Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Xã hội”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n Đã lùi lại sửa đổi của 2001:EE0:5199:D3E0:489D:3F87:B577:99D6 (Thảo luận) quay về phiên bản cuối của 1.54.199.73
Thẻ: Lùi tất cả
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 4:
{{Quản trị kinh doanh}}
 
'''Xã hội''' là một [[Nhóm xã hội|nhóm]] các cá nhân liên quan đến [[Quan hệ xã hội|tương tác xã hội]] một cách thường xuyên, hoặc một [[nhóm xã hội]] lớn có chung lãnh thổ không gian hoặc xã hội, thường chịu cùng thẩm quyền [[chính trị]] và các kỳ vọng văn hóa chi phối. Các xã hội được đặc trưng bởi các mô hình mối quan hệ ( [[quan hệ xã hội]] ) giữa các cá nhân có chung một [[Văn hóa|nền văn hóa]] và [[Thiết chế xã hội|thể chế]] đặc biệt; một xã hội nhất định có thể được mô tả là tổng số các mối quan hệ như vậy giữa các thành phần của nó. Trong [[khoa học xã hội]], một xã hội lớn hơn thường thể hiện các mô hình [[Phân tầng xã hội|phân tầng]] hoặc [[Thứ bậc ở động vật|thống trị]] trong các nhóm nhỏ.
'''Xã hội''' là một [[tập thể]] hay một [[nhóm (đại số)|nhóm]] những [[loài người|người]] được phân biệt với các nhóm người khác bằng các lợi ích, mối quan hệ đặc trưng, chia sẻ cùng một [[thể chế]] và có cùng [[văn hóa]].
 
Các xã hội xây dựng các mô hình hành vi bằng cách coi các hành động hoặc lời nói nhất định là chấp nhận hoặc không thể chấp nhận. Những mô hình hành vi trong một xã hội nhất định được gọi là [[chuẩn mực xã hội]] . Các xã hội, và các quy tắc của họ, trải qua những thay đổi dần dần và vĩnh viễn.
== Giới thiệu ==
Một định nghĩa bình thường của "xã hội" thường đề cập đến một nhóm người sống cùng trong một [[cộng đồng]] có lề lối, ví dụ như là xã hội Anh hoặc xã hội Mỹ.
 
Trong chừng mực [[hợp tác]], một xã hội có thể cho phép các thành viên của mình được hưởng lợi theo những cách mà nếu không sẽ khó khăn trên cơ sở cá nhân; do đó, cả lợi ích cá nhân và xã hội (chung) đều có thể được phân biệt hoặc trong nhiều trường hợp được tìm thấy trùng lặp. Một xã hội cũng có thể bao gồm những người cùng chí hướng bị chi phối bởi các chuẩn mực và giá trị của chính họ trong một xã hội thống trị, lớn hơn. Điều này đôi khi được gọi là [[Tiểu văn hóa|văn hóa nhóm]], một thuật ngữ được sử dụng rộng rãi trong [[tội phạm học]] .
Những bộ môn [[khoa học xã hội]] sử dụng từ ''xã hội'' để nói đến một nhóm người tạo dựng một [[hệ thống xã hội]] một phần khép kín (hoặc một phần mở rộng), trong đó những người trong một nhóm hầu hết tương tác với những người khác thuộc cùng nhóm đó.
 
Rộng hơn, và đặc biệt là trong [[Chủ nghĩa cấu trúc|tư tưởng cấu trúc]], một xã hội có thể được minh họa như một [[Công trình hạ tầng xã hội|cơ sở hạ tầng]] [[kinh tế]], xã hội, [[công nghiệp]] hoặc [[văn hóa]], bao gồm, nhưng khác biệt với một tập hợp các cá nhân khác nhau. Về mặt này, xã hội có thể có nghĩa là các mối quan hệ khách quan mà con người có với thế giới vật chất và với những người khác, chứ không phải là "những người khác" ngoài cá nhân và môi trường xã hội quen thuộc của họ.
Một cách trừu tượng hơn, một ''xã hội'' được coi là một [[mạng lưới]] của những mối quan hệ của các [[thực thể]]. Một ''xã hội'' thỉnh thoảng cũng được coi là một [[cộng đồng]] với các cá nhân trong cộng đồng đó phụ thuộc lẫn nhau. Tuy nhiên, các nhà xã hội học mong muốn tìm được ranh giới giữa xã hội và cộng đồng.
 
