Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Y học”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 3:
{{Đang viết}}[[Tập tin:Asklepios.3.jpg|phải|nhỏ|230px|Biểu tượng [[Hy Lạp cổ]] ngày nay được gắn liền với y học trên toàn thế giới: [[cây gậy của Asclepius]] và con rắn quấn quanh. [[Tổ chức Y tế Thế giới]], [[Hội Y học Hoàng gia]], [[Hội Y học Hoa Kỳ]] là ví dụ về các tổ chức sử dụng hình ảnh này trong biểu tượng của mình.]]
[[Tập tin:Antonio de Herrera Décadas 7 y 8.pdf|nhỏ|y học]]
{{Thông tin chuyên môn y học|title=Medicine}} '''Y học''' là [[khoa học]] ứng dụng liên quan đến [[chẩn đoán]], [[tiên lượng]], [[điều trị]] và [[Y học dự phòng|phòng ngừa]] [[Bệnh|bệnh tật]] . Y học gồm nhiều phương pháp [[Y tế|chăm sóc sức khỏe]] vốn liên tục phát triển với mục đích duy trì, hồi phục [[sức khỏe]] từ việc phòng ngừa và chữa bệnh. Y học hiện đại áp dụng [[khoa học y sinh]], [[Nghiên cứu y học|nghiên cứu y sinh]], [[y sinh học di truyền]] và công nghệ y tế để [[Chẩn đoán y tế|chẩn đoán]], điều trị và ngăn ngừa chấn thương và bệnh tật thông qua [[Dược phẩm|thuốc men]], [[Ngoại khoa|phẫu thuật]] hoặc liệu pháp phong phú như [[tâm lý trị liệu]], [[Nẹp (y học)|nẹp]], [[thiết bị y tế]], [[dược chất sinh học]], [[trị liệu bức xạ]],... <ref>{{Chú thích web|url=http://dictionary.reference.com/browse/medicine|tựa đề=Dictionary, medicine|ngày truy cập=2 Dec 2013}}</ref>
Y học đã tồn tại từ hàng ngàn năm trước, phần lớn lịch sử coi đây lại là một môn nghệ thuật, có mối liên hệ chặt chẽ với [[tôn giáo]] và [[triết học]] theo từng bản sắc văn hóa địa phương. Ví dụ, [[thầy sắc thuốc]] sẽ cầm dược liệu thảo mộc và [[cầu nguyện]] để chữa bệnh, hoặc triết gia và [[bác sĩ]] thời cổ đại sẽ [[trích máu]] dựa trên [[thuyết thể dịch]] (''humorism''). Thế kỷ gần đây, kể từ khi [[Lịch sử khoa học|khoa học hiện đại ra đời]], y học là sự kết hợp giữa nghệ thuật và khoa học (cả [[nghiên cứu ban đầu]] và [[Khoa học ứng dụng|ứng dụng]], một dạng [[Thượng vị và hạ vị|phân ngành]] của '''khoa học y tế''' ). Mặc dù kỹ thuật [[Khâu phẫu thuật|khâu khi phẫu thuật]] mang tính nghệ thuật, chỉ được học thông qua thực hành, nhưng kiến thức [[sinh học tế bào]] và [[y học phân tử]] sẽ bổ trợ kiến thức cho các bác sĩ khi thực hành.
Hàng 10 ⟶ 11:
Dù công nghệ y học cũng như sự chuyên môn hóa ngành y đã phát triển thành trụ cột nền y học hiện đại nhưng vì phương pháp chữa trị trực tiếp giữa bác sĩ và bệnh nhân vẫn hiệu quả giúp giảm thiểu đau bệnh nên chúng cần tiếp tục thực hiện, thông qua việc quan tâm đến cảm xúc cũng như lòng trắc ẩn nói chung của con người. <ref>{{chú thích tạp chí|author=Culliford Larry|year=2002|title=Spirituality and clinical care (Editorial)|journal=British Medical Journal|volume=325|issue=7378|pages=1434|doi=10.1136/bmj.325.7378.1434|pmid=12493652|month=December}}</ref>
Prescientific forms of medicine are now known as [[traditional medicine]] and [[folk medicine]], though they do not fall within the modern definition of “medicine” which is based in medical science. Traditional medicine and folk medicine remain commonly used with, or instead of, scientific medicine and are thus called [[alternative medicine]] (meaning “[something] other than medicine”, from [[Latin]] ''alter'', “other”). For example, evidence on the effectiveness of [[acupuncture]] is "variable and inconsistent" for any condition, but is generally safe when done by an appropriately trained practitioner. In contrast, alternative treatments outside the bounds not just of scientific medicine, but also outside the bounds of safety and efficacy are termed [[quackery]]
Song hành với y học hiện đại còn có [[y học cổ truyền]] và [[y học dân gian]]. Hai ngành này được xếp vào loại [[y học thay thế]] (có nghĩa là [cái gì đó] không phải là thuốc, từ tiếng Latin ''alter'' nghĩa là "những thứ khác"). Ví dụ, bằng chứng về tính hiệu quả liệu pháp châm cứu có sự "thay đổi và không nhất quán" đối với tình trạng bệnh tật cụ thể,<ref name="Colquhoun2013">{{cite journal|authorlink=David Colquhoun|vauthors=Colquhoun D, Novella SP|date=June 2013|title=Acupuncture is theatrical placebo|url=http://www.dcscience.net/Colquhoun-Novella-A&A-2013.pdf|journal=Anesthesia and Analgesia|volume=116|issue=6|pages=1360–3|doi=10.1213/ANE.0b013e31828f2d5e|pmid=23709076}}</ref> nhưng lại an toàn khi một học viên qua đào tạo thực hành trên người.<ref name="nciacupuncture">{{cite web|url=http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/cam/acupuncture/healthprofessional/page6|title=Acupuncture (PDQ®)|date=2005-09-23|publisher=[[National Cancer Institute]]|access-date=15 Sep 2013}}</ref> Ngược lại, việc điều trị thay thế nằm ngoài giới hạn y học khoa học, sự an toàn và tính hiệu quả được gọi bằng thuật ngữ [[lang băm]].
Lang băm ám chỉ người hoặc thao tác chữa bệnh, không phân biệt việc đây là hành động tiền khoa học (y học cổ truyền và y học dân gian) hay [[giả khoa học]] hiện đại. Ví dụ,[[phương pháp nắn chỉnh cột sống]] ([[:en:Chiropractic|''chiropractic'']]) phủ nhận hoàn toàn [[lý thuyết mầm bệnh]] của khoa học hiện đại.
== Lịch sử y học ==
{{chính|Lịch sử Y học}}
| |||