Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ngôn ngữ tách biệt”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n từ khóa mới cho Thể loại:Ngôn ngữ biệt lập: " " dùng HotCat
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
'''Ngôn ngữ tách biệt''' hay '''ngôn ngữ cô lập'''/'''ngôn ngữ biệt lập''' (''language isolate''), theo nghĩa tuyệt đối, là một [[ngôn ngữ tự nhiên]] không có mối quan hệ phả hệ (hoặc "di truyền") với các ngôn ngữ khác, một ngôn ngữ chưa được chứng minh là có nguồn gốc từ một tổ tiên chung với bất kỳ ngôn ngữ nào khác. Các ngôn ngữ được phân lập trong các [[Ngữ hệ|họ ngôn ngữ]] có hiệu lực bao gồm một ngôn ngữ duy nhất. Các ví dụ thường được trích dẫn bao gồm các tiếng [[Tiếng Ainu|Ainu]], [[Tiếng Basque|Basque]], [[Tiếng Hàn Quốc|Hàn Quốc]], [[Tiếng Sumer|Sumer]], [[ Ngôn ngữ Elam|Elam]] và [[tiếng Vedda |Vedda]], mặc dù trong mỗi trường hợp, một số ít các nhà ngôn ngữ học tuyên bố đã chứng minh mối quan hệ với các ngôn ngữ khác.<ref>{{Chú thích tạp chí|last=Campbell|first=Lyle|date=2010-08-24|title=Language Isolates and Their History, or, What's Weird, Anyway?|journal=Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society|language=en|volume=36|issue=1|pages=16–31|doi=10.3765/bls.v36i1.3900|issn=2377-1666}}</ref>
 
'''Ngôn ngữ tách biệt''' hay '''ngôn ngữ cô lập'''/'''ngôn ngữ biệt lập''' (''language isolate''), theo nghĩa tuyệt đối, là một [[ngôn ngữ tự nhiên]] không có mối quan hệ phả hệ (hoặc "di truyền") với các ngôn ngữ khác, một ngôn ngữ chưa được chứng minh là có nguồn gốc từ một tổ tiên chung với bất kỳ ngôn ngữ nào khác. Các ngôn ngữ được phân lập trong các [[Ngữ hệ|họ ngôn ngữ]] có hiệu lực bao gồm một ngôn ngữ duy nhất. Các ví dụ thường được trích dẫn bao gồm các tiếng [[Tiếng Ainu|Ainu]], [[Tiếng Basque|Basque]], [[Tiếng Hàn Quốc|Hàn Quốc]], [[Tiếng Sumer|Sumer]], [[ Ngôn ngữ Elam|Elam]] và [[tiếng Vedda |Vedda]], mặc dù trong mỗi trường hợp, một số ít các nhà ngôn ngữ học tuyên bố đã chứng minh mối quan hệ với các ngôn ngữ khác.<ref>{{Chú thích tạp chí|last=Campbell|first=Lyle|date=2010-08-24|title=Language Isolates and Their History, or, What's Weird, Anyway?|journal=Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society|language=en|volume=36|issue=1|pages=16–31|doi=10.3765/bls.v36i1.3900|issn=2377-1666}}</ref>
 
Một số nguồn sử dụng thuật ngữ "ngôn ngữ cô lập" để chỉ một nhánh của một ngữ hệ lớn hơn chỉ có một thành viên còn tồn tại. Ví dụ, [[tiếng Albania]], [[Tiếng Armenia|Armenia]] và [[tiếng Hy Lạp|Hy Lạp]] thường được gọi là các chủng ngôn ngữ cô lập Ấn-Âu. Là một phần của [[Ngữ hệ Ấn-Âu|hệ Ấn-Âu]], song chúng không thuộc bất kỳ nhánh nào đã được xác định (như [[Nhóm ngôn ngữ Rôman|Rôman]], [[Ngữ tộc Ấn-Iran|Indo-Iranian]], [[Ngữ tộc Celt|Celt]], [[Ngữ tộc Slav|Slav]] hoặc [[Ngữ tộc German|German]]), mà thay vào đó tạo thành các nhánh riêng. Tương tự, trong số các ngôn ngữ Roman, [[tiếng Sardegna]] là ngôn ngữ cô lập/tách biệt. Tuy nhiên, khi không được chỉ rõ, ''cô lập'' được hiểu là không có mối quan hệ di truyền rõ ràng với bất kỳ ngôn ngữ nào được biết đến.
Hàng 12 ⟶ 11:
 
== Tìm kiếm mối quan hệ ==
Có khả năng tất cả [[Ngôn ngữ giao tiếpnói|ngôn ngữ tự nhiên]] được sử dụng trên thế giới ngày nay có liên quan, thừa hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp từ một ngôn ngữ tiền thân. Các ngữ hệ do vậy chỉ là nhánh của cây phả hệ tất cả các ngôn ngữ, và, tương tự, là hậu thân một ngôn ngữ gốc rễ. Vì lý do này, các ngôn ngữ tách biệt là đối tượng của nhiều nghiên cứu nhằm tìm ra nguồn gốc của chúng. Ví dụ, [[tiếng Basque]] đã được đem so sánh với mọi họ ngôn ngữ Á-Âu bất kể còn tồn tại hay đã biến mất, từ [[tiếng Sumer]] đến [[ngữ hệ Kartvelia|các ngôn ngữ Kartvelia]], mà không mang đến kết luận cuối cùng.
 
Trong một số tình huống, một ngôn ngữ không có tiền thân có thể hình thành. Điều này thường xảy ra với các [[ngôn ngữ ký hiệu]] - nổi tiếng hơn cả là trường hợp [[Ngôn ngữ ký hiệu Nicaragua|Ngôn ngữ ký hiệu Nicaragua]], sinh ra khi trẻ em khiếm thính không có ngôn ngữ được đặt cùng nhau và phát triển một ngôn ngữ mới. Tương tự, trong một gia đình nào đó, hai phụ huynh khiếm thính nuôi một nhóm trẻ không câm điếc nhưng không cho tiếp xúc với thế giới bên ngoài, chúng có lẽ sẽ tự phát triển ngôn ngữ nói riêng, tiếp tục dùng nó sau này, để rồi dạy cho con cái, v.v. Cuối cùng, ngôn ngữ này trở thành ngôn ngữ chính của một bộ phận dân cư. Với ngôn ngữ phi ký hiệu, điều này ít có khả năng xảy ra, nhưng trong hàng chục ngàn năm lịch sử loài người, có khả năng điều này xảy ra ít nhất một vài lần. Ngoài ra, còn có các [[ngôn ngữ creole]] và các [[ngôn ngữ được xây dựng]] như [[Esperanto]], không xuất phát trực tiếp từ một ngôn ngữ tổ tiên duy nhất song trở thành ngôn ngữ của một bộ phận người; tuy nhiên, chúng thường lấy yếu tố từ các ngôn ngữ hiện có.