== Khái niệm ==
Từ tiếng Anh ''society'' xuất hiện vào thế kỉ 14 và bắt nguồn từ tiếng Pháp ''société''. Lần lượt nó có nguồn gốc trong từ [[Latinh|Latin]] ''societas'', "sự giao thiệp thân thiện với người khác", trong ''socius'' có nghĩa là "bầu bạn, kết giao, đồng chí hoặc đối tác". Vì thế nghĩa của từ xã hội có quan hệ gần gũi với những gì được coi là thuộc quan hệ giữa người và người.
Xã hội, nói chung, giải quyết thực tế là một cá nhân có phương tiện khá hạn chế như một [[Tự chủ|đơn vị tự trị]] . Những [[Họ Người|con vật họ người]] luôn là [[Tính xã hội|những động vật xã hội]] nhiều hơn ( ''[[Bonobo]]'', ''[[Người|Homo]]'', ''[[Tinh tinh|Pan]]'' ) hoặc ít hơn ( ''[[Khỉ đột|Gorilla]]'', ''[[Đười ươi|Pongo]]'' ), vì vậy những tình huống giống [[Robinson Crusoe]] là hư cấu hoặc những [[trường hợp góc]] bất thường đối với sự phổ biến của bối cảnh xã hội đối với con người, những người rơi vào giữa [[Tính xã hội|xã hội]] và [[Eusociality|eusocial]] trong phổ của [[Bộ Linh trưởng|đạo đức động vật]] .
;Đặc điểm bản chất của xã hội
 
# Đặc điểm thứ nhất là đặc điểm về lãnh thổ;
[[Thuyết tương đối văn hóa]] như một cách tiếp cận rộng rãi hoặc đạo đức đã thay thế phần lớn các khái niệm "nguyên thủy", tốt hơn / tồi tệ hơn hoặc "tiến bộ" liên quan đến văn hóa (bao gồm văn hóa vật chất / công nghệ và tổ chức xã hội).
# Đặc điểm thứ hai liên quan tới tái sản xuất dân cư và di cư;
 
# Đặc điểm thứ ba liên quan tới hệ thống pháp luật, văn hóa và bản sắc dân tộc,...
Theo nhà nhân chủng học [[Maurice Godelier]], một điều mới lạ quan trọng trong xã hội, trái ngược với họ hàng sinh học gần nhất của loài người (tinh tinh và bonobos), là vai trò của cha mẹ được con đực tiếp nhận, mà người ta cho rằng sẽ không có mặt trong họ hàng gần nhất của chúng ta. khi mà việc xác định cha của các con non là không thể. <ref>[[Maurice Godelier]], Métamorphoses de la parenté, 2004</ref> <ref>{{Chú thích tạp chí|last=Jack Goody|title=The Labyrinth of Kinship|url=http://newleftreview.org/?view=2592|journal=New Left Review|archive-url=https://web.archive.org/web/20070927004209/http://newleftreview.org/?view=2592|archive-date=27 September 2007|access-date=24 July 2007}}</ref>
 
=== Trong khoa học chính trị ===
Xã hội cũng có thể được cấu trúc chính trị. Theo thứ tự tăng kích thước và sự phức tạp, có các băng nhóm, bộ lạc, tù trưởng và xã hội nhà nước. Những cấu trúc này có thể có mức độ quyền lực chính trị khác nhau, tùy thuộc vào môi trường văn hóa, địa lý và lịch sử mà các xã hội này phải đối mặt. Do đó, một xã hội biệt lập hơn với cùng trình độ công nghệ và văn hóa như các xã hội khác có nhiều khả năng tồn tại hơn một xã hội gần với những người khác có thể xâm phạm tài nguyên của họ. Một xã hội không thể đưa ra một phản ứng hiệu quả cho các xã hội khác mà nó cạnh tranh thường sẽ được đưa vào văn hóa của xã hội cạnh tranh.
 
