Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Quan Vũ”

Trong dân gian, Quan Vũ thường được xem là anh em kết nghĩa với [[Lưu Bị]] và [[Trương Phi]], và là người đứng đầu trong số [[Ngũ hổ tướng (Tam Quốc diễn nghĩa)|Ngũ hổ tướng]] của nhà Thục Hán gồm: Quan Vũ, [[Trương Phi]], [[Triệu Vân]], [[Mã Siêu]] và [[Hoàng Trung]]. Thực tế, các tài liệu lịch sử không có ghi chép về việc [[Lưu Bị]], Quan Vũ và [[Trương Phi]] từng làm lễ kết nghĩa (chỉ ghi rằng họ có quan hệ rất thân thiết, ''"ân tình như anh em"''); chức danh Ngũ hổ tướng cũng chỉ là hư cấu (tuy nhiên đúng là Quan Vũ đã được phong làm Tiền Tướng quân, chức vụ cao nhất trong quân đội Thục Hán).<ref name=":0">Thục thư (Quan Vũ truyện) chỉ viết "Tiên chủ (Lưu Bị) cùng hai người (Quan, Trương) ngủ cùng giường, tình thân như huynh đệ", không có ghi chép gì về việc "kết nghĩa anh em". ''Trương Phi truyện'' chỉ viết: Phi nhận Vũ làm anh, không có Lưu Bị. Danh hiệu "Ngũ Hổ Tướng" cũng không có trong sử sách, ngoài việc [[Trần Thọ (sử gia)|Trần Thọ]] trong [[Tam Quốc Chí]] đã xếp 5 người vào chung trong quyển 6 của Thục Thư là "Quan Trương Mã Hoàng Triệu truyện" (trên thực tế chức tước của Triệu Vân không bằng 4 người kia).</ref>

 

 

Là một trong những nhân vật lịch sử của Trung Quốc được biết đến nhiều nhất ở khu vực [[Đông Á]], hình tượng '''Quan Công''' (關公) đã được thần thánh hóa trong các câu chuyện dân gian, bắt đầu từ thời kỳ [[nhà Tùy]] ([[581]]-[[618]]), tiểu thuyết hóa trong [[Tam quốc diễn nghĩa]] ([[thế kỷ 14]]) của [[La Quán Trung]], được khắc họa trong các dạng hình nghệ thuật như [[kịch]], [[chèo]], [[tuồng]] v.v... và sau này là [[phim điện ảnh|phim ảnh]], với những chiến tích (cả có thật lẫn [[hư cấu]]) và phẩm chất đạo đức được đề cao. Hơn 500 năm sau khi chết và chỉ được thờ trong các miếu cô hồn ở địa phương, vào năm [[782]], Quan Vũ được [[Đường Đức Tông]] đưa vào Võ miếu; sau đó lại được các hoàng đế [[nhà Tống]], [[nhà Nguyên]], [[nhà Minh]], [[nhà Thanh]] phong tước, phong đế, được thờ cúng ở nhiều nơi. Nhờ [[Thanh Thái Tổ]] là [[người hâm mộ]] [[tiểu thuyết]] [[Tam quốc diễn nghĩa]],<ref name="NDT3Q"/> vào [[thế kỷ 17]] ông được các [[hoàng đế]] [[nhà Thanh]] (1636–1912) tôn vinh là ''Võ thánh'' (ngang với ''Văn thánh'' [[Khổng Khâu]]). Ông cũng là vị võ tướng duy nhất trong lịch sử Trung Quốc có 1 điện thờ riêng tại [[Đế vương miếu]] (được [[nhà Minh]], [[nhà Thanh]] xây dựng, trong đó thờ những vị quan văn, võ tướng tài năng và tận trung nhất qua các triều đại), và phần lớn các võ miếu ở các làng xã Trung Quốc đều có tượng thờ ông với hình mẫu là mặt đỏ, râu dài, tay cầm cây [[thanh long yển nguyệt]] đao và/hoặc cưỡi [[ngựa Xích Thố|ngựa xích thố]].

=== Thích đọc Tả Truyện, phạm tội bỏ trốn ===

Không rõ gia cảnh Quan Vũ thế nào, nhưng ông được học cả văn lẫn võ.<ref>Lê Anh Dũng, sách đã dẫn, tr 22</ref> [[Tam quốc chí]] ghi chép rằng theo ''Giang Biểu truyện'' thì thời trẻ Vũ rất thích ''[[Tả truyện]]'', "thường đọc ngâm nga những chỗ mưu lược đầy vẻ thích thú".

 

Do phạm tội, ông phải bỏ quê hương đến nương náu ở quận Trác (''Quan Vũ truyện'' chỉ ghi: "Sau có tội, bỏ xứ lưu lạc đến Trác Quận", không rõ tội gì, nhưng nhiều giai thoại dân gian cho là ông đã giết một gã côn đồ khi hắn đòi tiền bảo kê trong chợ). Tại quận Trác, Quan Vũ đã gặp gỡ với [[Lưu Bị]] và [[Trương Phi]], trở nên thân thiết như anh em.

