Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Immanuel Kant”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 72:
}}
{{Immanuel Kant}}
'''Immanuel Kant''' ({{IPAc-en|UK|k|æ|n|t}},<ref>[https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/kant "Kant"]. ''[[Collins English Dictionary]]''.</ref><ref>[http://dictionary.reference.com/browse/kant "Kant"]. ''[[Random House Webster's Unabridged Dictionary]]''.</ref> {{IPAc-en|US|k|ɑː|n|t}};<ref>{{cite LPD|3}}</ref><ref>{{cite EPD|18}}</ref> {{IPA-de|ɪˈmaːnu̯eːl ˈkant, -nu̯ɛl -|lang}};<ref>{{cite web|url=https://www.duden.de/rechtschreibung/Immanuel_maennlicher_Vorname|title=Immanuel |work=[[Duden]]|accessdate=20 October 2018|language=de}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.duden.de/rechtschreibung/Kant|title=Kant |work=Duden|accessdate=20 October 2018|language=de}}</ref> 22 tháng 4 năm 1724 – 12 tháng 2 năm 1804) là một [[Danh sách triết gia nói tiếng Đức|triết gia]] [[người Đức]] <ref name="McCormick">{{cite encyclopedia |url=https://www.iep.utm.edu/kantmeta/ |title=Immanuel Kant: Metaphysics|last=McCormick|first=Matt|encyclopedia=Internet Encyclopedia of Philosophy|accessdate=20 February 2019}}</ref> rất có ảnh hưởng trong [[Kỷ nguyên Khai sáng]]. Ông được cho là một trong những nhà triết học vĩ đại nhất từ trước đến nay.<ref name="Britannica">{{cite web |url=https://www.britannica.com/biography/Immanuel-Kant |title=Immanuel Kant |work=[[Encyclopaedia Britannica]] |accessdate=4 September 2018}}</ref> Trong học thuyết của mình về [[chủ nghĩa duy tâm siêu việt]], ông cho rằng [[không gian]], [[thời gian]] và [[quan hệ nhân quả|nhân quả]] đơn thuần là những thứ cảm nhận được; "Những [[vật tự thể]]" có tồn tại, nhưng bản chất của chúng lại không thể biết được.<ref>{{cite book|last1=Durant|first1=Will|last2=Durant|first2=Ariel|title=The Story of Civilization: Rousseau and Revolution|date=1967|publisher=MJF Books|url=https://books.google.com/books/about/Rousseau_and_Revolution.html?id=Cq2ffQUf1GIC|isbn=978-1-56731-021-4|pages=571, 574}}</ref><ref name=Warburton>{{cite book|title=A little history of philosophy|author=Nigel Warburton|publisher=Yale University Press|chapter-url={{Google books|SGL4QPwDTVsC|page=|keywords=|text=|plainurl=yes}}|page=134|chapter=Chapter 19: Rose-tinted reality: Immanuel Kant|isbn=978-0-300-15208-1|year=2011}}</ref> Theo quan điểm của ông, tâm trí tạo hình và cấu tạo nên kinh nghiệm, trong đó toàn bộ kinh nghiệm của con người đều chia sẻ các đặc điểm cấu trúc nhất định. Một trong những tác phẩm nổi bật nhất của ông, ''[[Phê phán Lý tính Thuần túy]]'' (1781; tái bản lần 2 năm 1787),<ref>There are two relatively recent translations:
*{{cite book|last=Kant|first=Immanuel|title=Critique of Pure Reason|series=The Cambridge Edition of the Works of Immanuel Kant|year=1999|translator-last1=Guyer|translator-first1=Paul|translator-last2=Wood|translator-first2=Allen W.|location=Cambridge|publisher=Cambridge U.P.|isbn=978-0-5216-5729-7|url=https://books.google.co.nz/books?id=qqeX8MJurLkC}}
*{{cite book|last=Kant|first=Immanuel|translator-last=Pluhar|translator-first=Werner S.|title=Critique of Pure Reason|publisher=Hackett|year=1996|location=Indianapolis|isbn=978-0-87220-257-3}}
Both translations have their virtues and both are better than earlier translations: {{cite journal|last=McLaughlin|first=Peter|title=Review|journal=Erkenntnis|year=1999|volume=51|issue=2/3|page=357|doi=10.1023/a:1005483714722}}
Page references to the ''Critique of Pure Reason'' are commonly given to the first (1781) and second (1787) editions, as published in the Prussian Academy series, as respectively "A [page number]" and "B [page number]".</ref> ông đề ra một giả thuyết tương đồng với [[Cách mạng Copernic#Immanuel Kant|Cách mạng Copernic]] trong đó nói rằng các sự vật trên thế giới có thể bị kích thích thông qua ''[[một tiên nghiệm và một hậu nghiệm|một tiên nghiệm]]'' ('trước đó'), và rằng do đó [[trực giác]] độc lập với [[khách quan (triết học)|thực tế khách quan]].{{efn|"Up to now it has been assumed that all our cognition must conform to the objects; but all attempts to find out something about them ''a priori'' through concepts that would extend our cognition have, on this presupposition, come to nothing. Hence let us once try whether we do not get farther with the problems of metaphysics by assuming that the objects must conform to our cognition, which would agree better with the requested possibility of an ''a priori'' cognition of them, which is to establish something about objects before they are given to us. This would be just like the first thoughts of [[Copernicus]], who, when he did not make good progress in the explanation of the celestial motions if he assumed that the entire celestial host revolves around the observer, tried to see if he might not have greater success if he made the observer revolve and left the stars at rest. Now in metaphysics we can try in a similar way regarding the intuition of objects. If intuition has to conform to the constitution of the objects, then I do not see how we can know anything of them ''a priori''; but if the object (as an object of the senses) conforms to the constitution of our faculty of intuition, then I can very well represent this possibility to myself."<ref name="CPureR Cambridge">{{cite book|last=Kant|first=Immanuel|title=Critique of Pure Reason|series=The Cambridge Edition of the Works of Immanuel Kant|year=1999|others=Translated and edited by [[Paul Guyer]] and [[Allen W. Wood]]|location=Cambridge|publisher=Cambridge U.P.|isbn=978-0-5216-5729-7}}</ref>{{rp|110 (B xvi–vii)}}}}
== Cuộc đời ==
| |||