=== Trong xã hội học ===
[[Tập tin:Ants'_Social_Ethology.jpg|liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp%20tin:Ants'_Social_Ethology.jpg|phải|nhỏ|Nhóm xã hội cho phép các thành viên của mình được hưởng lợi theo những cách mà không thể có thể trên cơ sở cá nhân. Do đó, cả mục tiêu cá nhân và xã hội (chung) đều có thể được phân biệt và xem xét. Hình chụp một quần thể kiến (formicidae) với [[Tập tính học|đạo đức xã hội]] . ]]
[[Xã hội học|Nhà xã hội học]] [[ Peter L. Berger|Peter L. Berger]] định nghĩa xã hội là "... một sản phẩm của con người, và không có gì ngoài một sản phẩm của con người, mà liên tục tác động đến các nhà sản xuất của nó." Theo ông, xã hội được tạo ra bởi con người, nhưng sự sáng tạo này quay trở lại và tạo ra hoặc nhào nặn con người mỗi ngày. <ref>{{Chú thích sách|title=The Scared Canopy: Elements of a Sociological Theory of Religion|last=Berger|first=Peter L.|publisher=Doubleday & Company, Inc.|year=1967|isbn=|location=Garden City, NYC|page=3}}</ref>
[[Tập tin:Canis_lupus_pack_surrounding_Bison.jpg|liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp%20tin:Canis_lupus_pack_surrounding_Bison.jpg|phải|nhỏ|''Sói (Canis lupus)'' với quần thể có [[Tập tính học|đạo đức xã hội]]]]
Nhà xã hội học [[Gerhard Lenski]] phân biệt các xã hội dựa trên trình độ công nghệ, truyền thông và kinh tế của họ: (1) thợ săn và hái lượm, (2) nông nghiệp đơn giản, (3) nông nghiệp tiên tiến, (4) công nghiệp và (5) đặc biệt (ví dụ: xã hội đánh cá hoặc xã hội hàng hải). <ref>Lenski, G. 1974. ''Human Societies: An Introduction to Macrosociology.''{{Số trang|date=January 2020}}</ref> Hệ thống này tương tự như hệ thống được phát triển trước đó bởi các nhà nhân chủng học Morton H. Fried, một nhà lý luận xung đột và [[Elman Service]], một nhà lý thuyết hội nhập, người đã tạo ra một hệ thống phân loại cho các xã hội trong tất cả các nền văn hóa của con người dựa trên sự tiến hóa của [[bất bình đẳng xã hội]] và vai trò của [[nhà nước]] . Hệ thống phân loại này chứa bốn loại:
 
* Các nhóm [[Săn bắt và hái lượm|săn bắt hái lượm]] (phân loại nhiệm vụ và trách nhiệm). Rồi đến xã hội nông nghiệp.
* Các xã hội [[bộ lạc]] trong đó có một số trường hợp hạn chế về [[Giai cấp|cấp bậc xã hội]] và uy tín.
* Cấu trúc [[Phân tầng xã hội|phân tầng]], được các [[Tù trưởng|thủ lĩnh]] lãnh đạo.
* [[Văn minh|Các nền văn minh]], với [[hệ thống phân cấp xã hội]] phức tạp và [[Chính phủ|các chính phủ có]] tổ chức, có [[Chính phủ|tổ chức]] .
 
Ngoài ra, còn có:
 
* [[Dân số thế giới|Nhân loại]], loài người, dựa trên tất cả các yếu tố của xã hội, bao gồm cả niềm tin của xã hội.
* [[Xã hội học Internet|Xã hội ảo]], một xã hội dựa trên danh tính trực tuyến, đang phát triển trong thời đại thông tin.
 
