộc bầu cử năm 1912 một chút.<ref>{{cite book|last=Kennedy|first=David|title=The American Pageant|year=2006|publisher=Houghton Mifflin|location=Boston, MA|pages=716}}</ref><ref>{{Chú thích web| url=http://www.u-s-history.com/pages/h890.html| tiêu đề=Election of 1920| ngày truy cập=2009-09-19| work=Travel and History}}</ref> Debs vào dịp Giáng sinh 1921 được Tổng thống Mỹ [[Warren G. Harding]] ân xá.
 
Dòng 56:
 
Trong khi đó, nhóm Michael Harrington thành lập Ủy ban tổ chức xã hội chủ nghĩa dân chủ (sau này sau khi sáp nhập với Phong trào Hoa Kỳ mới 1983 để thành lập Xã hội chủ nghĩa Dân chủ Mỹ, DSA) <ref>{{harvtxt|O'Rourke|1993|pp=195–196}}: <p>{{cite book |last=O'Rourke|first=William|url=https://books.google.com/books?id=5iUJfPxlTCcC&pg=PA195|chapter=L: Michael Harrington|title=Signs of the literary times: Essays, reviews, profiles, 1970-1992'|pages=192–196|publisher=SUNY Press|series=The Margins of Literature (SUNY Series)|year=1993|isbn=0-7914-1681-X|id=ISBN 9780791416815|ref=harv}}
<p>Originally: {{cite journal |last=O'Rourke|first=William|title=Michael Harrington: Beyond Watergate, Sixties, and reform|url=https://books.google.com/books?id=5iUJfPxlTCcC&pg=PA197&dq=%22Socialist+Party%22+OR+%22Social+Democrats%22,+%22Michael+Harrington%22,+%22New+York+Times%22&source=gbs_toc_r&cad=4#v=onepage&q=Michael%20Harrington&f=false|pages=6–7|journal=SoHo Weekly News|volume=3|number=2|date=13 November 1973|ref=harv}}
</ref>, mà cũng làm việc trong Đảng Dân chủ, nhưng chỉ trong cánh tả của họ được lãnh đạo bởi George McGovern. Họ đã có một số thành công trong thập niên 1970, nhưng phụ thuộc vào địa vị của Harrington và sau đó từ sự hỗ trợ Jesse Jackson. Một phần thứ ba của đảng cũ, dẫn đầu bởi nhà hoạt động chống chiến tranh nổi tiếng David McReynolds, đòi lấy tên [[Đảng Xã hội chủ nghĩa Hoa Kỳ]] (SPUSA) <ref name="NYTimes">
* {{cite news |title=Socialist Party now the Social&nbsp;Democrats,&nbsp;U.S.A.|newspaper=New&nbsp;York Times|date=31 December 1972|page=36|author=Anonymous|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F00B16FC3E5A137A93C3AA1789D95F468785F9|accessdate=February 8, 2010|ref=harv}} The ''[[New York Times]]'' reported on the 1972 Convention on other days, e.g.,
Dòng 69:
[[Thể loại:Đệ Nhị Quốc tế]]
[[Thể loại:Chủ nghĩa xã hội dân chủ]]
[[Thể loại:Đảng phái chính trị Hoa Kỳ|Xã hội chủ nghĩa Mỹ]]
[[Thể loại:Khởi đầu năm 1901]]
[[Thể loại:Chấm dứt năm 1973]]