Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cobalt”

Coban là [[kim loại]] màu trắng bạc, có [[từ tí]]nh mạnh, [[nhiệt độ Curie]] vào khoảng 1388°K1388K. Coban và [[niken]] là hai thành phần đặc trưng trong [[thép thiên thạch]]. Trong cơ thể [[động vật]] tồn tại một lượng nhỏ các [[muối coban]]. [[Đồng vị phóng xạ]] nhân tạo [[Coban-60]] được sử dụng làm tác nhân kiểm tra [[phóng xạ]] và điều trị [[ung thư]]. [[Độ thấm từ]] của coban bằng <math>\frac{2/}{3}</math> của [[sắt]]. Coban kim loại thông thường biểu hiện ở dạng hỗn hợp của hai cấu trúc [[trục tinh thể]] là [[xếp chặt sáu cạnh]] (hcp) và [[hệ tinh thể lập phương|lập phương tâm mặt]] (fcc) với [[nhiệt độ chuyển tiếp]] từ hcp→fcc vào khoảng 722°K. Trạng thái [[ôxi hóa]] phổ biến của nó là +2 và +3, rất ít hợp chất trong đó coban có hóa trị +1 tồn tại.

* [[Thuốc nhuộm]] (coban màu xanh dương [[Coban(II) metaluminat|Co(AlO₂)₂]] và coban màu xanh lục [[Coban(II) zincat|CoZnO₂]]).

** Tạo cho thủy tinh có màu xanh dương.

** Hợp chất của coban và gadolini là chất siêu làm lạnh.

Đồng vị Co-60 (Co⁶⁰) là kimđồng loạivị [[phóng xạ]] dùng trong xạ trị. Nó tạo ra hai [[tia gamma]] với năng lượng lần lượt là: 1,17 MeV và 1,33 MeV. Nguồn Co-60 có đường kính khoảng 2&nbsp;cm và được tạo ra bằng cách tạo một vùng nửa tối, làm cho góc của vùng bức xạ bị mờ đi. Kim loại này có đặc tính tạo ra bụi mịn, gây ra vấn đề về bảo vệ bức xạ. Nguồn Co-60 hữu dụng trong vòng khoảng 5 năm, nhưng ngay cả sau thời điểm này, mức độ phóng xạ vẫn rất cao. Vì vậy máy móc dùng coban đã không còn được sử dụng rộng rãi ở các nước phương Tây. Hiện nay, người ta sử dụng phổ biến [[máy gia tốc hạt|máy gia tốc]] hạt tuyến tính thay cho máy móc dùng coban trước đây.

Do có nhiều trạng thái [[ôxi hóa]] khác nhau, nên số lượng hợp chất coban khá phong phú. Các ôxítoxit không có từ tính ở nhiệt độ thấp như CoO ([[nhiệt độ Néel|nhiệt độ Neel]] là 291 K), và Co₃O₄ (nhiệt độ Neel là 40 K). Các hợp chất coban(II) được dùng làm mực đỏ. Tuy nhiên màu bị chuyển thành xanh dương khi bị nung nóng đến [[nhiệt độ bay hơi|nhiệt độ sôi]]. Thêm quá nhiều clorua cũng sẽ làm đổi màu từ [[hồng (màu)|màu hồng]] sang [[xanh lam|màu xanh dương]], do sự tạo thành [[ion phức]] [CoCl₄]^2-.

⁶⁰Co là nguồn phát ra tia gamma mạnh nên tiếp xúc với nó sẽ dẫn đến nguy cơ ung thư. Nuốt ⁶⁰Co sẽ khiến coban thâm nhập vào [[mô]] [[tế bào]] và quá trình thải ra rất chậm chạp.⁶⁰Co là yếu tố rủi ro gây tranh cãi về vấn đề [[hạt nhân nguyên tử|hạt nhân]] vì nguồn [[neutron|nơtron]] sẽ chuyển hóa ⁵⁹Co thành đồng vị này. Một số mô hình [[vũ khí hạt n]]hân có chủ ý gia tăng lượng ⁶⁰Co phát tán dưới hình thức [[bụi phóng xạ nguyên tử]] – nên có khi người ta gọi đó là [[bom bẩn]] hoặc [[bom coban]]. Một nhà khoa học hàng đầu đã dự đoán rằng loại bom này có khả năng hủy diệt tất cả sự sống trên [[Trái Đất]]. Nếu nguyên nhân bắt nguồn không phải là một cuộc [[chiến tranh hạt nhân]], thì cũng do việc xử lý không phù hợp (hoặc trộm cắp) các bộ phận của máy xạ trị y học. Tuy nhiên, tia gamma phát ra từ ⁶⁰Co hiện đang được sử dụng để diệt [[vi khuẩn]] và tăng sức đề kháng trên rau quả.