Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trương Thị Vĩnh”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 19:
| nơi an táng =
}}
'''Trương Thị Vĩnh''' ([[chữ Hán]]: 張氏永; ? – ?), còn có [[húy]] là '''Nghĩa''' (義)<ref name=":0">''Nguyễn Phúc tộc thế phả'', sđd, tr.284</ref>, phong hiệu '''Tam giai Kỷ tần''' (三階紀嬪), là một [[thứ phi]] của vua [[Thiệu Trị]] [[nhà Nguyễn]] trong [[lịch sử Việt Nam]]. Bà chính là Tổ mẫu của 3 vị vua [[Kiến Phúc]], [[Hàm Nghi]] và [[Đồng Khánh]], Tằng tổ mẫu của vua [[Khải Định]] và là Cao tổ mẫu của vua [[Bảo Đại]].
 
== Tiểu sử ==
Lai lịch cùng năm sinh và năm mất của bà Trương Thị Vĩnh đều không được sử sách ghi chép lại, chỉ biết bà là người [[Quảng Trị]]<ref>''Đại Nam thực lục'', tập 9, tr.270</ref>. Năm [[Thiệu Trị]] thứ 5 ([[1845]]), bà sinh ''Kiên Thái vương'' [[Nguyễn Phúc Hồng Cai]], hoàng tử thứ 26 của [[Thiệu Trị]], là người con duy nhất của bà<ref name=":1">''Đại Nam liệt truyện'', tập 3, quyển 8 – phần ''Kiên Thái Vương Hồng Cai''</ref>.
 
Theo [[Đại Nam liệt truyện]], bà Vĩnh vốn chỉ là một [[cung nhân]], là tần ngự không có sách phong chính thức<ref name=":1" />. Không rõ bà được sách phong làm [[Tài nhân]] vào thời gian nào<ref name=":0" />, có lẽ là vào thời vua [[ĐồngThành KhánhThái]]<ref name=":0" />.
 
Năm [[Đồng Khánh]] thứ 3 ([[1888]]), vua cho dựng đền Hân Vinh dự định để bà Trương Thị Vĩnh đến ở<ref name=":2">''Đại Nam thực lục'', tập 9, tr.410</ref>. Nhưng cuối năm đó, vua Đồng Khánh băng hà, triều thần cho đặt quan tài của vua ở đền Hân Vinh, sau khi an táng vua thì lấy đền đó làm nơi thờ của Kiên Thái vương [[Nguyễn Phúc Hồng Cai|Hồng Cai]] (là cha vua)<ref name=":2" />.
 
Tháng 12 (âm lịch), năm [[Khải Định]] thứ 2 ([[1917]]), vua xuống dụ truy tặng tiềntằng tiềntổ triềumẫu (bà cố) là Tài nhân Trương Thị Vĩnh làm '''Tam giai Kỷ tần''' (三階紀嬪), [[thụy]] là '''Trinh Tường''' (貞祥)<ref name=":3">''Đồng Khánh Khải Định chính yếu'', tr.306-307</ref>. Lời dụ như sau:<blockquote>“''Nhớ xưa Tiền triều cố Tài nhân Trương thị, đức hạnh đoan trang, dung nhan trinh trắng, được Hiến Tổ Chương Hoàng đế triều ta sủng ái, sinh ra Hoàng thúc phụ là Thuần Nghị Kiên Thái vương. Đó thực bởi ươm lành gộp sáng mà nên, cũng chính nhờ tích đức gom thiện mới thế. Trẫm nay tiếp nhận cơ đồ truyền lại, vì nghĩa đáng phải biểu dương, truyền tấn tặng cho làm Tam giai Kỷ tần, thụy Trinh Tường.''”<ref name=":3" /></blockquote>Không rõ mộ phần của bà Kỷ tần được táng tại đâu.
 
== Hậu duệ làm vua ==
Năm [[1883]], vua [[Tự Đức]] băng hà. Vua không có con do mắc di chứng của bệnh [[đậu mùa]], nên trước đó có nhận nuôi 3 người con, là con của hai hoàng đệ là [[Nguyễn Phúc Hồng Y|Hồng Y]] và [[Nguyễn Phúc Hồng Cai|Hồng Cai]], đó là [[Dục Đức]] (con ông [[Nguyễn Phúc Hồng Y|Hồng Y]]), [[Đồng Khánh]], [[Hàm Nghi]] và [[Kiến Phúc]] (con ông [[Nguyễn Phúc Hồng Cai|Hồng Cai]]). Như vậy, các vua [[Kiến Phúc]], [[Hàm Nghi]] và [[Đồng Khánh]] là những người cháu nội của bà Vĩnh.
 
Hai đại thần [[Tôn Thất Thuyết]] và [[Nguyễn Văn Tường]] lộng quyền phế lập liên tiếp 2 vị vua là [[Dục Đức]] và [[Hiệp Hoà]] (con trai út của vua [[Thiệu Trị]], cũng là em vua [[Tự Đức]]), sau đó đưa [[Kiến Phúc]] lên nối ngôi. Vua Kiến Phúc mất sớm, đáng lẽ ngôi vị phải giao cho người anh là hoàng tử Ưng Kỷ (tức vua [[Đồng Khánh]]), nhưng sợ lập người lớn tuổi làm vua thì ông Thuyết và ông Tường bị mất quyền hành nên hai ông lại chọn một người con trai khác của Kiên Thái vương để đưa lên làm vua, tức vua [[Hàm Nghi]] (em của Đồng Khánh và Kiến Phúc). Sau khi [[Hàm Nghi]] bỏ chạy ra [[Quảng Trị]], triều đình Huế mới đưa [[Đồng Khánh]] lên ngôi. Vua [[Khải Định]] là con của ngàivua [[Đồng Khánh]].
 
Mặc dù là tổ mẫu của cả ba vị hoàng đế, nhưng do chỉ là thứ thiếp của vua [[Thiệu Trị]], cộng thêm việc bà [[Từ Dụ]] khi(chánh cung của vua Thiệu Trị) vẫn còn đósống, lại là người có uy quyền caobậc nhất, bà Vĩnh vẫn không được tôn phong bất kỳ danh vị gì ngoài chức [[Tài nhân]] nhỏ bé cho đến khi qua đời. Trên danh nghĩa, thái hậu [[Từ Dụ]] mới là Đích tổ mẫu của cả 3 vị vua trên. Mãi đến thời vua [[Khải Định]], ông mới quyết định truy phong cho Tằng tổ mẫu Tài nhân Trương thị làm ''Kỷ tần'' ở hàng Tam giai.
 
== Tham khảo ==
* Hội đồng trị sự Nguyễn Phúc Tộctộc (1995), ''[http://www.namkyluctinh.com/a-sachsuvn/Nguyen_Phuc_Toc_The_Pha.pdf Nguyễn Phúc Tộctộc thế phả]'', Nhà xuất bản Thuận Hóa
* [[Quốc sử quán triều Nguyễn]] (2006), ''[[Đại Nam liệt truyện]] chínhChính biên'', Tổ Phiên dịch [[Viện Sử học]] dịch, Nhà xuất bản Thuận Hóa
* [[Quốc sử quán triều Nguyễn]] (2006), ''[[Đại Nam thực lục]] chínhChính biên'', Tổ Phiên dịch [[Viện Sử học]] dịch, Nhà xuất bản Giáo dục
* ''Đồng Khánh Khải Định chính yếu'' (2010), Nguyễn Văn Nguyên dịch, Nhà xuất bản Thời Đại