Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Eratosthenes”

'''Eratosthenes''' ([[tiếng Hy Lạp]]: ''Ερατοσθένης''; [[276 TCN]] – [[194 TCN]]) là một nhà [[toán học]], [[địa lý]] và [[thiên văn học|thiên văn]] người [[Hy Lạp]]. Những người cùngđương thời với ông gọi ông là "Beta" do ông là người nổi tiếng thứ hai trên thế giới vào thời đó trong nhiều lĩnh vực, sau người đồng nghiệp và bạn thân [[Archimedes]].

Ông sinh ra tại [[Cyrene (thành phố)|Cyrene]] (ngày nay thuộc [[Libya]]), nhưng làmdành việchầu hết cuộc đời và mấtsự nghiệp tại [[Alexandria]] ([[Ai Cập]]) [[LịchHy sửLạp Ai Cậphóa|thời kỳ Ptolemaios]]. Ông được nhắc tới vì đã nghĩphát kiến ra hệ thống [[kinh độ]] và [[vĩ độ]] cũng như tính toán ragần chính xác kích thước của [[Trái Đất]].

Eratosthenes nghiên cứu tại Alexandria và một số năm tại [[Athens|Athena]] ([[Hy Lạp thời kỳ Hy Lạp hóa|Hy Lạp)]]). Năm [[236 TCN]], ông được vua [[Ptolemaios III Euergetes|Ptolemaios III Euergetes I]] giaobổ nhiệm vụ làm [[thủ thư]] tại [[Thư viện Alexandria]]. Ông đã có một số cống hiến cho [[toán học]] và [[khoa học]] và là một người bạn thân của nhà bác học lừng danh người [[Syracuse, Sicilia|Syracuse]] là [[Archimedes]]. Khoảng năm [[255 TCN]], ông đã phát minh ra [[hỗn thiên nghi]], là thiết bị được sử dụng rộng rãi cho đếntrong gần 2.000 năm sau đó, khi phát minh [[mô hình vũ trụ]] ra đời vào [[thế kỷ 18]].

Trong tác phẩm ''Trong các chuyển động tròn của các thiên thể,'' [[Cleomedes]] đã cho làrằng ông đã tính toán chính xác [[chu vi]] của Trái Đất vào khoảng năm [[240 TCN]], bằng sử dụng các phương pháp [[lượng giác]] và kiến thức về [[góc lên của Mặt Trời|góc lên]] của [[Mặt Trời]] vào giữa trưa tại Alexandria và [[Syene]] (ngày nay là [[Aswan]], Ai Cập).

Eratosthenes đã biết rằng tại thời điểm [[hạ chí]] vào [[Trưa|giữa trưa]] tại khu vực ở trên đường [[chí tuyến Bắc|bắc chí tuyến]] thì Mặt Trời phải xuất hiện ở [[thiên đỉnh]], ngay phía trên đầu người quan sát — mặc dù Syene trên thực tế, làSyene nằm ở phía bắc và rất sát với đường chí tuyến này.

Từ các kết quả đo đạc, ông cũng biết rằng tại thành phố quê hương của ông là Alexandria thì góc lên của Mặt Trời là khoảng 7° về phía nam của thiên đỉnh vào cùng một thời điểm. Giả sử là Alexandria nằm ở phía bắc của Syene - Alexandria trên thực tế nằm nghiêng nhiều về [[kinh độ]] phía tây - ông đã kết luận rằng khoảng cách từ Alexandria tới Syene phải khoảng 7/360 của chu vi Trái Đất.

Khoảng cách giữa hai thành phố đã được biết từ các chuyến đi của các [[Lạc đà|đoàn lữ hành]] là khoảng 5.000 [[stadion]].

ỞThực đâytế vẫn có một sốít sai số trong tính toán này. Syene ''không'' nằm chính xác trên bắc chí tuyến và cũng không thẳng về phía nam của Alexandria; cũng như Mặt Trời không cách xa Trái Đất vô cùng lớn. (Eratosthenes đã biết điều này, nhưng chúng ta không nói/không biết là ông đã chỉnh điều này chưa). Nghiêm túc hơn nữa thì các góc trong thời cổ đại chỉ có thể đo chính xác đến mức của độ hoặc 1/4 độ và việc đo đạc khoảng cách trên mặt đất thì còn kém hơn nữa. Ông đã xác định giá trị cuối cùng là 700 stadion trên một độ, điều này hàm ý chu vi Trái Đất là khoảng 252.000 stadion. Độ lớn chính xác của ''stadion'' mà ông đã sử dụng thì ngày nay người ta không biết chính xác (''stadion'' phổ biến của người [[Attike]] là khoảng 185 m), nhưng nói chung người ta tin rằng giá trị mà Eratosthenes đưa ra tương ứng với khoảng 39.690 [[kilômét|km]]- 46.620 km. Chu vi của Trái Đất dọc theo các cực ngày nay đo được là khoảng 40.008 km. Phương150 phápnăm củasau Eratosthenesđó, khoảngphương 150pháp nămcủa sauEratosthenes đã được [[Posidonius]] sử dụng.

Khoảng năm [[200 TCN]], Eratosthenes cũng được coi là người đã nghĩ ra/chấp nhận sử dụng từ ''γηγραφειν'' hay ''γειαγραφειν'' tức [[địa lý]], là khoa học mô tả Trái Đất.