Theo thời gian, một số [[Văn hóa|nền văn hóa]] đã tiến tới các hình thức [[tổ chức]] và kiểm soát phức tạp hơn. Sự [[Tiến hóa văn hoá|phát triển văn hóa]] này có ảnh hưởng sâu sắc đến các mô hình cộng đồng. Các bộ lạc săn bắn hái lượm định cư xung quanh kho lương thực theo mùa để trở thành [[Cách mạng đồ đá mới|làng nông nghiệp]] . Làng phát triển để trở thành thị trấn và thành phố. Các thành phố biến [[Thành bang|thành các quốc gia thành phố]] và [[Quốc gia dân tộc|quốc gia]] . <ref>Effland, R. 1998. [http://www.mc.maricopa.edu/dept/d10/asb/anthro2003/glues/model_complex.html The Cultural Evolution of Civilizations] {{Webarchive}}.</ref>
 
Nhiều xã hội phân phối rộng rãi theo lệnh của một số cá nhân hoặc một số nhóm lớn hơn. Kiểu hào phóng này có thể được nhìn thấy trong tất cả các nền văn hóa đã biết; thông thường, uy tín tích lũy cho cá nhân hoặc nhóm hào phóng. Ngược lại, các thành viên của một xã hội cũng có thể tránh xa hoặc [[Con dê gánh tội|giơ đầu chịu báng]] bất kỳ thành viên của xã hội nào vi phạm của [[Chuẩn mực xã hội|các chuẩn mực]] . Các cơ chế như [[ Reciprocity (nhân học văn hóa)|tặng quà]], [[ Đùa giỡn|mối quan hệ đùa giỡn]] và chọn người làm dê tế thần, có thể được nhìn thấy trong nhiều loại hình nhóm con người, có xu hướng được [[Thiết chế xã hội|thể chế hóa]] trong một xã hội. Sự tiến hóa xã hội như một hiện tượng mang theo nó một số yếu tố có thể gây bất lợi cho dân số mà nó phục vụ.
 
Một số xã hội ban trạng thái của một cá nhân hoặc một nhóm người khi cá nhân hoặc nhóm đó thực hiện một hành động được xã hội ngưỡng mộ hoặc mong muốn. Loại [[Công nhận (xã hội học)|công nhận]] này được ban tặng dưới dạng tên, tiêu đề, cách ăn mặc hoặc phần thưởng bằng tiền. Trong nhiều xã hội, tình trạng nam hay nữ trưởng thành phải tuân theo một nghi thức hoặc quá trình thuộc loại này. Hành động vị tha trong lợi ích của nhóm lớn hơn được nhìn thấy trong hầu hết các xã hội. Các hiện tượng của hành động cộng đồng, trốn tránh, ghê tởm, hào phóng, chia sẻ rủi ro và phần thưởng là phổ biến cho nhiều hình thức của xã hội.
 
== Phân loại ==
Xã hội là [[Nhóm xã hội|những nhóm xã hội]] khác nhau theo [[ Danh sách các kỹ thuật sinh hoạt|chiến lược sinh tồn]], cách con người sử dụng công nghệ để cung cấp nhu cầu cho chính họ. Mặc dù con người đã thành lập nhiều loại xã hội trong suốt lịch sử, các nhà nhân học có xu hướng phân loại các xã hội khác nhau theo mức độ mà các nhóm khác nhau trong xã hội có quyền truy cập bất bình đẳng vào các lợi thế như tài nguyên, uy tín hoặc quyền lực. Hầu như tất cả các xã hội đã phát triển một số mức độ bất bình đẳng trong nhân dân của họ thông qua quá trình phân tầng xã hội, phân chia các thành viên của một xã hội thành các cấp độ với sự giàu có, uy tín hoặc quyền lực không đồng đều. Các nhà xã hội học phân loại xã hội theo ba loại lớn: [[Xã hội tiền công nghiệp|tiền công nghiệp]], [[Xã hội công nghiệp|công nghiệp]] và [[Xã hội hậu công nghiệp|hậu hiện đại]]  
 
== Tổ chức xã hội ==