 

:Về việc tại sao Quan Vũ lại một mình kéo quân đi đánh Tương-Phàn, và đây là chủ ý của ai ([[Lưu Bị]], [[Gia Cát Lượng]], hay bản thân Quan Vũ) [[Tam quốc chí|chính sử]] không ghi rõ, và các nhà sử học của [[Trung Quốc]] thời nay có rất nhiều tranh cãi. Trương Tác Diệu trong ''Lưu Bị truyện'' cho rằng đây là Quan Vũ làm theo "gợi ý" của Lưu Bị và Gia Cát Lượng, nhưng hai người này lại không có phối hợp hay hỗ trợ gì, để Quan Vũ tự lo liệu, dẫn đến thất bại. Hà Tư Toàn trong ''Tam Quốc sử'' lại cho rằng đây là tự ý Quan Vũ làm, Lưu Bị đã không ra lệnh nhưng cũng không phản đối hay ngăn cản. Lã Tư Miễn trong ''Tần Hán sử'' cho rằng đây là Quan Vũ phối hợp với chiến dịch Hán Trung của Lưu Bị, nhưng ra quân quá sớm khi mà quân Lưu Bị chưa kịp về. Dịch Trung Thiên thì cho rằng đây là Quan Vũ muốn nhân lúc Lưu Bị [[Trận Hán Trung (217-219)|chiến thắng ở Hán Trung]], nói dễ nghe thì là "muốn thừa thắng xông lên để giành thêm thắng lợi", nói khó nghe thì là "tham lam không biết lượng sức", "đánh giá sai tình huống".<ref>'''Dịch Trung Thiên, Phẩm Tam Quốc''' (NXB CAND 2010) Tập 2, trang 86-88</ref>

 

Đại quân của Quan Vũ vây hãm thành [[Tương Dương (thành cổ)|Tương Dương]], sau đó lại vây đánh Phàn (樊) thành. Tào Tháo nghe tin, sai [[Vu Cấm]] dẫn quân đi cứu Tương-Phàn.

==== Lợi dụng lũ lụt bắt Vu Cấm, Bàng Đức ====

Tháng 8 năm [[219]], mùa thu, trời đổ mưa lớn hơn 10 ngày,<ref name="BDT"/> sông [[Hán Thuỷ]] dâng cao, tràn bờ gây ra lũ lụt. Nước sông mênh mông, dưới chân Phàn thành ngập sâu "năm sáu trượng".<ref name="BDT"/> Quân Tào đóng đồn ở phía bắc Phàn thành bị nước dìm chết gần hết, số ít bỏ chạy thoát. Quan Vũ dùng thủy quân Kinh Châu tấn công. [[Vu Cấm]] cùng chư tướng trèo lên chỗ cao, nước lũ bao quanh không còn chỗ trốn, đành đầu hàng.<ref>[[Tam quốc chí]] - Vu Cấm truyện</ref>

 

[[Bàng Đức]] cùng tướng sĩ trốn lũ trên đê, chống trả quyết liệt từ sáng đến trưa,<ref name="BDT"/> rồi cùng một tướng khác đi thuyền nhỏ định về trại [[Tào Nhân]], nhưng thuyền bị lật.<ref name="BDT"/> Đức bị rơi mất cung tên, bám vào thuyền trôi theo dòng nước lũ, cuối cùng bị bắt.<ref name="BDT"/> Bàng Đức đứng thẳng không chịu quì;<ref name="BDT"/> Quan Vũ dụ hàng Đức, bị ông chửi mắng rằng:<ref name="BDT"/>

 

Quan Vũ đành dẫn quân giáp mặt Từ Hoảng. Cả hai đều là người quận Hà Đông, từ nhỏ đã quen biết nhau và quan hệ khá tốt.<ref name="ReferenceA">Lê Đông Phương, sách đã dẫn, tr 279</ref> ''Thục ký'' viết: Vũ cùng Hoảng khi xưa rất quí trọng nhau, lúc ấy trông xa nói chuyện, chỉ nói chuyện thường ngày, không nhắc việc quân. Chốc lát, Hoảng quay đầu ngựa truyền lệnh:<ref name="LSCC"/>

 

 

 

Tào Tháo không thừa thắng truy kích. Theo nhà nghiên cứu Dịch Trung Thiên, không phải vì nhân từ hay nghĩ tình cũ, mà chỉ muốn ngồi nhìn hai hổ đấu với nhau. Tào Tháo tin rằng Tôn Quyền đã mài dao từ lâu, tất sẽ không buông tay bỏ cuộc, và dự liệu đó là hoàn toàn chính xác.<ref>'''Dịch Trung Thiên, Phẩm Tam Quốc''' (NXB CAND 2010), Tập 2, trang 81-82</ref>

 

Quan Vũ còn có ít nhất là một người con gái, vì Tôn Quyền từng định hỏi cho con trai mình để kết thông gia nhưng Vũ từ chối, sỉ nhục sứ giả, gây nên bất hòa sau này. Thời [[phong kiến]] phụ nữ thường ít khi được ghi lại tên tuổi, nên chỉ được biết đến là Quan Thị. [[Tiểu thuyết]] ''[[Tam Quốc diễn nghĩa]]'' viết rằng Quan Vũ gọi con gái mình là "Hổ Nữ", còn con trai Tôn Quyền là "loài chó".

 

Trong [[tiểu thuyết]] ''[[Tam quốc diễn nghĩa]]'' của [[nhà văn]] [[La Quán Trung]], [[nhân vật]] Quan Vũ còn có người con trai thứ ba tên là [[Quan Sách]]. [[Nhân vật hư cấu thời Tam Quốc|Nhân vật hư cấu]] này từng tham gia Nam chinh chống Mạnh Hoạch cùng với Gia Cát Lượng.

 

=== Gia tộc chịu nạn ===